Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Omicron’un epey süratli bulaşmasından dolayı test sistemlerinde tıkanıklığa yol açacağının öngörüldüğünü ve bunun Bilim Şurası’nda gündeme getirildiğini söylemiş oldu. “PCR haricinde testlerin çeşitlendirilmesi kaide. Sıhhat Bakanlığı’nın buna yönelik bir planı olacaktır diye düşünüyorum” diyen Prof. Dr. Yavuz yarıyıl tatili öncesi de ikazlarda bulundu.
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, hastanelerdeki Omicron’a bağlı yoğunluğun artmaya başladığına işaret ederek değerli açıklamalarda bulundu.
“GENELLİKLE YA AŞISIZ YA DA EKSİK AŞILI”
Prof. Dr. Yavuz, İstanbul’un Omicron’un birinci görüldüğü yer olduğunu söyleyerek şu biçimde konuştu:
“İlk evvel sıhhat çalışanlarından aslında bunu gördük, aşılı olan sıhhat çalışanları hastalığı yavaşça geçirmekte bir arada yeniden de hastalandılar ve sonuçta aşikâr kliniklerde iş yükü epeyce arttı onlar konutta kalmak zorunda kaldıkları için. İnanılmaz fazla sayıda hasta müracaatları oldu, test zahmeti yaşandı, epey uzun müddet test kararı bekler hale geldi beşerler.
Şu anda da yatan hasta sayısında artışlar görüyoruz. Yeni servisler açmamız gerekiyor. Yatan hastalar ekseriyetle bir daha yaşlı, komorbiditesi (altta yatan hastalığı) olan riskli kesim fakat 40’lı 50’li yaşlarında olan genç hastalarımız da var. Bunlar da çoklukla ya aşısız, ya da eksik aşılı.”
“OMİCRON PANDEMİNİN SONUNU GETİRECEK GÖRÜŞÜ ŞİMDİ HİPOTEZ”
Omicron’un yavaşça seyrettiği için salgının sonunu getireceği tarafındaki görüşlere “hemen hemen” katılmadığını söyleyen Prof. Dr. Yavuz, tam bilakis bu görüşle hareket etmenin epey tehlikeli olduğunu vurgulayarak şunları söylemiş oldu:
“Bu görüş, şu an bir hipotez. Doğrulanmış bir durum değil. Bilimsel yaklaşım, olumsuz senaryolar üzerinden hazırlanmanız gerektiğini söylüyor bize. Zira daha evvelki tecrübelerimizde de bunu gördük.
Omicron birinci çıktığında epeyce fazla beşere bulaşabileceği, bu niçinle de hastanelerde sıkışıklıklara niye olabileceği, test kapasitesinde zorlanmalara yol açabileceği, toplumda bilhassa ön saflarda çalışan sıhhat çalışanları üzere, hizmet bölümü çalışanları üzere bölümlerde hayli fazla hastalanmaya bağlı olarak işlerin aksayabileceği matematik modellemelerle gösterilmişti esasen.
Yüzde 25 daha yavaşça seyirli bile olsa, o kadar fazla beşere bulaşıyor ki, vefat ve hastaneye yatış sayılarının fazlaca daha yüksek olabileceğini matematik modellemeler gösteriyor şu anda. Gayretinizi bunlar üzerinden yürütmeniz gerekiyor.”
“HIZLI TESTLERİ GEÇEN HAFTA DA GÜNDEME GETİRDİK”
Omicron varyantının dünyada süratle yayılmasıyla birlikte Bilim Heyeti toplantılarında da test sayılarının artırılması, yalnızca PCR değil süratli testler üzere seçeneklerin de gündeme alınması gerektiğini gündeme getirdiklerini de söyleyen Prof. Dr. Yavuz, şunları kaydetti:
“Test sayınızı, test çeşitliliğinizi arttırın, Omicron’daki öngörüler bu istikametteydi. Bunu yaparsanız daha az ziyanlı çıkarsınız diyor öngörüler. Bilim Kurulu’nda testleri, test biçimlerini epeyce yakından takip eden arkadaşlarımız var.
Süratli testler kullanıma girer girmez, Bilim Kurulu’nun da gündemine geldi ve tartışıldı bu bahis; Sıhhat Bakanlığı’na da önerildi süratli test kullanması. Hatta geçtiğimiz hafta Çarşamba günü de dahil olmak üzere. Buraya daha hazırlıklı girilseydi, test çeşitliliği, testi yapan kısımlarda çalışan insan sayısının bir daha düzenlenmesi vb, Omicron pikine bu biçimde girmiş olmamız gerekirdi. O denli giremediğimiz için PCR için hastanelerde vahim kuyruklar oldu, test sayıları çok yükseldi.
