“Güneş çarpması” yahut başka ismi ile “sıcak çarpması” bedenin kendi iç sıcaklığını düzenleyemeyecek kadar çok ısınmasıdır. Beden ısısı çoklukla 40 derecenin üstüne çıkmaktadır. Bir öbür hastalık hali ise “Sıcak bitkinliği”dir. Sıcak bitkinliği, güneş çarpmasından farklı olarak, sıcağa bağlı çok terleme ve bedenden su-elektrolit kaybı niçiniyle ortaya çıkar.
İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu, yaz aylarında yaygın görülen bu problemlere karşı alınması gereken tedbirleri ve birinci yardım tekliflerini şu biçimde sıraladı…
Hangi belirtiler görülür?
Güneş çarpmasında; çarpıntı, nefes darlığı, sıcak, kızarık, nemli yahut kuru cilt, tansiyon düşüklüğü, baş ağrısı, bulantı, şuur değişiklikleri, konuşma bozukluğu, huzursuzluk, titreme, istemsiz kol-bacak hareketleri çoğunlukla görülür. Sıcak bitkinliğinde ise çarpıntı, tansiyon düşüklüğü, çok güçsüzlük, kaslarda kramp, baş ağrısı, bulantı-kusma, susuzluk, çok terleme, ciltte solukluk görülür. Beden ısısı 38.3 ile 40 derece içindedır.
Kimler risk altındadır?
İleri yaş, susuzluk, obezite, hareket kabiliyetinin az olması (fiziksel engelli olma durumu gibi), ortamda hava akımının olmaması, sıcak havalarda ağır idman yapmak esas risk faktörleridir.
Birinci müdahale nasıl olmalı?
Güneş çarpması durumunda kişi serin ve gölge bir yere taşınmalı, beden ısısını düşürmek için ıslatılmış çarşaf ile örtülmelidir. Genç hastalar, ateşinin düşmesi için buzlu suya oturtulabilir. Fakat yaşlı hastaların buzlu suya oturtulması sakıncalıdır. Şuur yerinde olmadığı için bir şeyler içirilmeye çalışılmamalıdır. Isı bitkinliğinde ise kişi bir daha serin bir yere taşınmalı, ıslak çarşaf ile örtülmelidir. Bayılma yoksa yudum yudum su içirilebilir.
Ne vakit doktora gidilmeli?
Nefes darlığı, şuur kaybı, tansiyon düşüklüğü, kusma mevcut ise çabucak hastaneye gidilmelidir. Hastanede damar yolu aracılığıyla sıvı dayanağı, nefes darlığı niçiniyle teneffüs dayanağı sağlanır.
İşte korunma yolları
Yetişkinler ve yaşlılar için…
– Serin ve gölge yerleri tercih edin.
– Meskeni, odayı serinletmek için klima kullanın. Klima yoksa hava akımını artırmak için fan kullanın.
– Bol su için.
– Oturduğunuz yerde oda sıcaklığında su ile cildinizi nemlendirin.
– Konutun ısısını artırmamak için fırında yemek pişirmeyin.
– Güneş alan odaların perdelerini kapatın.
– Bol, geniş, yavaşça, açık renkli giysiler giyin.
– Sulu meyveler yiyin.
– Çorba üzere bedeni ısıtan yemeklerden uzak durun.
– Ilık yahut serin su ile duş alın.
– Mümkün olduğunca dışarı çıkmayın, antrenman yapmayın.
– Güneş çarpması yahut sıcak bitkinliği belirtileri hakkında bilgi sahibi olun.
– Düzelmiyorsanız tıbbi yardım isteyin.
Bebek ve küçük çocuklar için…
– Çocukları park halindeki araçta bırakmayın.
– yavaşça, açık renkli giysiler giydirin.
– Sprey formunda pak şişeye su koyup püskürterek ciltlerini nemli tutun.
– Dış ortam ısısı 30-32 dereceden çok ise çocukların 30 dakikadan fazla dışarda bırakmayın.
– 12 aydan küçük çocukları güneşten koruyun.
– Yaşına nazaran gereğince su içirin.
Doç. Enes Murat Atasoyu
İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu, yaz aylarında yaygın görülen bu problemlere karşı alınması gereken tedbirleri ve birinci yardım tekliflerini şu biçimde sıraladı…
Hangi belirtiler görülür?
Güneş çarpmasında; çarpıntı, nefes darlığı, sıcak, kızarık, nemli yahut kuru cilt, tansiyon düşüklüğü, baş ağrısı, bulantı, şuur değişiklikleri, konuşma bozukluğu, huzursuzluk, titreme, istemsiz kol-bacak hareketleri çoğunlukla görülür. Sıcak bitkinliğinde ise çarpıntı, tansiyon düşüklüğü, çok güçsüzlük, kaslarda kramp, baş ağrısı, bulantı-kusma, susuzluk, çok terleme, ciltte solukluk görülür. Beden ısısı 38.3 ile 40 derece içindedır.
Kimler risk altındadır?
İleri yaş, susuzluk, obezite, hareket kabiliyetinin az olması (fiziksel engelli olma durumu gibi), ortamda hava akımının olmaması, sıcak havalarda ağır idman yapmak esas risk faktörleridir.
Birinci müdahale nasıl olmalı?
Güneş çarpması durumunda kişi serin ve gölge bir yere taşınmalı, beden ısısını düşürmek için ıslatılmış çarşaf ile örtülmelidir. Genç hastalar, ateşinin düşmesi için buzlu suya oturtulabilir. Fakat yaşlı hastaların buzlu suya oturtulması sakıncalıdır. Şuur yerinde olmadığı için bir şeyler içirilmeye çalışılmamalıdır. Isı bitkinliğinde ise kişi bir daha serin bir yere taşınmalı, ıslak çarşaf ile örtülmelidir. Bayılma yoksa yudum yudum su içirilebilir.
Ne vakit doktora gidilmeli?
Nefes darlığı, şuur kaybı, tansiyon düşüklüğü, kusma mevcut ise çabucak hastaneye gidilmelidir. Hastanede damar yolu aracılığıyla sıvı dayanağı, nefes darlığı niçiniyle teneffüs dayanağı sağlanır.
İşte korunma yolları
Yetişkinler ve yaşlılar için…
– Serin ve gölge yerleri tercih edin.
– Meskeni, odayı serinletmek için klima kullanın. Klima yoksa hava akımını artırmak için fan kullanın.
– Bol su için.
– Oturduğunuz yerde oda sıcaklığında su ile cildinizi nemlendirin.
– Konutun ısısını artırmamak için fırında yemek pişirmeyin.
– Güneş alan odaların perdelerini kapatın.
– Bol, geniş, yavaşça, açık renkli giysiler giyin.
– Sulu meyveler yiyin.
– Çorba üzere bedeni ısıtan yemeklerden uzak durun.
– Ilık yahut serin su ile duş alın.
– Mümkün olduğunca dışarı çıkmayın, antrenman yapmayın.
– Güneş çarpması yahut sıcak bitkinliği belirtileri hakkında bilgi sahibi olun.
– Düzelmiyorsanız tıbbi yardım isteyin.
Bebek ve küçük çocuklar için…
– Çocukları park halindeki araçta bırakmayın.
– yavaşça, açık renkli giysiler giydirin.
– Sprey formunda pak şişeye su koyup püskürterek ciltlerini nemli tutun.
– Dış ortam ısısı 30-32 dereceden çok ise çocukların 30 dakikadan fazla dışarda bırakmayın.
– 12 aydan küçük çocukları güneşten koruyun.
– Yaşına nazaran gereğince su içirin.
Doç. Enes Murat Atasoyu