Covid salgını niçiniyle alınan şahsi tedbirler, geçtiğimiz yıl tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’yi de gripten korudu. Lakin aşılanmalarla birlikte vatandaşlarda maske kullanmasındaki gevşeme, kısıtlamaların da kalkmasıyla birlikte, her yıl Eylül-Ekim ayı üzere büyük salgınlara yıl açan grip enfeksiyonu konusunda uzmanları endişelendiriyor.
İstanbul Üniversitesi İstanbul tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Covid salgınına bir de grip hadiselerinin eklenmemesi için dikkatli olunması gerektiğini söylemiş oldu.
PCR testlerinin hala Kovid ve grip haricinde 10’dan fazla mikroorganizmanın niye olduğu bulaşıcı hastalıkların teşhisini koymakta altın standart bir yol olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, ABD Salgın Hastalık Tedbire Merkezi CDC’nin geçtiğimiz hafta yayınladığı “PCR testleri değiştirilsin” önerisi hakkında da değerli bilgiler verdi.
“PCR TESTLERİ BELİRLİ ARALIKLARLA DEĞİŞTİRİLEBİLİR”
Bir enfeksiyon hastalığının toplumdaki durumuna ve o toplumun imkanlarına bakılırsa hangi test sistemlerinin kullanılacağına karar veriliğini belirten Prof. Dr. Yavuz, “Bunlara dair teklifler vakit zaman değişebilir. Amerika’nın yaptığı da, (yaklaşan grip dönemiyle birlikte) ikili test kullanılabileceğini söylemekti. Muhakkak testlerin, belirli aralıklarla kıymetlendirilerek yetersiz bulunursa değiştirilmesi istenebilir. Lakin PCR metodu Kovid teşhisinde hala altın standart bir usuldür. Gripte de bu biçimdedir. Ancak hangi testi kullanacaksınız? Farklı farklı onlarca çeşit PCR testi var. Hangi testin yapılabileceği daima kıymetlendirilerek hangisi en uygunu ise onunla devam edilmeli diye teklifler çıkabilir” dedi.
“BU YIL İKİLİ TESTLER KULLANMAMIZ GEREKEBİLİR”
Geçen yıl grip döneminin hayli yavaşça geçirildiğine işaret eden Prof. Dr. Yavuz, şu ihtarlarda bulundu: “Geçen yıl hiçe yakındı görülen hadise sayısı. Kovid için alınan tedbirler aslına bakarsanız devam ediyordu ve grip de epey fazla görmedik. Fakat bu yıl için birebir olur mu? Tedbirler gevşediğinden bir ölçü, birebir olmayabilir. Geçen yıl grip sürveyansı (gözetimi) esasen yapılıyordu, ona devam etmek gerekiyor. Lakin bu yıl grip açısından biraz daha uyanık olmamız gerekiyor. Aslında ülkü olanı hem grip, hem Kovid için birebir anda test yapan kitlerin kullanılması. Hatta yalnızca grip, Kovid de değil, tahminen 15-20’den çok mikroorganizmaya birebir anda bakabilen kitler de var. Fakat bu da alışılmış maliyet problemi getirebilir. Çok önemli maliyetli testler bunlar zira. bir daha seçerek, aşikâr hasta kümelerinde bu kullanılabilir. Onun da sonucunı bir daha mevsim başlamadan Sıhhat Bakanlığı’nın vermesi gerekiyor.”