ötürüsıyla Sıhhat Bakanlığı burada diğer bir tekniğe giderek, test yapılacak kümeleri azaltmaya gitmek zorunda kaldı. Şu anda Türkiye’nin sağlam süratli testlere gereksinimi var. Geçtiğimiz haftalarda yaşadığımız PCR testlerindeki tıkanma, bu süratli testlerin uygun endikasyonda kullanmasına muhtaçlık olduğunu da gösterdi.”
“BEDELİNİ AĞIR ÖDEYEBİLİRİZ”
Salgının çabucak hemen “endemik” hale gelmediğini, hala pandemik şartlar ortasında olduğumuzu vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, daha hipotez iken salgın sonlanıyormuş üzere hareket etmenin bedelini ağır ödeyebileceğimizi söyleyerek kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Bu senaryoyu gerçek bir senaryoymuş üzere şimdiden kabul edersek, bedelini ağır ödeyebiliriz. Biz, makûs senaryo üzerinden hazırlanmalı ve her türlü tedbiri de onun üzerinden yapmalıyız. Amerika’da görüyoruz, hastaneye yatışlar harikulade arttı; mevt sayıları arttı. Neredeyse öbür piklere yaklaşan sayılarda yatışlar var.
Hatta bundan evvelki piklere bakılırsa daha fazla vefat sayısı ile karşılaşılmasından korkuluyor. Yetersiz aşılı olanların ek dozlarını kesinlikle yaptırması gerekli. Aşılamaya sürat kazandırılması lazım. Öteki taraftan da toplumda enfeksiyonu denetim altına almayı sağlayan, ‘tara-test et-izole et’ kuralı, uzaklığın artırılması, maske kullanmasına hala dikkat edilmesi ki aslına bakarsanız kullanıyoruz, gerekiyor. Şu anda bilim bize bunu söylüyor.”
“TATİLDE KIŞ OTELLERİNİN RESTORANLARI RİSKLİ OLACAK”
İki gün daha sonra başlayacak yarı yıl tatiliyle de ilgili kıymetli ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Yavuz, tatilin başlamasıyla birlikte insan hareketliliği ve aşikâr bölgelerdeki yığılmalardan telaş ettiğini belirterek şöyleki konuştu:
“Şubat tatili için olağan ki ben de takip ediyorum, ben de dinlenmek istiyorum. Her yer dolu, inanılmaz bir kalabalık olacak, kayak otelleri, bütün kış otelleri pek ağır bir biçimde dolu. Ben buraların yemek yenilen alanlarını düşünüyorum; Omicron edinmek için ya da Kovid olmak için hakikaten ülkü ortamlar olacak.
O yüzden kalabalıklara girmeyin diyeceğim ben bir daha mecburen. Bunu demek zorundayım zira. Hele aşısızlar katiyetle girmesinler. Eksik aşılı olanlar da kesinlikle aşı dozlarını tamamlasınlar. En azından hastalansalar bile mevt riski neredeyse 13 kat daha düşük aşısızlara nazaran.
Ayrıyeten tanıdıklarınız, aile bireyleriniz, aşılı olduğunu bildiğiniz şahıslar vb haricinde; kalabalık bir ortamda olacaksanız maskenizi asla çıkarmayın. Alışılmış ki testler herbiçimde ki yaygınlaştırılacaktır diye düşünüyorum. Sanırım Sıhhat Bakanlığı’nın da bu istikamette bir kadro çalışmaları olacaktır.”
“UZUN VADELİ TESİRLERİNİ HAFİFE ALMAYIN”
Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, son olarak ‘nasılsa artık yavaşça geçiriliyor’ diye düşünerek salgını ciddiye almayı bırakmanın risklerine de şu sözlerle değindi:
“Bu aslında hala yeni bir virüs. 2 yıl oldu ortaya çıkalı lakin çabucak hemen uzun devir tesirlerinin neler olacağı büsbütün bilinmiyor. yavaşça bile geçirseniz, bu virüsün bedende biroldukça yere yerleşebildiği gösterildi. Merkezi hudut sisteminden, beyin işlevlerinden tutunun, üreme sistemine, biroldukça yere tesiri olabileceği görülüyor.
Uzun devir sonuçlarını da süreç ortasında bakılırsaceğiz. Kural, bu virüsle enfekte olmamaya çalışın olmalı. Virüsler o kadar da suçsuz değil. İlerleyen periyotta ummadığımız sonuçları çıkabilir. örneğin MS (Multipl Skleroz) hastalığının da viral bir hastalık olduğu neredeyse gösterilmiş durumda.
