İsrail Yüksek Mahkemesi Pazartesi günü kendi yetkilerini kısıtlayan bir yasayı iptal etti; bu, Hamas'la savaştan önce ülkeyi saran hukuki ve siyasi krizde önemli bir adımdı ve mahkemeyi Başbakan Binyamin Netanyahu'nun sağcı hükümetiyle karşı karşıya getirdi.
Mahkemenin 8'e 7 kararı, İsrail'in 7 Ekim saldırılarından sonra kurulan ulusal olağanüstü hal hükümetini kargaşaya sürükleme ve Netanyahu'nun yargı reform planı nedeniyle bir yıl önce patlak veren ciddi iç huzursuzluğu yeniden alevlendirme potansiyeline sahip. Kitlesel protestolar, İsrail'in 75 yıldır karşılaştığı en derin siyasi çalkantılardan birinde ülkeyi zaman zaman neredeyse durma noktasına getirdi ve olası iç savaş uyarılarına yol açtı.
Tarihinde ilk kez 15 yargıcın tamamından oluşan tam bir kurulla bir araya gelen mahkeme, Temmuz ayında parlamento tarafından kabul edilen ve yargıçların hükümet bakanlarının kararlarını geçersiz kılmak için belirli bir yasal standart kullanmasını yasaklayan yasayı reddetti.
Karar, Gazze'deki acımasız bir savaşa derinden bulaşmış olan ve kuzey sınırında İran destekli militanların neredeyse her gün roket ateşi altında kalan İsrail için istikrarsız bir zamanda geldi. Düşmanlarına güçlü bir imaj yansıtmaya çalışıyor ancak 7 Ekim'de Hamas liderliğindeki sürpriz saldırı, küçülen ekonomi ve Gazze'de binlerce sivilin ölümüyle ilgili en yakın müttefiklerinin endişe ve baskısıyla sarsıldı. .
Merakla beklenen karar İsrailliler için tam bir sürpriz olmadı. Bir televizyon kanalı geçen hafta kararın sızdırılmış bir taslağını bildirdi. Ancak bu, İsrail demokrasisini temelden değiştirebilecek ve hükümetin gücüyle yargının gücünü karşı karşıya getirebilecek potansiyel bir hesaplaşmanın habercisi.
Yasa konusundaki anlaşmazlık daha geniş bir ideolojik ve kültürel ayrılığın bir parçası.
Sayın Netanyahu'nun siyasi müttefikleri ve destekçileri İsrail'i daha dindar ve milliyetçi bir devlet haline getirmek istiyor. Ülkeye ilişkin daha laik ve çoğulcu bir görüşü temsil eden muhalifleri, hükümeti çoğunluğun istediğini yapmasının önündeki engelleri azaltarak demokrasiyi baltalamakla suçladı.
Karar, 2022'nin sonlarında İsrail tarihindeki en sağcı ve dini açıdan muhafazakar hükümeti kuran Netanyahu'nun müttefikleri tarafından hızla kınandı. Başbakanın Likud partisi, kararın “ulusun özellikle savaş zamanlarında birlik arzusuna aykırı” olduğunu söyledi. Açıklamada mahkemenin, İsrail askerlerinin “savaşırken kavga etmesi ve kendilerini tehlikeye atması” konusunda karar vermesi nedeniyle eleştirisi yapıldı.
Yaygın olarak yargı reformunun mimarı olarak görülen İsrail adalet bakanı Yariv Levin, yakın zamanda yürürlükten kaldırılan tedbiri de içeren tartışmalı yasa paketini geçirme çabalarını yeniden başlatacağına söz verdi. Yargıtay'ı milletin tehlikede olduğu bir dönemde bölücülük yapmakla suçladı.
Levin, “Yüksek Mahkeme yargıçlarının savaşın ortasında kararlarını yayınlama kararı, askerlerimizin ön saflarda gelişebilmesi için bugünlerde ihtiyaç duyduğumuz birlik ruhuna tam tersidir” dedi.
