Dünya Sıhhat Örgütü Türkiye Temsilcisi Dr. Batyr Berdyklychev, aşılamanın virüsü denetim etmek ve pandemiyi durdurmak için en kıymetli silah olduğunu vurguladı ve salgının ne vakit biteceğini kimsenin hala kesin olarak hala söyleyemeyeceğini belirtti.
Okulların yüzyüze eğitime başlamasıyla birlikte olağanlaşmaya bir adım daha yaklaşan Türkiye’de aşılanmada süratli bir yol kat edilse de kâfi toplumsal bağışıklık için çabucak hemen istenen oranlara ulaşılamadı. Okulların açılmasının hayli değerli ve olumlu bir gelişme olduğunu belirten Dünya Sıhhat Örgütü Türkiye Temsilcisi Dr. Batyr Berdyklychev, aşılamanın, toplumsal tedbirlerle birlikte virüsü denetim etmek ve pandemiyi durdurmak için bu kademede elimizdeki en kıymetli silah olduğunu vurguladı. Lakin aşılanma ile okulların ve iş yerlerinin açık kalmaya devam edebileceğini ve olağana dönüşün sağlanabileceğini söyleyen Dr. Berdyklychev, rahatlamak için çabucak hemen erken olduğunu vurguladı.
“SALGIN NE VAKİT BİTECEK, ŞU AN KİMSE SÖYLEYEMEZ”
Salgının ne vakit biteceğini kimsenin hala kesin olarak hala söyleyemeyeceğine dikkat çeken Dr. Berdyklychev, “Çünkü yeni olaylar görmeye devam ediyoruz. Bu biraz da hem hükümet seviyesinde, birebir vakitte kişisel seviyede alınan tedbirlere bağlı olacak. En olumlu gelişme pazartesi günü itibariyle okulların açılması oldu. Hem DSÖ birebir vakitte UNICEF bu sonucu destekliyor. Okullar en son kapanan ve birinci açılan yerler olmalı” dedi ve okulların açılması ile birlikte daha dikkatli olunması gerektiğini, bilhassa temaslı izlemi ve toplumsal tedbirler konusunun sıkı tutulması gerektiğini belirtti.
“ANCAK AŞILAMA İLE OKULLARIN VE İŞYERLERİNİN AÇIK KALMASI SAĞLANABİLİR”
Aşılamanın da bu tedbirlerle birlikte süratle devam etmesi gerektiğini belirten Dr. Berdyklychev, kimsenin tam kapanma devirlerini yeniden yaşamak istemediğini ancak gerekirse bir daha kimi tedbirlerin alınmak zorunda kalınabileceğini belirterek şunları söylemiş oldu: “Türkiye başından beri aşılama konusunda örnek ülkelerden birisi oldu. Hem uygun kaynak sağlama birebir vakitte âlâ gruplandırma konusunda. Bildiğiniz üzere evvela yaşlılar ve sıhhat çalışanlarından başlandı ve şu anda 12 yaşın üstündeki kronik hastalığa sahip çocuklar da dahil olmak üzere aşılama tüm yaş kümelerinde devam ediyor. Bu da hem okulların açık tutulması tıpkı vakitte iktisadın sürdürülmesine yardım edecek.”
