Uzunluk kısalığı çocuk sıhhati izleminde sık karşılaşılan bir problemdir.
Olağan büyüme için sağlıklı ve keyifli olmak, hakikat beslenmek ve olağan hormon istikrarına sahip olmak gerekir. Bunlardan rastgele birinde sorun olursa yetersiz büyüme görülür.
Olağan büyüme uzunluk, beden tartısı ve baş etrafındaki artışın yaş, cinsiyet ve genetik potansiyeline göre beklenen pahalar ortasında olmasıdır. Büyümenin izlenmesi bir çocuğun yalnızca ne kadar büyüyeceğini göstermekle kalmaz, hem de ne kadar sağlıklı olduğunu da ortaya koyar.
Büyümenin değerlendirilmesinde uzunluk uzamasının takibi ve olağandan sapmaların saptanması, muhtemel patolojik niçinlerin erken yakalanmasında büyük değer taşır. Hakikat ölçüm, her muayenede birebir kişinin ölçüm yapması, ölçümde tıpkı aygıtın kullanılması, yanılgıyı en aza indirecektir. Gerçek ölçüm yapılmamışsa, başka yapılanların hiç bir değeri olmaz.
Uzunluğu %3 persentilin çabucak altında olan çocukların uzunluk kısalığının yapısal yahut ailevi olma oranı %80 iken, uzunluğu 3 standart sapma altında olan çocukarın altta yatan sistemik hastalık yahut endokrin bozukluk olma oranı daha yüksektir.
Uzunluk kısalığı yaş ve cinsiyete nazaran hazırlanmış büyüme eğrilerinde, boyun üçüncü persentilin (bir öteki tanımla yaş ve cinsiyete göre ortalamanın iki standart sapmasının) altında olması olarak tanımlanır.
Erişkin ömürde farklı bulgularla karşımıza çıkan bir epeyce hastalık, çocukluk çağında yalnızca uzunluk kısalığı ile kendini gösterebilir.
Büyüme intrauterin, süt çocukluğu, çocukluk ve adölesan devri kapsar. Doğum öncesi 9 ayda ortalma 50 cm olan büyüme suratı, doğumdan daha sonra birinci yıl 25 cm, ikinci yıl 10-12 cm, üçüncü yıl 8 cm’dir. Dört yaş ile puberte başlangıcı içindeki uzama yılda ortalama 5-6 cm’dir.
Büyümenin kıymetlendirilmesi gebelik sürecinden başlayarak, doğum hikayesi, doğum daha sonrası beslenme ve 3 ile 6 ayda bir yapılan uzunluk ve kilo ölçümlerinin kıymetlendirilmesi, geçirilmiş hastalıkların sorgulanması nı içermelidir. Bunun haricinde soygeçmiş, anne ve babanın uzunluk ölçümleri, onların ebeveyn ve kardeşlerinin uzunluk bedellerinin sorgulanması gerekir. Akabinde güzel bir fizik muayene, uzunluk, kilo ölçümü, beden oranları (oturma yüksekliği , kulaç boyu), ergenlik bulguları, dismorfik bulgular dikkatlice gözlemlenmeli ve kaydedilmelidir. Muayene bulgularına göre gerekli tanısal tetkikler yapılmalıdır.
Beslenme bozukluğu ve kronik hastalıklar postnatal uzunluk kısalığı niçinleri içinde en mühimleridir. Protein ve çinko, demir üzere besinlerle alınması gereken unsurların eksikliği uzunluk kısalığına yol açar. Olumsuz aile yahut yuva ortamında olanlar, ruhsal bozukluğu olanlarda psikososyal uzunluk kısalığı görülebilir. Sistemik hastalıklar (kötü denetimli diyabet, kronik böbrek yetersizliği gibi) uzunluk kısalığına niye olabilir. Düşük doğum yükü, erken doğum büyüme potansiyelini etkileyen kıymetli faktörlerdendir.