Geçtiğimiz hafta bununla ilgili yayınlanan bir çalışma (başka bir virüse maruziyet kararı uzun vadede ortaya çıkabileceğini) gösterdi. ötürüsıyla bilinmeyen bir virüs, birebir vakitte ölümcül olduğunu biliyoruz, Omicron da olsa öldürebildiğini görüyoruz; hakikaten hastanemize de epeyce ağır seyreden hastalar geliyor, kaybettiğimiz hastalar oluyor.” DHA
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, hastanelerdeki Omicron’a bağlı yoğunluğun artmaya başladığına işaret ederek değerli açıklamalarda bulundu.
“GENELLİKLE YA AŞISIZ YA DA EKSİK AŞILI”
Prof. Dr. Yavuz, İstanbul’un Omicron’un birinci görüldüğü yer olduğunu söyleyerek şu biçimde konuştu:
“İlk evvel sıhhat çalışanlarından aslında bunu gördük, aşılı olan sıhhat çalışanları hastalığı yavaşça geçirmekte bir arada yeniden de hastalandılar ve sonuçta aşikâr kliniklerde iş yükü epeyce arttı onlar konutta kalmak zorunda kaldıkları için. İnanılmaz fazla sayıda hasta müracaatları oldu, test zahmeti yaşandı, epey uzun müddet test kararı bekler hale geldi beşerler.
Şu anda da yatan hasta sayısında artışlar görüyoruz. Yeni servisler açmamız gerekiyor. Yatan hastalar ekseriyetle bir daha yaşlı, komorbiditesi (altta yatan hastalığı) olan riskli kesim fakat 40’lı 50’li yaşlarında olan genç hastalarımız da var. Bunlar da çoklukla ya aşısız, ya da eksik aşılı.”
“OMİCRON PANDEMİNİN SONUNU GETİRECEK GÖRÜŞÜ ŞİMDİ HİPOTEZ”
Omicron’un yavaşça seyrettiği için salgının sonunu getireceği tarafındaki görüşlere “hemen hemen” katılmadığını söyleyen Prof. Dr. Yavuz, tam bilakis bu görüşle hareket etmenin epey tehlikeli olduğunu vurgulayarak şunları söylemiş oldu:
“Bu görüş, şu an bir hipotez. Doğrulanmış bir durum değil. Bilimsel yaklaşım, olumsuz senaryolar üzerinden hazırlanmanız gerektiğini söylüyor bize. Zira daha evvelki tecrübelerimizde de bunu gördük.
Omicron birinci çıktığında epeyce fazla beşere bulaşabileceği, bu niçinle de hastanelerde sıkışıklıklara niye olabileceği, test kapasitesinde zorlanmalara yol açabileceği, toplumda bilhassa ön saflarda çalışan sıhhat çalışanları üzere, hizmet bölümü çalışanları üzere bölümlerde hayli fazla hastalanmaya bağlı olarak işlerin aksayabileceği matematik modellemelerle gösterilmişti esasen.
Yüzde 25 daha yavaşça seyirli bile olsa, o kadar fazla beşere bulaşıyor ki, vefat ve hastaneye yatış sayılarının fazlaca daha yüksek olabileceğini matematik modellemeler gösteriyor şu anda. Gayretinizi bunlar üzerinden yürütmeniz gerekiyor.”
“HIZLI TESTLERİ GEÇEN HAFTA DA GÜNDEME GETİRDİK”
Omicron varyantının dünyada süratle yayılmasıyla birlikte Bilim Heyeti toplantılarında da test sayılarının artırılması, yalnızca PCR değil süratli testler üzere seçeneklerin de gündeme alınması gerektiğini gündeme getirdiklerini de söyleyen Prof. Dr. Yavuz, şunları kaydetti:
“Test sayınızı, test çeşitliliğinizi arttırın, Omicron’daki öngörüler bu istikametteydi. Bunu yaparsanız daha az ziyanlı çıkarsınız diyor öngörüler. Bilim Kurulu’nda testleri, test biçimlerini epeyce yakından takip eden arkadaşlarımız var.
Süratli testler kullanıma girer girmez, Bilim Kurulu’nun da gündemine geldi ve tartışıldı bu bahis; Sıhhat Bakanlığı’na da önerildi süratli test kullanması. Hatta geçtiğimiz hafta Çarşamba günü de dahil olmak üzere. Buraya daha hazırlıklı girilseydi, test çeşitliliği, testi yapan kısımlarda çalışan insan sayısının bir daha düzenlenmesi vb, Omicron pikine bu biçimde girmiş olmamız gerekirdi. O denli giremediğimiz için PCR için hastanelerde vahim kuyruklar oldu, test sayıları çok yükseldi.
ötürüsıyla Sıhhat Bakanlığı burada diğer bir tekniğe giderek, test yapılacak kümeleri azaltmaya gitmek zorunda kaldı. Şu anda Türkiye’nin sağlam süratli testlere gereksinimi var. Geçtiğimiz haftalarda yaşadığımız PCR testlerindeki tıkanma, bu süratli testlerin uygun endikasyonda kullanmasına muhtaçlık olduğunu da gösterdi.”