“KOVİD AŞILARININ FİYATLI YAPILACAĞINI DÜŞÜNEMİYORUM”
Pfizer-BioNTech aşısının FDA’dan tam ruhsat almasıyla birlikte dünyada ruhsatlandırılan birinci aşı olmasıyla birlikte, “Ruhsat alan bir aşının artık ticari bir eser haline gelebileceği” istikametindeki tartışmalara da değinen Dr. Berdyklychev, “Halen pandeminin ortasındayız. Dünya üstündeki hiç bir ülkenin elimizdeki bu hayat kurtaran aracı paralı hale getireceğini düşünmek benim için epeyce güç. Küresel açıdan duruma bakarsak, birtakım düşük gelirli ülkelerde aşılanma oranlarının epeyce az olduğunu görüyoruz. Örneğin, Afrika ülkelerinde nüfusunun yüzde 1’inden daha azı aşılanmış durumda. Bu yüzden DSÖ, işbirliği için Covax isimli bir teşebbüs başlattı. bu biçimdece daha yüksek gelirli ülkeler, daha düşük gelirli ülkelere Covax teşebbüsü üzerinden aşı bağışında bulunabiliyor. Yüksek aşılama oranları, güçlü ya da yoksul ülke fark etmeksizin, dünyanın her yerinde bu hastalıktan korunmak için tek yol” dedi.
“DSÖ LİSTESİNDE OLAN AŞILARA SEYAHAT MANİSİ HAKİKAT DEĞİL”
DSÖ’nün aktiflik, güvenlik üzere muhakkak kriterlere dayanarak verdiği Acil Kullanım Onayı alan aşıların sayısı 15’e ulaştı. Bu aşıların sıkı bir müddetçten geçirilerek bu onayı alabildiğine işaret eden Dr. Berdyklychev, kimi ülkelerin DSÖ Acil Kullanım Listesi’nde bulunduğu biçimde kimi aşıları seyahatlerde kabul etmemesini DSÖ’nün prensip olarak onaylamadığına da işaret etti.
“DSÖ LİSTESİNDEKİ AŞILAR İNANÇLI VE TESİRLİ, SEYAHAT İÇİN EŞİT DAVRANILMALI”
Dr. Berdyklychev, DSÖ listesinde bulunan tüm aşıların inançlı ve tesirli olduğunu söyleyerek “Aşıların maksadı, hastaneye yatışları, hastalığın tartısını ve vefatları azaltmak. DSÖ Acil Kullanım Listesinde bulunan tüm aşılar da bu bahisteki makul kriterleri karşıladıkları için bu listenin arasındaler. Burada iki farklı mevzu var, birisi bilimsel ispatlarla sıhhati daha fazla nasıl koruyabiliriz, hastalığın tartısını nasıl azaltabiliriz konusu. İkincisi de olağan ki seyahat. Hangi aşıları tanıyacakları konusunda Avrupa Birliği ve DSÖ üye ülkeleri, bağımsız karar verebilirler olağan ki. Ancak DSÖ, aşılanmış olmanın seyahat için bir ön gereklilik olmasını önermiyor. DSÖ’nün acil kullanım listesindeki aşılardan biriyle tam doz aşılanmış birine, hangi aşıyı olmuş olursa olsun, (seyahat açısından) eşit davranılması gerekiyor. Zira bu aşılar ağır hastalık gelişmenine karşı tesirli ve inançlı. Lakin söylemeliyim ki her ülke, aşı konusunda kendi yetkilerini, kendi kararlarını almak pozisyonunda. Zira her ülke kendi ulusal düzenleme kurumunun kriterlerine dayanarak bu kararları alıyor. DSÖ’nün bu kararlara rastgele bir biçimde müdahil olması mümkün değil. Doğal ki aşı onayları için çeşitli memleketler arası kurumlarla bir arada çalışıyoruz lakin bu hususta karar alıcı mercii ülkelerin kendi kurumları” diye konuştu.
“HERKESE 3. DOZ, GLOBAL GÜVENLİĞİ ENGELLER”
Dünyada hala çabucak hemen birinci dozunu dahi olamamış milyarlarca insan varken kimi ülkelerde ‘tüm nüfus için’ üçüncü dozlara başlanacak olmasını da pandemiye karşı ‘küresel güvenlik’ açısından olumlu bulmadıklarını vurgulayan Dr. Berdyklychev, “İki doz aşılamadan daha sonra bağışıklık karşılığının ne vakit tam olarak düşeceğine dair bilimsel ispatlar çabucak hemen tam olarak önümüzde değil hala. Bu yüzden DSÖ, evvelandirme yapılması davetinde bulunuyor. Kimi ülkelerde aşılanma oranları yüzde 1 bile değil. Yüksek gelirli ülkelerde ise 2 doz aşılamada yüksek oranlara ulaşıldı, artık 3. doza başlamayı görüşme halindeler. Burada global açıdan sıhhat güvenliğine bakmamız gerekiyor. Zira herkes aşılanmadıktan daha sonra, virüs ortadan kalkmayacak ve güvenlik tehdidi devam edecek” dedi.