Bay Netanyahu ve müttefiklerini eleştirenler, hükümetin yargının bağımsızlığını zayıflatma konusundaki kararlılığının aslında İsrail'in savaşı ateşleyen ve 1.200 kişiyi öldüren 7 Ekim Hamas saldırısına hazırlıksız yakalanmasına katkıda bulunduğunu ileri sürdüler. 240 rehine alındı.
Parlamentodaki muhalefet lideri Yair Lapid, mahkemeyi “İsrail halkını koruma görevini sadakatle yerine getirdiği için” övdü.
Mahkemenin kararını açıklamasından saatler önce İsrail ordusu birkaç bin askeri Gazze'den çekmeye başlayacağını duyurdu. Yaklaşık üç ay süren savaş seferberliğinin ardından İsrail ekonomisi üzerinde artan baskıyı gerekçe gösteren İsrail, bu hafta en az iki tugaydan yedek askerleri evlerine gönderecek; Üç tugay daha eğitim için geri getirilecek ve bu durum potansiyel olarak binlerce askerin savaş çabalarından elenmesine neden olacak.
Ordu aynı zamanda “uzun süreli savaş operasyonlarına” hazırlandığını da söyledi. İsrail Savunma Kuvvetleri sözcüsü Daniel Hagari yılbaşı gecesi Gazze'deki savaşın “gelecek yıl boyunca” sürmesini beklediğini söyledi.
Sayın Netanyahu'nun koalisyonunun üyeleri, mahkemenin kararının ülkenin Gazze'deki savaşı sürdürme kabiliyetine zarar vereceği iddiasını hemen benimsedi.
Aşırı sağcı aşırı milliyetçi ve İsrail'in ulusal güvenlik bakanı Itamar Ben-Gvir, kararın yasa dışı olduğunu ve “tehlikeli, anti-demokratik bir olay ve her şeyden önce İsrail'in düşmanlarına karşı savaş çabalarına zarar veren bir karar” olduğunu söyledi.
Reform karşıtları için bu, uzun zamandır beklenen bir zaferdi; ancak bu zafer, ülkenin artık savaş zamanındaki birliktelikten derin iç bölünmelere sürüklenebileceği korkusunu artırdı. Protestolar sırasında yasanın geçmesi halinde askerlik yapmayı reddedeceklerini açıklayan binlerce yedek asker, bu yeminlerini bozarak savaş başladıktan sonra askere yazıldı.
Yargı reformunun karşıtları, bunun mahkemenin hükümetin aşırı müdahalesini engelleme kabiliyetini azaltacağından ve aynı zamanda hükümetin yolsuzluk suçlamalarından yargılanan Bay Netanyahu hakkındaki kovuşturmayı sona erdirmesini çok daha kolaylaştıracağından korkuyorlardı.
Yargı reformuna karşı protesto düzenleyen aktivist gruplardan Kaplan Force, Yargıtay'ın kararını memnuniyetle karşıladı ve tüm taraflara karara uyma çağrısında bulundu. Grup, yaptığı açıklamada, “Bugün demokrasiyi koruma mücadelesinde İsrail vatandaşlarının zaferiyle bir bölüm sona erdi” dedi.
Yedek askerler tarafından oluşturulan revizyon karşıtı bir grup olan Silah Arkadaşları, ulusal bölünme riskleri konusunda uyarıda bulundu ve ayrıca ulusa karara saygı duyma çağrısında bulundu.
Grup, “Yüksek Mahkeme'nin bağımsızlığının arkasındayız” dedi.
Mahkemenin kararı büyük ölçüde Avustralya, Birleşik Krallık ve Kanada da dahil olmak üzere birçok yargı sistemi tarafından kullanılan yasal bir standart olan “makullük” kavramına dayanıyordu. Bir mahkemenin, ilgili tüm faktörler dikkate alınmadan, her bir faktöre ilgili ağırlık verilmeden veya ilgisiz faktörlere çok fazla ağırlık verilerek alındığına karar vermesi durumunda, bir hükümet eyleminin makul olmadığı kabul edilir.
Başbakanın siyasi müttefikleri makullüğün çok belirsiz bir kavram olduğunu, İsrail hukukunda hiçbir zaman düzenlenmediğini ve yargıçların bunu subjektif bir şekilde uyguladığını savunuyor.
