Aşılarla ilgili sıkça lisana getirilen tasaların başında damar tıkanıklığı ve kan pıhtısı oluşma riski geliyor. Pekala bu ne kadar hakikat? İşte Barlas’ın yanıtı…
Tüm dünyayı endişe salmaya devam eden Covid-19’dan korunmanın en tesirli yolu aşı olmaktan geçiyor. Ancak yan tesirlerinden çekinip aşı yaptırmayanların sayısı da az değil.
Aşıyla ilgili tasa edilen hususların başında ise damar tıkanıklığı ve kan pıhtısı oluşması riski geliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, bu mevzuya şöyleki açıklık getirdi…
■ Derin Venöz Tromboz (DVT) nedir?
Derin Venöz Tromboz (DVT), bedenimizdeki damarların ortasında oluşan bir kan pıhtısının yol açtığı hayli önemli bir durumdur. Bu pıhtı hangi niçinle gelişmiş olursa olsun, bacaktaki derin venleri (ana toplardamarları) tıkadığı anda, kan deveranını engelleyecek bir surece niye olur. Bulunduğu yerden koparsa, gidebileceği en tehlikeli gaye akciğerdir. Buna Pulmoner Emboli ismi verilir. Bacak yahut kolda yer alan derin venlerdeki pıhtının akciğer damarlarını tıkamaya başlaması, hayatı tehdit eden bir sıhhat problemidir.
■ Covid-19 nasıl bir hastalıktır?
Birden fazla insan, Covid-19’u bir teneffüs hastalığı olarak biliyor. halbuki ki Covid, gerçek bir damar hastalığı üzere seyir izliyor. Covid-19’un akciğerlere verdiği ziyan, bedenimizdeki damarların en iç katmanını oluşturan ‘endotel hücreleri’ne saldırması ile gerçekleşiyor. Covid-19 virüsünde bulunan bir protein, ‘ACE 2 Reseptörü’ ismi verilen bir yapıya bağlanıyor. Bu yapı, bedenimizdeki arter (atardamar) ile venlerde (toplardamar) bulunuyor. Bu bağlanma hücre yıkımını başlatıp, akciğer harabiyeti, kalp krizleri, inmeler, Derin Venöz Tromboz-DVT’ye yol açan damar içi kan pıhtılarını doğurabiliyor. Bu doğrultuda sıkça sorulan soruların odağında DVT var ve bu sorunun aşıya bağlı olarak gelişip gelişmeyeceği merak ediliyor. DVT önemli ve gözardı edilmemesi gereken bir sorun bulunmasına rağmen, Covid-19 aşılarının damar ortasında pıhtıya ve DVT’ye yol açma riski son derece düşük. Yapılan bir çalışmaya bakılırsa, 18-49 yaş içindeki bayanlarda 1 milyon aşılanmada 7 şahısta damar içi pıhtı görülürken, 50 ve daha ileri yaşlarındaki bayanlarda ise bu oran 1 milyonda 0.9 olarak ortaya çıkmıştır. Bu epey ender yan tesir, aşılanmadan 6-15 gün daha sonra görülmüştür.
■ DVT nasıl anlaşılır?
Pıhtının bulunduğu yere göre belirtiler farklılık gösterebilir. Bacaklarda DVT geliştiğinde, uzuvda şişlik, kramp, ayak/bilekte ağrı, dokunmakla ilgili bölgenin cilt ısısında yavaşça artış yahut kızarıklık, yürüme kuvvetliğü görülebilir. Üst beden yarısında DVT daha enderdir. Lakin bacaklarda olduğu üzere, sessiz bir biçimde atlatılabileceği üzere, boyun yahut omuz ağrısı, elde yahut kolda şişlik, ciltte morluk, kol hareketleri ile gelen ağrı, ellerde zayıflık hissi fark edilebilir.
Aşı olmayanlar büyük risk altında!
Aşılanma daha sonrası birinci 2 haftada, aşıya bağlı hayli düşük bir DVT riski bulunduğu söylenebilir lakin öteki yandan Covid ile karşılaşıldıktan daha sonra hastalığa bağlı DVT mümkünlüğünün epey daha yüksek olduğunu belirtmek gereklidir. Ayrıyeten, Covid-19 niçiniyle hayatını kaybedenlerde yapılan incelemelerde, bu hastaların ortalama yüzde 58’inde DVT saptanmıştır.