“AŞILANMAYAN ÜLKELERDE ÇOCUK olaylarda ARTIŞ YAŞANIYOR”
Türkiye’de kullanılan her iki aşının da 12 yaş üzeri çocuklar için de dünyada onay aldığına işaret eden Prof. Dr. Yavuz, eğitim döneminin devam edebilmesi için çocukların da aşılanması gerekebileceğini söylemiş oldu. Prof. Yavuz, kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Okulların açılması için çocukların aşılanmasına muhtaçlık olabileceğini düşünüyorum açıkçası. Şu an hayli hayati okulların açılması, eğitimin devam edebilmesi hakikaten. En büyük önceliğimiz olması gerekiyor. 12 yaş üzerine aşı yapan biroldukça ülke var. Aşı yapmayan ülkelerde de aslına bakarsanız çocuk yaş kümesinde şu anda artış kelam konusu. örneğin İngiltere’de çocuk yaş kümesindeki enfeksiyon oranları da hastaneye yatış oranları da bariz bir biçimde artmış durumda. İngiltere küçüklerde birinci başta kendi kendilerine enfekte olup antikor geliştirsin diye bir yol izledi. Lakin bu fazlaca tenkit alıyor. Zira bu hastalığı geçirmek, aşılanmaktan her vakit daha makus. Yani çocuklarda da sekel olabilir, hastaneye yatıyorlar, çocuklarda da kaybedilen olaylar oluyor. ötürüsıyla ben İngiltere’nin bu yaklaşımını uygun bulmuyorum. Benim tercihim çocukların da aşılanması istikametinde olurdu. Beşerler çocuklarını otomobile emniyet kemeri takmadan bindirebiliyor. Çok hayli tehlikeli bu değil mi? Ancak aşılarını güvenliği, çocuğu otomobile emniyet kemeri ile bindirmenizden daha da düşük değil. Son derece inançlı, o kadar epey denetim edilerek öneriliyor bu aşılar. İtimat manasında korkmaya gerek yok.”
“YENİ VARYANTLARA YOL AÇABİLİR”
Toplumda virüsün denetimsiz bir biçimde yayılmasının varyantların ortaya çıkması için en ülkü ortam olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, aşılanmamanın bu manada da büyük risk yarattığına değinerek “Sonuçta aşısızlar da enfeksiyonun denetimsiz bir biçimde yayılmasına niye oluyor. Yeni varyantların ortaya çıkmasını da kolaylaştırmış oluyorlar bu türlü. Virüs ne kadar epeyce yayılırsa o kadar fazlaca değişim geçirme bahtı elde etmiş oluyor. Aşılılara da bulaşma riski doğuyor. Zira aşılıların küçük bir kısmı hastalanabiliyor, bağışıklık cevabı herkeste birebir seviyede oluşmayabiliyor aşı daha sonrası. O küçük kümede da hastalanmaya niye olduğu için, onlar da değişik mutasyonlara, değişik varyantların ortaya çıkmasına niye olabiliyor. Aşısız olmak her istikametiyle kahır yaratıyor hakikaten. Enfeksiyonun yayılmasına, mutasyonların, varyantların ortaya çıkmasına, sıhhat sisteminin yükünün artmasına, ölümlere varana kadar her istikametiyle makûs sonuçlara yol açıyor. O niçinle bir an evvel aşılı oranımızı artırmak zorundayız” dedi.
“İLAÇ ÇALIŞMALARI YIL SONUNDA EVVEL UMUT VAAD ETMİYOR”
Covid-19 salgınında aşılardaki muvaffakiyetin ilaçlarda elde edilememesinin niçinlerine de değinen Prof. Dr. Yavuz, yıl sonuna kadar bu hususta da kimi çalışmaların sonuçlanacağını söyleyerek kelamlarını şöyleki noktaladı:
“Covid-19’da aşılardaki muvaffakiyet, ilaçta gösterilemedi. Bunun aslında en değerli sebebi, aşı çalışmalarının 30 yılın eseri olmasından kaynaklanıyor. örneğin mRNA aşıları bu kadar yıllık bir çalışmanın eseri. Aşıda hayli daha fazla hazırlıklıydık. Ancak ilaç konusunda SARS’tan daha sonra gereğince çalışma yapılmadı. Daha doğrusu kaynak ayrılmadı. Şu anda yeni ilaçlar üzerinde çalışmalar sürüyor. bir daha virüsün aşikâr noktalarına tesir eden 3-4 tane casus üzerinde çalışılıyor. Umutlu olunan 3-4 tane casus var. Fakat onların da daha Faz 1 ve Faz 2 çalışmaları devam ediyor. Bu yıl sonuna kadar o çalışmalardan bir sonuç elde edilebileceğini zannetmiyorum. İlaçta biraz problemli bir durum aslında devam ediyor. Lakin yıl sonunda en azından molnupiravir ve favipiravir’e dair çalışmalar sonlandığında, elimizde daha sağlam datalar, daha kesin sonuçlar olacak.”