Bay Netanhayu'nun yeniden tasarımı, Yüksek Mahkeme'nin, milletvekilleri ve bakanların kararlarını bozmak için standardı kullanma hakkını elinden aldı. Bu, hükümetin ülkenin en güçlü mahkemesinin yetkisini sınırlama planının ilk adımıydı.
Yüksek Mahkeme, bazı yargıçlarının, tecrübeli ultra-Ortodoks siyasetçi Aryeh Deri'nin Bay Netanyahu'nun Kabinesinde görev almasının makul olma standardını öne sürmesi hükümeti kızdırdı. Yargıçlar, yakın zamanda vergi kaçakçılığından mahkumiyeti göz önüne alındığında Bay Deri'nin atanmasının uygun olmadığını söyledi.
Mahkemenin yetkilerini kısıtlayan yasa tasarısı, İsrail'in anayasaya yakın statüdeki temel yasalarından birinde değişiklik yaptı. Hükümet, Yüksek Mahkeme'nin anayasa konusunda karar verme yetkisinin olmadığını savundu. Ancak Pazartesi günü mahkeme 12'ye 3 oyla bu yetkiye sahip olduğuna karar verdi ve ardından 8'e 7 oyla değişikliği reddetti.
İsrailli analistler, Yüksek Mahkeme'nin daha önce hiçbir zaman müdahale etmediğini veya temel bir yasayı bozmadığını söylüyor. Yüksek Mahkeme geçmişte bu tür yasaları tartışmıştı ancak bunlar üzerinde hiçbir zaman karar vermedi.
İsrail'in liberal demokrasisinin pek çok savunucusu, Yüksek Mahkeme'nin aşırı müdahale ettiği yönündeki suçlamalara yanıt vererek, tek bir parlamentosu olan, resmi bir yazılı anayasası olmayan ve büyük ölçüde törensel bir başkanı olan bir ülkede, en yüksek mahkemenin, Yüksek Mahkeme hükümetinin gücüne karşı tek kale olduğunu söylüyor. dır-dir. Ve onlara göre makullük standardı, yargıçların kullanabileceği en önemli araçlardan biridir.
Netanyahu'nun koalisyonunun üyeleri mahkemenin halk yönetimini engellediğini söylüyor. Bazıları mahkemenin kararını Gazze'deki savaş bitene kadar ertelemesi çağrısında bulundu.
Kararın zamanlaması çok önemliydi: Emekli olan iki yargıç, kararın Ocak ortasından sonra verilmiş olması halinde artık kararda yer alamayacaktı. Hukuk analistleri, bu yargıçlar olmasaydı mahkemenin yasayı 7'ye 6 oyla onaylamaya karar vereceğini hesapladı.
Mahkemenin 8'e 7 kararı, İsrail'in 7 Ekim saldırılarından sonra kurulan ulusal olağanüstü hal hükümetini kargaşaya sürükleme ve Netanyahu'nun yargı reform planı nedeniyle bir yıl önce patlak veren ciddi iç huzursuzluğu yeniden alevlendirme potansiyeline sahip. Kitlesel protestolar, İsrail'in 75 yıldır karşılaştığı en derin siyasi çalkantılardan birinde ülkeyi zaman zaman neredeyse durma noktasına getirdi ve olası iç savaş uyarılarına yol açtı.
Tarihinde ilk kez 15 yargıcın tamamından oluşan tam bir kurulla bir araya gelen mahkeme, Temmuz ayında parlamento tarafından kabul edilen ve yargıçların hükümet bakanlarının kararlarını geçersiz kılmak için belirli bir yasal standart kullanmasını yasaklayan yasayı reddetti.
Karar, Gazze'deki acımasız bir savaşa derinden bulaşmış olan ve kuzey sınırında İran destekli militanların neredeyse her gün roket ateşi altında kalan İsrail için istikrarsız bir zamanda geldi. Düşmanlarına güçlü bir imaj yansıtmaya çalışıyor ancak 7 Ekim'de Hamas liderliğindeki sürpriz saldırı, küçülen ekonomi ve Gazze'de binlerce sivilin ölümüyle ilgili en yakın müttefiklerinin endişe ve baskısıyla sarsıldı. .