“BEDELİNİ AĞIR ÖDEYEBİLİRİZ”
Salgının çabucak hemen “endemik” hale gelmediğini, hala pandemik şartlar ortasında olduğumuzu vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, daha hipotez iken salgın sonlanıyormuş üzere hareket etmenin bedelini ağır ödeyebileceğimizi söyleyerek kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Bu senaryoyu gerçek bir senaryoymuş üzere şimdiden kabul edersek, bedelini ağır ödeyebiliriz. Biz, makûs senaryo üzerinden hazırlanmalı ve her türlü tedbiri de onun üzerinden yapmalıyız. Amerika’da görüyoruz, hastaneye yatışlar harikulade arttı; mevt sayıları arttı. Neredeyse öbür piklere yaklaşan sayılarda yatışlar var.
Hatta bundan evvelki piklere bakılırsa daha fazla vefat sayısı ile karşılaşılmasından korkuluyor. Yetersiz aşılı olanların ek dozlarını kesinlikle yaptırması gerekli. Aşılamaya sürat kazandırılması lazım. Öteki taraftan da toplumda enfeksiyonu denetim altına almayı sağlayan, ‘tara-test et-izole et’ kuralı, uzaklığın artırılması, maske kullanmasına hala dikkat edilmesi ki aslına bakarsanız kullanıyoruz, gerekiyor. Şu anda bilim bize bunu söylüyor.”
“TATİLDE KIŞ OTELLERİNİN RESTORANLARI RİSKLİ OLACAK”
İki gün daha sonra başlayacak yarı yıl tatiliyle de ilgili kıymetli ihtarlarda bulunan Prof. Dr. Yavuz, tatilin başlamasıyla birlikte insan hareketliliği ve aşikâr bölgelerdeki yığılmalardan telaş ettiğini belirterek şöyleki konuştu:
“Şubat tatili için olağan ki ben de takip ediyorum, ben de dinlenmek istiyorum. Her yer dolu, inanılmaz bir kalabalık olacak, kayak otelleri, bütün kış otelleri pek ağır bir biçimde dolu. Ben buraların yemek yenilen alanlarını düşünüyorum; Omicron edinmek için ya da Kovid olmak için hakikaten ülkü ortamlar olacak.
O yüzden kalabalıklara girmeyin diyeceğim ben bir daha mecburen. Bunu demek zorundayım zira. Hele aşısızlar katiyetle girmesinler. Eksik aşılı olanlar da kesinlikle aşı dozlarını tamamlasınlar. En azından hastalansalar bile mevt riski neredeyse 13 kat daha düşük aşısızlara nazaran.
Ayrıyeten tanıdıklarınız, aile bireyleriniz, aşılı olduğunu bildiğiniz şahıslar vb haricinde; kalabalık bir ortamda olacaksanız maskenizi asla çıkarmayın. Alışılmış ki testler herbiçimde ki yaygınlaştırılacaktır diye düşünüyorum. Sanırım Sıhhat Bakanlığı’nın da bu istikamette bir kadro çalışmaları olacaktır.”
“UZUN VADELİ TESİRLERİNİ HAFİFE ALMAYIN”
Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, son olarak ‘nasılsa artık yavaşça geçiriliyor’ diye düşünerek salgını ciddiye almayı bırakmanın risklerine de şu sözlerle değindi:
“Bu aslında hala yeni bir virüs. 2 yıl oldu ortaya çıkalı lakin çabucak hemen uzun devir tesirlerinin neler olacağı büsbütün bilinmiyor. yavaşça bile geçirseniz, bu virüsün bedende biroldukça yere yerleşebildiği gösterildi. Merkezi hudut sisteminden, beyin işlevlerinden tutunun, üreme sistemine, biroldukça yere tesiri olabileceği görülüyor.
Uzun devir sonuçlarını da süreç ortasında bakılırsaceğiz. Kural, bu virüsle enfekte olmamaya çalışın olmalı. Virüsler o kadar da suçsuz değil. İlerleyen periyotta ummadığımız sonuçları çıkabilir. örneğin MS (Multipl Skleroz) hastalığının da viral bir hastalık olduğu neredeyse gösterilmiş durumda.
Geçtiğimiz hafta bununla ilgili yayınlanan bir çalışma (başka bir virüse maruziyet kararı uzun vadede ortaya çıkabileceğini) gösterdi. ötürüsıyla bilinmeyen bir virüs, birebir vakitte ölümcül olduğunu biliyoruz, Omicron da olsa öldürebildiğini görüyoruz; hakikaten hastanemize de epeyce ağır seyreden hastalar geliyor, kaybettiğimiz hastalar oluyor.” DHA