İstanbul Üniversitesi İstanbul tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Covid salgınına bir de grip hadiselerinin eklenmemesi için dikkatli olunması gerektiğini söylemiş oldu.
PCR testlerinin hala Kovid ve grip haricinde 10’dan fazla mikroorganizmanın niye olduğu bulaşıcı hastalıkların teşhisini koymakta altın standart bir yol olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, ABD Salgın Hastalık Tedbire Merkezi CDC’nin geçtiğimiz hafta yayınladığı “PCR testleri değiştirilsin” önerisi hakkında da değerli bilgiler verdi.
“PCR TESTLERİ BELİRLİ ARALIKLARLA DEĞİŞTİRİLEBİLİR”
Bir enfeksiyon hastalığının toplumdaki durumuna ve o toplumun imkanlarına bakılırsa hangi test sistemlerinin kullanılacağına karar veriliğini belirten Prof. Dr. Yavuz, “Bunlara dair teklifler vakit zaman değişebilir. Amerika’nın yaptığı da, (yaklaşan grip dönemiyle birlikte) ikili test kullanılabileceğini söylemekti. Muhakkak testlerin, belirli aralıklarla kıymetlendirilerek yetersiz bulunursa değiştirilmesi istenebilir. Lakin PCR metodu Kovid teşhisinde hala altın standart bir usuldür. Gripte de bu biçimdedir. Ancak hangi testi kullanacaksınız? Farklı farklı onlarca çeşit PCR testi var. Hangi testin yapılabileceği daima kıymetlendirilerek hangisi en uygunu ise onunla devam edilmeli diye teklifler çıkabilir” dedi.
“BU YIL İKİLİ TESTLER KULLANMAMIZ GEREKEBİLİR”
Geçen yıl grip döneminin hayli yavaşça geçirildiğine işaret eden Prof. Dr. Yavuz, şu ihtarlarda bulundu: “Geçen yıl hiçe yakındı görülen hadise sayısı. Kovid için alınan tedbirler aslına bakarsanız devam ediyordu ve grip de epey fazla görmedik. Fakat bu yıl için birebir olur mu? Tedbirler gevşediğinden bir ölçü, birebir olmayabilir. Geçen yıl grip sürveyansı (gözetimi) esasen yapılıyordu, ona devam etmek gerekiyor. Lakin bu yıl grip açısından biraz daha uyanık olmamız gerekiyor. Aslında ülkü olanı hem grip, hem Kovid için birebir anda test yapan kitlerin kullanılması. Hatta yalnızca grip, Kovid de değil, tahminen 15-20’den çok mikroorganizmaya birebir anda bakabilen kitler de var. Fakat bu da alışılmış maliyet problemi getirebilir. Çok önemli maliyetli testler bunlar zira. bir daha seçerek, aşikâr hasta kümelerinde bu kullanılabilir. Onun da sonucunı bir daha mevsim başlamadan Sıhhat Bakanlığı’nın vermesi gerekiyor.”