Tüm dünyayı endişe salmaya devam eden Covid-19’dan korunmanın en tesirli yolu aşı olmaktan geçiyor. Ancak yan tesirlerinden çekinip aşı yaptırmayanların sayısı da az değil.
Aşıyla ilgili tasa edilen hususların başında ise damar tıkanıklığı ve kan pıhtısı oluşması riski geliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, bu mevzuya şöyleki açıklık getirdi…
■ Derin Venöz Tromboz (DVT) nedir?
Derin Venöz Tromboz (DVT), bedenimizdeki damarların ortasında oluşan bir kan pıhtısının yol açtığı hayli önemli bir durumdur. Bu pıhtı hangi niçinle gelişmiş olursa olsun, bacaktaki derin venleri (ana toplardamarları) tıkadığı anda, kan deveranını engelleyecek bir surece niye olur. Bulunduğu yerden koparsa, gidebileceği en tehlikeli gaye akciğerdir. Buna Pulmoner Emboli ismi verilir. Bacak yahut kolda yer alan derin venlerdeki pıhtının akciğer damarlarını tıkamaya başlaması, hayatı tehdit eden bir sıhhat problemidir.
■ Covid-19 nasıl bir hastalıktır?
Birden fazla insan, Covid-19’u bir teneffüs hastalığı olarak biliyor. halbuki ki Covid, gerçek bir damar hastalığı üzere seyir izliyor. Covid-19’un akciğerlere verdiği ziyan, bedenimizdeki damarların en iç katmanını oluşturan ‘endotel hücreleri’ne saldırması ile gerçekleşiyor. Covid-19 virüsünde bulunan bir protein, ‘ACE 2 Reseptörü’ ismi verilen bir yapıya bağlanıyor. Bu yapı, bedenimizdeki arter (atardamar) ile venlerde (toplardamar) bulunuyor. Bu bağlanma hücre yıkımını başlatıp, akciğer harabiyeti, kalp krizleri, inmeler, Derin Venöz Tromboz-DVT’ye yol açan damar içi kan pıhtılarını doğurabiliyor. Bu doğrultuda sıkça sorulan soruların odağında DVT var ve bu sorunun aşıya bağlı olarak gelişip gelişmeyeceği merak ediliyor. DVT önemli ve gözardı edilmemesi gereken bir sorun bulunmasına rağmen, Covid-19 aşılarının damar ortasında pıhtıya ve DVT’ye yol açma riski son derece düşük. Yapılan bir çalışmaya bakılırsa, 18-49 yaş içindeki bayanlarda 1 milyon aşılanmada 7 şahısta damar içi pıhtı görülürken, 50 ve daha ileri yaşlarındaki bayanlarda ise bu oran 1 milyonda 0.9 olarak ortaya çıkmıştır. Bu epey ender yan tesir, aşılanmadan 6-15 gün daha sonra görülmüştür.
■ DVT nasıl anlaşılır?
Pıhtının bulunduğu yere göre belirtiler farklılık gösterebilir. Bacaklarda DVT geliştiğinde, uzuvda şişlik, kramp, ayak/bilekte ağrı, dokunmakla ilgili bölgenin cilt ısısında yavaşça artış yahut kızarıklık, yürüme kuvvetliğü görülebilir. Üst beden yarısında DVT daha enderdir. Lakin bacaklarda olduğu üzere, sessiz bir biçimde atlatılabileceği üzere, boyun yahut omuz ağrısı, elde yahut kolda şişlik, ciltte morluk, kol hareketleri ile gelen ağrı, ellerde zayıflık hissi fark edilebilir.
Aşı olmayanlar büyük risk altında!
Aşılanma daha sonrası birinci 2 haftada, aşıya bağlı hayli düşük bir DVT riski bulunduğu söylenebilir lakin öteki yandan Covid ile karşılaşıldıktan daha sonra hastalığa bağlı DVT mümkünlüğünün epey daha yüksek olduğunu belirtmek gereklidir. Ayrıyeten, Covid-19 niçiniyle hayatını kaybedenlerde yapılan incelemelerde, bu hastaların ortalama yüzde 58’inde DVT saptanmıştır.