“RİSKLİ KÜMELER DIŞINDAKİLERE 3. DOZA ERTELEME YAPILMALI”
DSÖ Genel Merkezi’nin 3. doz konusundaki moratoryum (erteleme) davetine da değinen Dr. Berdyklychev “3. dozlara eylül ayına kadar bir moratoryum uygulanması konusunda DSÖ’den davet yapıldı. bu biçimdece eylül ayı itibariyle dünya genelinde yüzde 10 aşılama oranına ulaşılması hedefleniyor. 2022’nin ortalarına hakikat da global çapta yüzde 70 aşılanma oranlarına ulaşılması hedefleniyor. DSÖ Avrupa Yöneticisi Hans Kluge’nin kelamlarını bir dahalemek istiyorum burada. 3. doz halihazırda, sağlıklı olan beşerler için bir ekstra doz olarak kullanılmamalı. Natürel ki, aşikâr bir vakit daha sonrasında bağışıklık karşılık düşecek, antikor seviyesi azalacak fakat 3. dozu şu an daha korunmasız, risk kümesi nüfusa ayırmalıyız. Bağışıklığı baskılanmış bireyler ya da iki doz aşıdan daha sonra beklenen immün karşılık oluşmayan risk kümesi hastalar, olağan ki bu moratoryumu sonucunın haricinde tutulmalı. Milyarlarca insan birinci dozunu bile alamamış durumda. Öncelikli amacımız, birinci ve ikinci dozları tamamlamak olmalı” diyerek kelamlarını noktaladı. (DHA)
Okulların yüzyüze eğitime başlamasıyla birlikte olağanlaşmaya bir adım daha yaklaşan Türkiye’de aşılanmada süratli bir yol kat edilse de kâfi toplumsal bağışıklık için çabucak hemen istenen oranlara ulaşılamadı. Okulların açılmasının hayli değerli ve olumlu bir gelişme olduğunu belirten Dünya Sıhhat Örgütü Türkiye Temsilcisi Dr. Batyr Berdyklychev, aşılamanın, toplumsal tedbirlerle birlikte virüsü denetim etmek ve pandemiyi durdurmak için bu kademede elimizdeki en kıymetli silah olduğunu vurguladı. Lakin aşılanma ile okulların ve iş yerlerinin açık kalmaya devam edebileceğini ve olağana dönüşün sağlanabileceğini söyleyen Dr. Berdyklychev, rahatlamak için çabucak hemen erken olduğunu vurguladı.
“SALGIN NE VAKİT BİTECEK, ŞU AN KİMSE SÖYLEYEMEZ”
Salgının ne vakit biteceğini kimsenin hala kesin olarak hala söyleyemeyeceğine dikkat çeken Dr. Berdyklychev, “Çünkü yeni olaylar görmeye devam ediyoruz. Bu biraz da hem hükümet seviyesinde, birebir vakitte kişisel seviyede alınan tedbirlere bağlı olacak. En olumlu gelişme pazartesi günü itibariyle okulların açılması oldu. Hem DSÖ birebir vakitte UNICEF bu sonucu destekliyor. Okullar en son kapanan ve birinci açılan yerler olmalı” dedi ve okulların açılması ile birlikte daha dikkatli olunması gerektiğini, bilhassa temaslı izlemi ve toplumsal tedbirler konusunun sıkı tutulması gerektiğini belirtti.
