Hollyoaks dizisiyle yıldızı parlayan İngiliz oyuncu Stephanie Davis, corona virüse yakalandığını deklare etti. 28 yaşındaki oyuncunun anafilaksi niçiniyle aşı olmadığı ortaya çıktı.
Pekala, anafilaksi nedir, anafilaksi belirtileri ve niçinleri nelerdir?
ANAFİLAKSİ NEDİR?
Anafilaksi, çabucak tedavi edilmesi gereken önemli, potansiyel olarak hayatı tehdit eden alerjik bir tepkidir. Bu tepki alerjik bir bireyin yer fıstığı yahut arı sokması üzere alerjisi olan bir objeye maruz kalmasından birkaç saniye ya da birkaç dakika daha sonra ortaya çıkabilir.
Anafilaksi, bağışıklık sistemi tarafınca bireyin girmesine niye olabilecek kimyasallar salması niçiniyle gerçekleşir. Bireyin tansiyonu apansız düşer ve teneffüs yolları daralır bu da hem nefes almayı tıpkı vakitte bedenin oksijen muhtaçlığını karşılamasını mahzurlar.
ANAFİLAKSİ’NİN niçinLERİ NELERDİR?
Olağan kurallar altında bağışıklık sistemi bedeni yabancı unsurlara karşı savunan antikorlar üretir. Bu, beden ortasında ziyanlı bakteri yahut virüsler olduğunda gerekli ve yeterli bir durumdur. Fakat birtakım bireylerin bağışıklık sistemleri olağanda alerjik tepkiye niye olmayan hususlara de çok reaksiyon gösterir.
Alerji semptomları ekseriyetle hayatı tehdit edecek kadar bedene ziyan vermez lakin ağır bir alerjik tepki anafilaksiye yol açabilir.
Çocuklarda en yaygın anafilaksi tetikleyicileri ekseriyetle fıstık ve ceviz, balık, kabuklu deniz eserleri ve süt üzere besinlerden kaynaklanan besin alerjileridir.
Yetişkinlerde anafilaksi için yaygın olarak görülen tetikleyiciler içinde, bir daha tıpkı besinlerin yanı sıra, antibiyotikler, aspirin, başka reçetesiz ağrı kesiciler ile kimi görüntüleme testlerinde kullanılan intravenöz kontrast unsuru içeren kimi ilaçlar, eşek arısı, bal arısı yahut ateş karıncası üzere böcek cinslerinin sokması, çeşitli örümcek zehirlenmeleri ve bilhassa lateks bulunur.
Çok nadiren görülse bile, birtakım bireyler aerobik idmanlardan, yürüyüş üzere daha az ağır fizikî aktiviteden yahut koşudan kaynaklı anafilaksi geliştirir.
Egzersizdilk evvel muhakkak yiyecekleri yemek ya da hava sıcak, soğuk yahut nemli olduğunda antrenman yapmak bununla ilişkilidir. İdman yaparken alınacak tedbirler hakkında evvelinde doktora başvurmak gereklidir.
Alerjik yansımayı neyin tetiklediği bilinmiyorsa, birtakım testler alerjen maddeyi tanımlamaya yardımcı olabilir lakin kimi olaylarda ise anafilaksinin sebebi tanımlanamaz. Bu duruma idiyopatik anafilaksi ismi verilir.
Anafilaksi riskini arttıran az sayıda faktör mevcuttur. Bunlar içinde geçmişte anafilaksi görülmesi vardır. Şayet bir birey geçmişte anafilaktik tepkisi yavaşça geçirmiş olsa bile, alerjiye niye olan unsura tekrar maruz kaldıktan daha sonra daha şiddetli anaflaktik tepki geçirme riski vardır.
Astım ya da halihazırda var olan alerjiler bireyleri anafilaksi riski altına sokar. Bunların yanı sıra çeşitli kalp hastalıkları ve mast ismi verilen bir tıp akyuvar hücresinin olağandışı birikimi olan mastositoz da anafilaksi riskini arttırır.
ANAFİLAKTİK TEPKİ NASIL GELİŞİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?