“AŞILANMAYAN ÜLKELERDE ÇOCUK olaylarda ARTIŞ YAŞANIYOR”
Türkiye’de kullanılan her iki aşının da 12 yaş üzeri çocuklar için de dünyada onay aldığına işaret eden Prof. Dr. Yavuz, eğitim döneminin devam edebilmesi için çocukların da aşılanması gerekebileceğini söylemiş oldu. Prof. Yavuz, kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Okulların açılması için çocukların aşılanmasına muhtaçlık olabileceğini düşünüyorum açıkçası. Şu an hayli hayati okulların açılması, eğitimin devam edebilmesi hakikaten. En büyük önceliğimiz olması gerekiyor. 12 yaş üzerine aşı yapan biroldukça ülke var. Aşı yapmayan ülkelerde de aslına bakarsanız çocuk yaş kümesinde şu anda artış kelam konusu. örneğin İngiltere’de çocuk yaş kümesindeki enfeksiyon oranları da hastaneye yatış oranları da bariz bir biçimde artmış durumda. İngiltere küçüklerde birinci başta kendi kendilerine enfekte olup antikor geliştirsin diye bir yol izledi. Lakin bu fazlaca tenkit alıyor. Zira bu hastalığı geçirmek, aşılanmaktan her vakit daha makus. Yani çocuklarda da sekel olabilir, hastaneye yatıyorlar, çocuklarda da kaybedilen olaylar oluyor. ötürüsıyla ben İngiltere’nin bu yaklaşımını uygun bulmuyorum. Benim tercihim çocukların da aşılanması istikametinde olurdu. Beşerler çocuklarını otomobile emniyet kemeri takmadan bindirebiliyor. Çok hayli tehlikeli bu değil mi? Ancak aşılarını güvenliği, çocuğu otomobile emniyet kemeri ile bindirmenizden daha da düşük değil. Son derece inançlı, o kadar epey denetim edilerek öneriliyor bu aşılar. İtimat manasında korkmaya gerek yok.”
“YENİ VARYANTLARA YOL AÇABİLİR”
Toplumda virüsün denetimsiz bir biçimde yayılmasının varyantların ortaya çıkması için en ülkü ortam olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, aşılanmamanın bu manada da büyük risk yarattığına değinerek “Sonuçta aşısızlar da enfeksiyonun denetimsiz bir biçimde yayılmasına niye oluyor. Yeni varyantların ortaya çıkmasını da kolaylaştırmış oluyorlar bu türlü. Virüs ne kadar epeyce yayılırsa o kadar fazlaca değişim geçirme bahtı elde etmiş oluyor. Aşılılara da bulaşma riski doğuyor. Zira aşılıların küçük bir kısmı hastalanabiliyor, bağışıklık cevabı herkeste birebir seviyede oluşmayabiliyor aşı daha sonrası. O küçük kümede da hastalanmaya niye olduğu için, onlar da değişik mutasyonlara, değişik varyantların ortaya çıkmasına niye olabiliyor. Aşısız olmak her istikametiyle kahır yaratıyor hakikaten. Enfeksiyonun yayılmasına, mutasyonların, varyantların ortaya çıkmasına, sıhhat sisteminin yükünün artmasına, ölümlere varana kadar her istikametiyle makûs sonuçlara yol açıyor. O niçinle bir an evvel aşılı oranımızı artırmak zorundayız” dedi.
“İLAÇ ÇALIŞMALARI YIL SONUNDA EVVEL UMUT VAAD ETMİYOR”
Covid-19 salgınında aşılardaki muvaffakiyetin ilaçlarda elde edilememesinin niçinlerine de değinen Prof. Dr. Yavuz, yıl sonuna kadar bu hususta da kimi çalışmaların sonuçlanacağını söyleyerek kelamlarını şöyleki noktaladı:
“Covid-19’da aşılardaki muvaffakiyet, ilaçta gösterilemedi. Bunun aslında en değerli sebebi, aşı çalışmalarının 30 yılın eseri olmasından kaynaklanıyor. örneğin mRNA aşıları bu kadar yıllık bir çalışmanın eseri. Aşıda hayli daha fazla hazırlıklıydık. Ancak ilaç konusunda SARS’tan daha sonra gereğince çalışma yapılmadı. Daha doğrusu kaynak ayrılmadı. Şu anda yeni ilaçlar üzerinde çalışmalar sürüyor. bir daha virüsün aşikâr noktalarına tesir eden 3-4 tane casus üzerinde çalışılıyor. Umutlu olunan 3-4 tane casus var. Fakat onların da daha Faz 1 ve Faz 2 çalışmaları devam ediyor. Bu yıl sonuna kadar o çalışmalardan bir sonuç elde edilebileceğini zannetmiyorum. İlaçta biraz problemli bir durum aslında devam ediyor. Lakin yıl sonunda en azından molnupiravir ve favipiravir’e dair çalışmalar sonlandığında, elimizde daha sağlam datalar, daha kesin sonuçlar olacak.”