Pandemi sürecinde uyku sistemimiz bozuldu. Bazıları az bazıları de fazla uyumaya başladı. Lakin her iki durumun da hayati tehlike yarattığına dikkat çeken Prof. Dr. Uludüz, “Sağlığınız için nizamlı uyuyun” dedi.
Koronavirüs salgını fizikî ve ruhsal rahatsızlıklarının yanı sıra, uyku sorunlarını de birlikteinde getirdi.
Bilhassa son iki yıldır uyku sorunu yaşayan bireylerde artış olduğunu lisana getiren Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu durumun sakıncalarını şu biçimde deklare etti:
ÇOCUKLAR VE ERGENLER RİSK ALTINDA
Sağlıklı bir uyku; kaç saat uyuduğumuza ve uykumuzun kalitesine bağlıdır. Muhtaçlığımız olan uyku müddeti yaşa göre değişir. Yeni doğan bebekler 16-18 saat, okul öncesi çocuklar 11-12 saat, okul çağındakiler ve ergenler en az 10 saat uyumalıdır. Ergenlik devrinde hormonal tesirler biyolojik saati değiştirme eğilimindedir. Bunun kararı olarak, gecede 9-10 saat uyuması gereken genç, geç saatte yatağa masraf ve sabah geç kalkmak ister. Maalesef günümüzde bilhassa çocuklar ve ergenler gereken müddetten çok daha az uyuyor. Bu durum hem pandemi birebir vakitte son senelerda hayatın sorunu haline gelen dijital çağın araç ve gereçlerinin kullanmasının artmasıyla ilişkili görünüyor. Bu açıdan baktığımızda bizi gelecekte hastalıklarla boğuşan, hudutlu ve huzursuz bir toplum bekliyor diyebiliriz.
BEDENDE HANGİ MESELELER MEYYİTŞUR?
Erişkin yaşlarındaki şahısların 7 ile 9 saat uykuya muhtaçlıkları vardır. İlerleyen yaşla birlikte bedenimizde azalan melatonin hormonu niçiniyle uyku süremiz kısalır ve gece daha sık uyanırız. İleri yaşta beşerler uykuya dalamamaktan, sabah erken uyanmaktan, gece boyunca sık-uzun uyanmalardan ve dinlendirici bir uyku uyuyamamaktan şikayet ederler. ‘Kaç saat uyuyorsunuz’ diye sorduğumda hastalarımın bir kısmı “6 saatten az uyuyorum ancak bana yetiyor” diyor.
halbuki 7 saatten az uyumak kalbi dinlendirmez. Uykusuzluk bedenimizi gerilime sokar, daha fazla adrenalin, kortizol ve başka gerilim hormonlarının salınmasına niye olur. Bu hormonlar uykuda kan basıncımızın düşmesini mahzurlar ve kalp hastalığı riskimizi çoğaltır. 9 saatten çok uyumak ise REM uykusunda geçirdiğimiz süreyi artırır. Beşerler çoğunlukla 9 saatten çok uyuduklarında kendilerini daha makus hissettiklerini söylerler. Buna ‘uyku yüklenmesi’ diyoruz. Bu durumda kan basıncı, kalp suratı ve nabız hızlanarak çok çalışır ve bir daha kalp hastalıklarına taban hazırlar. Sonuç olarak; 7 saatten az, 9 saatten çok uyumamaya ihtimam göstermeliyiz.
İŞTE İKİ YENİ ARAŞTIRMA
Yeni bir bilimsel çalışmada Alzheimer hastalığının erken devrinde incelenen 4 bin 500 olgu üzerinde kısa uykunun (gecede 6 saat yahut daha az), beyinde daha yüksek Amiloid Beta (Aβ) yükü ve düşük bellek performansı ile alakalı olduğu saptandı. JAMA Neurology mecmuasında yayınlanan bir öbür çalışmada uzun uyku (9 saat yahut daha fazla) müddetinin de daha makûs yönetici fonksiyon performansıyla irtibatlı olduğu gösterildi. Hem kısa tıpkı vakitte uzun uyku, daha yüksek bazal metabolizma indeksi ötürüsı ile kilo artışı, daha sık depresif yakınmalar, gün ortasında daha fazla şekerleme gereksiniminin yanı sıra daha makûs bilişsel fonksiyon ve odaklanma sorunu ile ilişkilendirildi.