Alerjik tepkiler, bedenin bir hususa karşı oluşturduğu cevap niçiniyle meydana gelir. Örnek olarak bahar alerjileri mevsimsel geçişlerde oluşan polen ya da çimen üzere bitkisel faktörlerle tetiklenir. Bu ve gibisi alerji tiplerine bakılırsa daha süratli olarak dakikalar içerisinde meydana gelen anafilaksi, uygun müdahale edilmemesi halinde kısa müddette hayatı tehdit edici boyutlara ilerleyebilir.
Bu tepkisi tetikleyebilecek alerjenler ile beden, inhalasyon (soluk alıp verme sırasında) yoluyla, yutularak sindirim sisteminden, dokunma ile cilt üzerinden ya da direkt olarak enjeksiyonlar vasıtası ile temas edebilir. Temas daha sonrasında beden saniyeler yahut en geç dakikalar içerisinde cevap oluşturmaya başlar. Orta seviyedeki alerjilerde birkaç saatliğine besbelli bir semptom ortaya çıkmayabilir.
Anafilaktik karşılık ekseriyetle temastan kısa bir süre daha sonrasında başlama eğilimindedir. Bu mühlet zarfında beden fazlaca sayıda kimyasalı kan dolanımına salarak karşılık verdiği bu hususa karşı gayrete girişir. Dolaşan kimyasallar bir dizi zincir tepkileri tetikler ve bu biçimdelikle anafilaksinin belirtileri de oluşmaya başlar. Biroldukca belirti anafilaksinin erken periyot semptomları içinde yer alır:
Göğüs bölgesinde sıkışma ya da rahatsızlık hissi
Nefes darlığı
Öksürük
Bulantı ve kusma
İshal
Karın ağrısı
Yutkunma zorluğu
Kaşıntı
Konuşurken lisanın dolanması
Sersemlik
Bu başlangıç belirtileri anafilaksi tablosunun ilerlemesi ile bir arada daha da ağırlaşabilir.
Bilhassa uygun tedavinin başlanmadığı şahıslarda oluşan önemli semptomlar şöyle özetlenebilir:
Tansiyon (kan basıncı) düşüklüğü
Halsizlik
Şuur kaybı
Kalp ritminin düzensizleşmesi
Nabızda hızlanma
Nefes alıp verme sırasında hırıltı oluşması
Teneffüs yollarında tıkanma
Ciltte kaşıntılı lezyonlar
Yüz ve göz bölgesi başta olmak üzere bedenin rastgele bir bölgesinde kendisini gösterebilen ağır ödem oluşması
Şok
Kardiyak arrest (kalbin durması)
Respiratuar arrest (Solunum sisteminin işlev kaybı)
Anafilaksinin erken devirde tanınması ve uygun müdahale edilmesi, hastaların bu korkutucu belirtileri yaşamaması için çok kıymet arz eden bahislerdir.
ANAFİLAKSİ TANISI NASIL temalıR?
Anafilaksi tanısı klinik belirtilere dayanarak gerçekleştirilir, bu niçinle rastgele bir laboratuvar çalışması ya da öbür tetkiklerin başvurulmasına gerek duyulmaz. Anafilaktik şok olaylarında vefatlar ekseriyetle alerjene maruziyet daha sonrası birinci bir saat içerisinde meydana gelir bu niçinle hadiselerin erken tanınması ve harekete geçilmesi hayati kıymet taşır.
Acil servislere anafilaksi kuşkusu ile gelen şahısların kıymetlendirilmesi sırasında tabipler fizik muayene halleri ile hastaların akciğerlerini dinleyerek sıvı toplanmasına bağlı olarak ortaya çıkan rastgele bir hırıltı sesinin varlığını araştırabilirler. bununla birlikte kişinin tıbbi hikayesi de kıymetlendirilerek belirtileri tetikleyebilecek alerjenlere karşı daha evvel hastanın rastgele bir alerjik tepki yaşayıp yaşamadığı sorgulanır.
Uygun teşhis ve müdahale daha sonrasında çeşitli tetkikler vasıtası ile teşhisin doğrulanması sağlanabilir. Triptaz enziminin kan seviyesi anafilaksi daha sonrası yaklaşık olarak 3 saat içerisinde yükselme gösterir. Bu niçinle bu enzim seviyesinin biyokimyasal olarak incelenmesi anafilaksi teşhisinin doğrulanmasında faydalı olabilir. daha sonraki süreçte hastaların çeşitli deri ve kan testleri vasıtası ile hangi alerjenlere karşı hassas olduğunun incelenmesi de anafilaksi teşhisinin desteklenmesine katkıda bulunur.
ANAFİLAKSİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Alerjik tepkiler süratli bir biçimde anafilaksi durumuna ya da anafilaktik şok haline gelebileceği için bir tıbbi acil olarak kabul edilir. Bu durumlarda tedavi planlamasının birinci basamağında hastanın hava yolunun güvenliği sağlanır ve sıvı takviyesi verilebilir. Bu etabın tamamlanmasının akabinde hastanın bu durumunu başlatabilecek faktörler süratlice kıymetlendirilir ve maruziyetin devam etmediğinden emin olunur.
Anafilaksinin temel tedavisi epinefrin enjeksiyonudur. 1000’de 1’lik konsantrasyona sahip epinefrinin anaflaksi tedavisi hedefiyle intramüsküler (kas içi) uygulama dozu 0,3-0,5 ml içindedır. Küçük yaşlarındaki olaylarda ise uygun doz çocuğun kilosuna bakılırsa hesaplanır. Epinefrinin kas içi uygulanması damar içi ya da deri altı enjeksiyonlarına göre daha süratli sonuç verdiği için tercih edilen bir usuldür. Hastalar ekseriyetle tek enjeksiyonu takiben düzgünleşme gösterirler lakin birtakım hastalarda doktorların 5-10 dakika aralıklarla epinefrin enjeksiyonunu yenidenlaması gerekli olabilir.
hayatı tehdit edici boyuta varan semptomları niçiniyle anafilaksi erken periyotta tanınmalı ve uygun müdahale edilmelidir. Alerjik tepki yaşadığınızı ya da diğerinin yaşıyor olabileceğini düşündüğünüz vakit içinderda sakin kalarak, yapılabileceklere odaklanmanız değer arz eder. En kısa müddette bir sıhhat kuruluşuna başvurarak kuşkunuzun kaynaklandığı alerjen ve belirtiler konusunda uzmanlardan yardım almanız önerilir.
Anafilaksi üzere ağır tepkilere ek olarak alerjik durumlar ile ilgili de şüphelenmenize niye olabilecek belirtiler hissetmeniz halinde hem bu durumun ortaya çıkarılması birebir vakitte denetim altına alınabilmesi için alerji ve immünoloji uzmanı tabiplerden takviye almanız önerilir.
Pekala, anafilaksi nedir, anafilaksi belirtileri ve niçinleri nelerdir?
ANAFİLAKSİ NEDİR?
Anafilaksi, çabucak tedavi edilmesi gereken önemli, potansiyel olarak hayatı tehdit eden alerjik bir tepkidir. Bu tepki alerjik bir bireyin yer fıstığı yahut arı sokması üzere alerjisi olan bir objeye maruz kalmasından birkaç saniye ya da birkaç dakika daha sonra ortaya çıkabilir.
Anafilaksi, bağışıklık sistemi tarafınca bireyin girmesine niye olabilecek kimyasallar salması niçiniyle gerçekleşir. Bireyin tansiyonu apansız düşer ve teneffüs yolları daralır bu da hem nefes almayı tıpkı vakitte bedenin oksijen muhtaçlığını karşılamasını mahzurlar.
ANAFİLAKSİ’NİN niçinLERİ NELERDİR?
Olağan kurallar altında bağışıklık sistemi bedeni yabancı unsurlara karşı savunan antikorlar üretir. Bu, beden ortasında ziyanlı bakteri yahut virüsler olduğunda gerekli ve yeterli bir durumdur. Fakat birtakım bireylerin bağışıklık sistemleri olağanda alerjik tepkiye niye olmayan hususlara de çok reaksiyon gösterir.
Alerji semptomları ekseriyetle hayatı tehdit edecek kadar bedene ziyan vermez lakin ağır bir alerjik tepki anafilaksiye yol açabilir.
Çocuklarda en yaygın anafilaksi tetikleyicileri ekseriyetle fıstık ve ceviz, balık, kabuklu deniz eserleri ve süt üzere besinlerden kaynaklanan besin alerjileridir.
Yetişkinlerde anafilaksi için yaygın olarak görülen tetikleyiciler içinde, bir daha tıpkı besinlerin yanı sıra, antibiyotikler, aspirin, başka reçetesiz ağrı kesiciler ile kimi görüntüleme testlerinde kullanılan intravenöz kontrast unsuru içeren kimi ilaçlar, eşek arısı, bal arısı yahut ateş karıncası üzere böcek cinslerinin sokması, çeşitli örümcek zehirlenmeleri ve bilhassa lateks bulunur.