hayatın birinci aylarında çevresel faktörler ve beslenme büyümeyi birincil olarak etkilerken, bu vakitten daha sonra iki yaşına kadar genetik etkenler ön plana çıkar. Üç yaş ile puberte içindeki devirde büyüme endokrin faktörlerin tesiri altındadır.
bu vakitte büyüme eğrisine paralel gitme, büyüme suratının olağan olduğunu, ötürüsı ile çocuğun sağlıklı olduğunu gösterir. Eğri aşağı yanlışsız çaprazlandığı takdirde sistemik hastalık taramaları akabinde hipotiroidi, büyüme hormonu eksikliği üzere büyüme geriliğine yol açan endokrinolojik bozukluklar değerlendirilmelidir.
Tiroid hormon eksikliği bilhassa birinci üç yaşta geliştiğinde yavaş büyüme ve zeka gelişmeninde gerilik ile sonuçlanır. Kan testi ile saptanır ve kolaylıkla tedavi edilebilir.
Ergenlik periyodunda büyüme, büyüme hormonu yanında cinsiyet hormonlarının tesiri ile gerçekleşir.
Büyüme hormonu büyümeyi direkt tesirler. Büyüme hormonu eksikliği doğumsal yahut beynin doğum sırasında yahut daha sonrasında hastalık, ışın tedavisi yahut tümör sebebi ile ziyan görmesi sebebi ile gelişebilir.
Kız çocuklarda daha sık gördüğümüz erken ergenlik, doğumsal böbrek üstü bezi hastalıkları,yaşıtlarına bakılırsa süratli büyüyen çocukta erişkin boyun kısa kalmasına yol açar.
Bebeklerde üç ayda bir, çocuk ve adölesanlarda ise 6-12 ayda bir yinelanan uzunluk ve beden tartısı ölçümleri büyümeye ait daha detaylı bilgi verir.
Çocuklar erişkinlerin bir minyatürü değildir. Uzunluk kısalığı yahut büyümede duraklama olduğu düşünülen çocukların Çocuk Endokrin Uzmanı tarafınca muayenesi, takip ve tetkik edilmesi gerekir.
Olağan büyüme için sağlıklı ve keyifli olmak, hakikat beslenmek ve olağan hormon istikrarına sahip olmak gerekir. Bunlardan rastgele birinde sorun olursa yetersiz büyüme görülür.
Olağan büyüme uzunluk, beden tartısı ve baş etrafındaki artışın yaş, cinsiyet ve genetik potansiyeline göre beklenen pahalar ortasında olmasıdır. Büyümenin izlenmesi bir çocuğun yalnızca ne kadar büyüyeceğini göstermekle kalmaz, hem de ne kadar sağlıklı olduğunu da ortaya koyar.
Büyümenin değerlendirilmesinde uzunluk uzamasının takibi ve olağandan sapmaların saptanması, muhtemel patolojik niçinlerin erken yakalanmasında büyük değer taşır. Hakikat ölçüm, her muayenede birebir kişinin ölçüm yapması, ölçümde tıpkı aygıtın kullanılması, yanılgıyı en aza indirecektir. Gerçek ölçüm yapılmamışsa, başka yapılanların hiç bir değeri olmaz.
Uzunluğu %3 persentilin çabucak altında olan çocukların uzunluk kısalığının yapısal yahut ailevi olma oranı %80 iken, uzunluğu 3 standart sapma altında olan çocukarın altta yatan sistemik hastalık yahut endokrin bozukluk olma oranı daha yüksektir.
Uzunluk kısalığı yaş ve cinsiyete nazaran hazırlanmış büyüme eğrilerinde, boyun üçüncü persentilin (bir öteki tanımla yaş ve cinsiyete göre ortalamanın iki standart sapmasının) altında olması olarak tanımlanır.
Erişkin ömürde farklı bulgularla karşımıza çıkan bir epeyce hastalık, çocukluk çağında yalnızca uzunluk kısalığı ile kendini gösterebilir.