Koronavirüs salgını fizikî ve ruhsal rahatsızlıklarının yanı sıra, uyku sorunlarını de birlikteinde getirdi.
Bilhassa son iki yıldır uyku sorunu yaşayan bireylerde artış olduğunu lisana getiren Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu durumun sakıncalarını şu biçimde deklare etti:
ÇOCUKLAR VE ERGENLER RİSK ALTINDA
Sağlıklı bir uyku; kaç saat uyuduğumuza ve uykumuzun kalitesine bağlıdır. Muhtaçlığımız olan uyku müddeti yaşa göre değişir. Yeni doğan bebekler 16-18 saat, okul öncesi çocuklar 11-12 saat, okul çağındakiler ve ergenler en az 10 saat uyumalıdır. Ergenlik devrinde hormonal tesirler biyolojik saati değiştirme eğilimindedir. Bunun kararı olarak, gecede 9-10 saat uyuması gereken genç, geç saatte yatağa masraf ve sabah geç kalkmak ister. Maalesef günümüzde bilhassa çocuklar ve ergenler gereken müddetten çok daha az uyuyor. Bu durum hem pandemi birebir vakitte son senelerda hayatın sorunu haline gelen dijital çağın araç ve gereçlerinin kullanmasının artmasıyla ilişkili görünüyor. Bu açıdan baktığımızda bizi gelecekte hastalıklarla boğuşan, hudutlu ve huzursuz bir toplum bekliyor diyebiliriz.
BEDENDE HANGİ MESELELER MEYYİTŞUR?
Erişkin yaşlarındaki şahısların 7 ile 9 saat uykuya muhtaçlıkları vardır. İlerleyen yaşla birlikte bedenimizde azalan melatonin hormonu niçiniyle uyku süremiz kısalır ve gece daha sık uyanırız. İleri yaşta beşerler uykuya dalamamaktan, sabah erken uyanmaktan, gece boyunca sık-uzun uyanmalardan ve dinlendirici bir uyku uyuyamamaktan şikayet ederler. ‘Kaç saat uyuyorsunuz’ diye sorduğumda hastalarımın bir kısmı “6 saatten az uyuyorum ancak bana yetiyor” diyor.
halbuki 7 saatten az uyumak kalbi dinlendirmez. Uykusuzluk bedenimizi gerilime sokar, daha fazla adrenalin, kortizol ve başka gerilim hormonlarının salınmasına niye olur. Bu hormonlar uykuda kan basıncımızın düşmesini mahzurlar ve kalp hastalığı riskimizi çoğaltır. 9 saatten çok uyumak ise REM uykusunda geçirdiğimiz süreyi artırır. Beşerler çoğunlukla 9 saatten çok uyuduklarında kendilerini daha makus hissettiklerini söylerler. Buna ‘uyku yüklenmesi’ diyoruz. Bu durumda kan basıncı, kalp suratı ve nabız hızlanarak çok çalışır ve bir daha kalp hastalıklarına taban hazırlar. Sonuç olarak; 7 saatten az, 9 saatten çok uyumamaya ihtimam göstermeliyiz.
İŞTE İKİ YENİ ARAŞTIRMA
Yeni bir bilimsel çalışmada Alzheimer hastalığının erken devrinde incelenen 4 bin 500 olgu üzerinde kısa uykunun (gecede 6 saat yahut daha az), beyinde daha yüksek Amiloid Beta (Aβ) yükü ve düşük bellek performansı ile alakalı olduğu saptandı. JAMA Neurology mecmuasında yayınlanan bir öbür çalışmada uzun uyku (9 saat yahut daha fazla) müddetinin de daha makûs yönetici fonksiyon performansıyla irtibatlı olduğu gösterildi. Hem kısa tıpkı vakitte uzun uyku, daha yüksek bazal metabolizma indeksi ötürüsı ile kilo artışı, daha sık depresif yakınmalar, gün ortasında daha fazla şekerleme gereksiniminin yanı sıra daha makûs bilişsel fonksiyon ve odaklanma sorunu ile ilişkilendirildi.