“ANCAK AŞILAMA İLE OKULLARIN VE İŞYERLERİNİN AÇIK KALMASI SAĞLANABİLİR”
Aşılamanın da bu tedbirlerle birlikte süratle devam etmesi gerektiğini belirten Dr. Berdyklychev, kimsenin tam kapanma devirlerini yeniden yaşamak istemediğini ancak gerekirse bir daha kimi tedbirlerin alınmak zorunda kalınabileceğini belirterek şunları söylemiş oldu: “Türkiye başından beri aşılama konusunda örnek ülkelerden birisi oldu. Hem uygun kaynak sağlama birebir vakitte âlâ gruplandırma konusunda. Bildiğiniz üzere evvela yaşlılar ve sıhhat çalışanlarından başlandı ve şu anda 12 yaşın üstündeki kronik hastalığa sahip çocuklar da dahil olmak üzere aşılama tüm yaş kümelerinde devam ediyor. Bu da hem okulların açık tutulması tıpkı vakitte iktisadın sürdürülmesine yardım edecek.”
“KOVİD AŞILARININ FİYATLI YAPILACAĞINI DÜŞÜNEMİYORUM”
Pfizer-BioNTech aşısının FDA’dan tam ruhsat almasıyla birlikte dünyada ruhsatlandırılan birinci aşı olmasıyla birlikte, “Ruhsat alan bir aşının artık ticari bir eser haline gelebileceği” istikametindeki tartışmalara da değinen Dr. Berdyklychev, “Halen pandeminin ortasındayız. Dünya üstündeki hiç bir ülkenin elimizdeki bu hayat kurtaran aracı paralı hale getireceğini düşünmek benim için epeyce güç. Küresel açıdan duruma bakarsak, birtakım düşük gelirli ülkelerde aşılanma oranlarının epeyce az olduğunu görüyoruz. Örneğin, Afrika ülkelerinde nüfusunun yüzde 1’inden daha azı aşılanmış durumda. Bu yüzden DSÖ, işbirliği için Covax isimli bir teşebbüs başlattı. bu biçimdece daha yüksek gelirli ülkeler, daha düşük gelirli ülkelere Covax teşebbüsü üzerinden aşı bağışında bulunabiliyor. Yüksek aşılama oranları, güçlü ya da yoksul ülke fark etmeksizin, dünyanın her yerinde bu hastalıktan korunmak için tek yol” dedi.
“DSÖ LİSTESİNDE OLAN AŞILARA SEYAHAT MANİSİ HAKİKAT DEĞİL”
DSÖ’nün aktiflik, güvenlik üzere muhakkak kriterlere dayanarak verdiği Acil Kullanım Onayı alan aşıların sayısı 15’e ulaştı. Bu aşıların sıkı bir müddetçten geçirilerek bu onayı alabildiğine işaret eden Dr. Berdyklychev, kimi ülkelerin DSÖ Acil Kullanım Listesi’nde bulunduğu biçimde kimi aşıları seyahatlerde kabul etmemesini DSÖ’nün prensip olarak onaylamadığına da işaret etti.