Çok nadiren görülse bile, birtakım bireyler aerobik idmanlardan, yürüyüş üzere daha az ağır fizikî aktiviteden yahut koşudan kaynaklı anafilaksi geliştirir.
Egzersizdilk evvel muhakkak yiyecekleri yemek ya da hava sıcak, soğuk yahut nemli olduğunda antrenman yapmak bununla ilişkilidir. İdman yaparken alınacak tedbirler hakkında evvelinde doktora başvurmak gereklidir.
Alerjik yansımayı neyin tetiklediği bilinmiyorsa, birtakım testler alerjen maddeyi tanımlamaya yardımcı olabilir lakin kimi olaylarda ise anafilaksinin sebebi tanımlanamaz. Bu duruma idiyopatik anafilaksi ismi verilir.
Anafilaksi riskini arttıran az sayıda faktör mevcuttur. Bunlar içinde geçmişte anafilaksi görülmesi vardır. Şayet bir birey geçmişte anafilaktik tepkisi yavaşça geçirmiş olsa bile, alerjiye niye olan unsura tekrar maruz kaldıktan daha sonra daha şiddetli anaflaktik tepki geçirme riski vardır.
Astım ya da halihazırda var olan alerjiler bireyleri anafilaksi riski altına sokar. Bunların yanı sıra çeşitli kalp hastalıkları ve mast ismi verilen bir tıp akyuvar hücresinin olağandışı birikimi olan mastositoz da anafilaksi riskini arttırır.
ANAFİLAKTİK TEPKİ NASIL GELİŞİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?
Alerjik tepkiler, bedenin bir hususa karşı oluşturduğu cevap niçiniyle meydana gelir. Örnek olarak bahar alerjileri mevsimsel geçişlerde oluşan polen ya da çimen üzere bitkisel faktörlerle tetiklenir. Bu ve gibisi alerji tiplerine bakılırsa daha süratli olarak dakikalar içerisinde meydana gelen anafilaksi, uygun müdahale edilmemesi halinde kısa müddette hayatı tehdit edici boyutlara ilerleyebilir.
Bu tepkisi tetikleyebilecek alerjenler ile beden, inhalasyon (soluk alıp verme sırasında) yoluyla, yutularak sindirim sisteminden, dokunma ile cilt üzerinden ya da direkt olarak enjeksiyonlar vasıtası ile temas edebilir. Temas daha sonrasında beden saniyeler yahut en geç dakikalar içerisinde cevap oluşturmaya başlar. Orta seviyedeki alerjilerde birkaç saatliğine besbelli bir semptom ortaya çıkmayabilir.
Anafilaktik karşılık ekseriyetle temastan kısa bir süre daha sonrasında başlama eğilimindedir. Bu mühlet zarfında beden fazlaca sayıda kimyasalı kan dolanımına salarak karşılık verdiği bu hususa karşı gayrete girişir. Dolaşan kimyasallar bir dizi zincir tepkileri tetikler ve bu biçimdelikle anafilaksinin belirtileri de oluşmaya başlar. Biroldukca belirti anafilaksinin erken periyot semptomları içinde yer alır:
Göğüs bölgesinde sıkışma ya da rahatsızlık hissi
Nefes darlığı
Öksürük
Bulantı ve kusma
İshal
Karın ağrısı
Yutkunma zorluğu
Kaşıntı
Konuşurken lisanın dolanması
Sersemlik
Bu başlangıç belirtileri anafilaksi tablosunun ilerlemesi ile bir arada daha da ağırlaşabilir.
Bilhassa uygun tedavinin başlanmadığı şahıslarda oluşan önemli semptomlar şöyle özetlenebilir:
Tansiyon (kan basıncı) düşüklüğü
Halsizlik
Şuur kaybı
Kalp ritminin düzensizleşmesi
Nabızda hızlanma
Nefes alıp verme sırasında hırıltı oluşması
Teneffüs yollarında tıkanma
Ciltte kaşıntılı lezyonlar
Yüz ve göz bölgesi başta olmak üzere bedenin rastgele bir bölgesinde kendisini gösterebilen ağır ödem oluşması
Şok
Kardiyak arrest (kalbin durması)
Respiratuar arrest (Solunum sisteminin işlev kaybı)
Anafilaksinin erken devirde tanınması ve uygun müdahale edilmesi, hastaların bu korkutucu belirtileri yaşamaması için çok kıymet arz eden bahislerdir.