Büyüme intrauterin, süt çocukluğu, çocukluk ve adölesan devri kapsar. Doğum öncesi 9 ayda ortalma 50 cm olan büyüme suratı, doğumdan daha sonra birinci yıl 25 cm, ikinci yıl 10-12 cm, üçüncü yıl 8 cm’dir. Dört yaş ile puberte başlangıcı içindeki uzama yılda ortalama 5-6 cm’dir.
Büyümenin kıymetlendirilmesi gebelik sürecinden başlayarak, doğum hikayesi, doğum daha sonrası beslenme ve 3 ile 6 ayda bir yapılan uzunluk ve kilo ölçümlerinin kıymetlendirilmesi, geçirilmiş hastalıkların sorgulanması nı içermelidir. Bunun haricinde soygeçmiş, anne ve babanın uzunluk ölçümleri, onların ebeveyn ve kardeşlerinin uzunluk bedellerinin sorgulanması gerekir. Akabinde güzel bir fizik muayene, uzunluk, kilo ölçümü, beden oranları (oturma yüksekliği , kulaç boyu), ergenlik bulguları, dismorfik bulgular dikkatlice gözlemlenmeli ve kaydedilmelidir. Muayene bulgularına göre gerekli tanısal tetkikler yapılmalıdır.
Beslenme bozukluğu ve kronik hastalıklar postnatal uzunluk kısalığı niçinleri içinde en mühimleridir. Protein ve çinko, demir üzere besinlerle alınması gereken unsurların eksikliği uzunluk kısalığına yol açar. Olumsuz aile yahut yuva ortamında olanlar, ruhsal bozukluğu olanlarda psikososyal uzunluk kısalığı görülebilir. Sistemik hastalıklar (kötü denetimli diyabet, kronik böbrek yetersizliği gibi) uzunluk kısalığına niye olabilir. Düşük doğum yükü, erken doğum büyüme potansiyelini etkileyen kıymetli faktörlerdendir.
hayatın birinci aylarında çevresel faktörler ve beslenme büyümeyi birincil olarak etkilerken, bu vakitten daha sonra iki yaşına kadar genetik etkenler ön plana çıkar. Üç yaş ile puberte içindeki devirde büyüme endokrin faktörlerin tesiri altındadır.
bu vakitte büyüme eğrisine paralel gitme, büyüme suratının olağan olduğunu, ötürüsı ile çocuğun sağlıklı olduğunu gösterir. Eğri aşağı yanlışsız çaprazlandığı takdirde sistemik hastalık taramaları akabinde hipotiroidi, büyüme hormonu eksikliği üzere büyüme geriliğine yol açan endokrinolojik bozukluklar değerlendirilmelidir.
Tiroid hormon eksikliği bilhassa birinci üç yaşta geliştiğinde yavaş büyüme ve zeka gelişmeninde gerilik ile sonuçlanır. Kan testi ile saptanır ve kolaylıkla tedavi edilebilir.
Ergenlik periyodunda büyüme, büyüme hormonu yanında cinsiyet hormonlarının tesiri ile gerçekleşir.
Büyüme hormonu büyümeyi direkt tesirler. Büyüme hormonu eksikliği doğumsal yahut beynin doğum sırasında yahut daha sonrasında hastalık, ışın tedavisi yahut tümör sebebi ile ziyan görmesi sebebi ile gelişebilir.
Kız çocuklarda daha sık gördüğümüz erken ergenlik, doğumsal böbrek üstü bezi hastalıkları,yaşıtlarına bakılırsa süratli büyüyen çocukta erişkin boyun kısa kalmasına yol açar.
Bebeklerde üç ayda bir, çocuk ve adölesanlarda ise 6-12 ayda bir yinelanan uzunluk ve beden tartısı ölçümleri büyümeye ait daha detaylı bilgi verir.
Çocuklar erişkinlerin bir minyatürü değildir. Uzunluk kısalığı yahut büyümede duraklama olduğu düşünülen çocukların Çocuk Endokrin Uzmanı tarafınca muayenesi, takip ve tetkik edilmesi gerekir.