“DSÖ LİSTESİNDEKİ AŞILAR İNANÇLI VE TESİRLİ, SEYAHAT İÇİN EŞİT DAVRANILMALI”
Dr. Berdyklychev, DSÖ listesinde bulunan tüm aşıların inançlı ve tesirli olduğunu söyleyerek “Aşıların maksadı, hastaneye yatışları, hastalığın tartısını ve vefatları azaltmak. DSÖ Acil Kullanım Listesinde bulunan tüm aşılar da bu bahisteki makul kriterleri karşıladıkları için bu listenin arasındaler. Burada iki farklı mevzu var, birisi bilimsel ispatlarla sıhhati daha fazla nasıl koruyabiliriz, hastalığın tartısını nasıl azaltabiliriz konusu. İkincisi de olağan ki seyahat. Hangi aşıları tanıyacakları konusunda Avrupa Birliği ve DSÖ üye ülkeleri, bağımsız karar verebilirler olağan ki. Ancak DSÖ, aşılanmış olmanın seyahat için bir ön gereklilik olmasını önermiyor. DSÖ’nün acil kullanım listesindeki aşılardan biriyle tam doz aşılanmış birine, hangi aşıyı olmuş olursa olsun, (seyahat açısından) eşit davranılması gerekiyor. Zira bu aşılar ağır hastalık gelişmenine karşı tesirli ve inançlı. Lakin söylemeliyim ki her ülke, aşı konusunda kendi yetkilerini, kendi kararlarını almak pozisyonunda. Zira her ülke kendi ulusal düzenleme kurumunun kriterlerine dayanarak bu kararları alıyor. DSÖ’nün bu kararlara rastgele bir biçimde müdahil olması mümkün değil. Doğal ki aşı onayları için çeşitli memleketler arası kurumlarla bir arada çalışıyoruz lakin bu hususta karar alıcı mercii ülkelerin kendi kurumları” diye konuştu.
“HERKESE 3. DOZ, GLOBAL GÜVENLİĞİ ENGELLER”
Dünyada hala çabucak hemen birinci dozunu dahi olamamış milyarlarca insan varken kimi ülkelerde ‘tüm nüfus için’ üçüncü dozlara başlanacak olmasını da pandemiye karşı ‘küresel güvenlik’ açısından olumlu bulmadıklarını vurgulayan Dr. Berdyklychev, “İki doz aşılamadan daha sonra bağışıklık karşılığının ne vakit tam olarak düşeceğine dair bilimsel ispatlar çabucak hemen tam olarak önümüzde değil hala. Bu yüzden DSÖ, evvelandirme yapılması davetinde bulunuyor. Kimi ülkelerde aşılanma oranları yüzde 1 bile değil. Yüksek gelirli ülkelerde ise 2 doz aşılamada yüksek oranlara ulaşıldı, artık 3. doza başlamayı görüşme halindeler. Burada global açıdan sıhhat güvenliğine bakmamız gerekiyor. Zira herkes aşılanmadıktan daha sonra, virüs ortadan kalkmayacak ve güvenlik tehdidi devam edecek” dedi.
“RİSKLİ KÜMELER DIŞINDAKİLERE 3. DOZA ERTELEME YAPILMALI”
DSÖ Genel Merkezi’nin 3. doz konusundaki moratoryum (erteleme) davetine da değinen Dr. Berdyklychev “3. dozlara eylül ayına kadar bir moratoryum uygulanması konusunda DSÖ’den davet yapıldı. bu biçimdece eylül ayı itibariyle dünya genelinde yüzde 10 aşılama oranına ulaşılması hedefleniyor. 2022’nin ortalarına hakikat da global çapta yüzde 70 aşılanma oranlarına ulaşılması hedefleniyor. DSÖ Avrupa Yöneticisi Hans Kluge’nin kelamlarını bir dahalemek istiyorum burada. 3. doz halihazırda, sağlıklı olan beşerler için bir ekstra doz olarak kullanılmamalı. Natürel ki, aşikâr bir vakit daha sonrasında bağışıklık karşılık düşecek, antikor seviyesi azalacak fakat 3. dozu şu an daha korunmasız, risk kümesi nüfusa ayırmalıyız. Bağışıklığı baskılanmış bireyler ya da iki doz aşıdan daha sonra beklenen immün karşılık oluşmayan risk kümesi hastalar, olağan ki bu moratoryumu sonucunın haricinde tutulmalı. Milyarlarca insan birinci dozunu bile alamamış durumda. Öncelikli amacımız, birinci ve ikinci dozları tamamlamak olmalı” diyerek kelamlarını noktaladı. (DHA)