ANAFİLAKSİ TANISI NASIL temalıR?
Anafilaksi tanısı klinik belirtilere dayanarak gerçekleştirilir, bu niçinle rastgele bir laboratuvar çalışması ya da öbür tetkiklerin başvurulmasına gerek duyulmaz. Anafilaktik şok olaylarında vefatlar ekseriyetle alerjene maruziyet daha sonrası birinci bir saat içerisinde meydana gelir bu niçinle hadiselerin erken tanınması ve harekete geçilmesi hayati kıymet taşır.
Acil servislere anafilaksi kuşkusu ile gelen şahısların kıymetlendirilmesi sırasında tabipler fizik muayene halleri ile hastaların akciğerlerini dinleyerek sıvı toplanmasına bağlı olarak ortaya çıkan rastgele bir hırıltı sesinin varlığını araştırabilirler. bununla birlikte kişinin tıbbi hikayesi de kıymetlendirilerek belirtileri tetikleyebilecek alerjenlere karşı daha evvel hastanın rastgele bir alerjik tepki yaşayıp yaşamadığı sorgulanır.
Uygun teşhis ve müdahale daha sonrasında çeşitli tetkikler vasıtası ile teşhisin doğrulanması sağlanabilir. Triptaz enziminin kan seviyesi anafilaksi daha sonrası yaklaşık olarak 3 saat içerisinde yükselme gösterir. Bu niçinle bu enzim seviyesinin biyokimyasal olarak incelenmesi anafilaksi teşhisinin doğrulanmasında faydalı olabilir. daha sonraki süreçte hastaların çeşitli deri ve kan testleri vasıtası ile hangi alerjenlere karşı hassas olduğunun incelenmesi de anafilaksi teşhisinin desteklenmesine katkıda bulunur.
ANAFİLAKSİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Alerjik tepkiler süratli bir biçimde anafilaksi durumuna ya da anafilaktik şok haline gelebileceği için bir tıbbi acil olarak kabul edilir. Bu durumlarda tedavi planlamasının birinci basamağında hastanın hava yolunun güvenliği sağlanır ve sıvı takviyesi verilebilir. Bu etabın tamamlanmasının akabinde hastanın bu durumunu başlatabilecek faktörler süratlice kıymetlendirilir ve maruziyetin devam etmediğinden emin olunur.
Anafilaksinin temel tedavisi epinefrin enjeksiyonudur. 1000’de 1’lik konsantrasyona sahip epinefrinin anaflaksi tedavisi hedefiyle intramüsküler (kas içi) uygulama dozu 0,3-0,5 ml içindedır. Küçük yaşlarındaki olaylarda ise uygun doz çocuğun kilosuna bakılırsa hesaplanır. Epinefrinin kas içi uygulanması damar içi ya da deri altı enjeksiyonlarına göre daha süratli sonuç verdiği için tercih edilen bir usuldür. Hastalar ekseriyetle tek enjeksiyonu takiben düzgünleşme gösterirler lakin birtakım hastalarda doktorların 5-10 dakika aralıklarla epinefrin enjeksiyonunu yenidenlaması gerekli olabilir.
hayatı tehdit edici boyuta varan semptomları niçiniyle anafilaksi erken periyotta tanınmalı ve uygun müdahale edilmelidir. Alerjik tepki yaşadığınızı ya da diğerinin yaşıyor olabileceğini düşündüğünüz vakit içinderda sakin kalarak, yapılabileceklere odaklanmanız değer arz eder. En kısa müddette bir sıhhat kuruluşuna başvurarak kuşkunuzun kaynaklandığı alerjen ve belirtiler konusunda uzmanlardan yardım almanız önerilir.
Anafilaksi üzere ağır tepkilere ek olarak alerjik durumlar ile ilgili de şüphelenmenize niye olabilecek belirtiler hissetmeniz halinde hem bu durumun ortaya çıkarılması birebir vakitte denetim altına alınabilmesi için alerji ve immünoloji uzmanı tabiplerden takviye almanız önerilir.