Merakla beklenen karar İsrailliler için tam bir sürpriz olmadı. Bir televizyon kanalı geçen hafta kararın sızdırılmış bir taslağını bildirdi. Ancak bu, İsrail demokrasisini temelden değiştirebilecek ve hükümetin gücüyle yargının gücünü karşı karşıya getirebilecek potansiyel bir hesaplaşmanın habercisi.
Yasa konusundaki anlaşmazlık daha geniş bir ideolojik ve kültürel ayrılığın bir parçası.
Sayın Netanyahu'nun siyasi müttefikleri ve destekçileri İsrail'i daha dindar ve milliyetçi bir devlet haline getirmek istiyor. Ülkeye ilişkin daha laik ve çoğulcu bir görüşü temsil eden muhalifleri, hükümeti çoğunluğun istediğini yapmasının önündeki engelleri azaltarak demokrasiyi baltalamakla suçladı.
Karar, 2022'nin sonlarında İsrail tarihindeki en sağcı ve dini açıdan muhafazakar hükümeti kuran Netanyahu'nun müttefikleri tarafından hızla kınandı. Başbakanın Likud partisi, kararın “ulusun özellikle savaş zamanlarında birlik arzusuna aykırı” olduğunu söyledi. Açıklamada mahkemenin, İsrail askerlerinin “savaşırken kavga etmesi ve kendilerini tehlikeye atması” konusunda karar vermesi nedeniyle eleştirisi yapıldı.
Yaygın olarak yargı reformunun mimarı olarak görülen İsrail adalet bakanı Yariv Levin, yakın zamanda yürürlükten kaldırılan tedbiri de içeren tartışmalı yasa paketini geçirme çabalarını yeniden başlatacağına söz verdi. Yargıtay'ı milletin tehlikede olduğu bir dönemde bölücülük yapmakla suçladı.
Levin, “Yüksek Mahkeme yargıçlarının savaşın ortasında kararlarını yayınlama kararı, askerlerimizin ön saflarda gelişebilmesi için bugünlerde ihtiyaç duyduğumuz birlik ruhuna tam tersidir” dedi.
Bay Netanyahu ve müttefiklerini eleştirenler, hükümetin yargının bağımsızlığını zayıflatma konusundaki kararlılığının aslında İsrail'in savaşı ateşleyen ve 1.200 kişiyi öldüren 7 Ekim Hamas saldırısına hazırlıksız yakalanmasına katkıda bulunduğunu ileri sürdüler. 240 rehine alındı.
Parlamentodaki muhalefet lideri Yair Lapid, mahkemeyi “İsrail halkını koruma görevini sadakatle yerine getirdiği için” övdü.
Mahkemenin kararını açıklamasından saatler önce İsrail ordusu birkaç bin askeri Gazze'den çekmeye başlayacağını duyurdu. Yaklaşık üç ay süren savaş seferberliğinin ardından İsrail ekonomisi üzerinde artan baskıyı gerekçe gösteren İsrail, bu hafta en az iki tugaydan yedek askerleri evlerine gönderecek; Üç tugay daha eğitim için geri getirilecek ve bu durum potansiyel olarak binlerce askerin savaş çabalarından elenmesine neden olacak.
Ordu aynı zamanda “uzun süreli savaş operasyonlarına” hazırlandığını da söyledi. İsrail Savunma Kuvvetleri sözcüsü Daniel Hagari yılbaşı gecesi Gazze'deki savaşın “gelecek yıl boyunca” sürmesini beklediğini söyledi.
Sayın Netanyahu'nun koalisyonunun üyeleri, mahkemenin kararının ülkenin Gazze'deki savaşı sürdürme kabiliyetine zarar vereceği iddiasını hemen benimsedi.
Aşırı sağcı aşırı milliyetçi ve İsrail'in ulusal güvenlik bakanı Itamar Ben-Gvir, kararın yasa dışı olduğunu ve “tehlikeli, anti-demokratik bir olay ve her şeyden önce İsrail'in düşmanlarına karşı savaş çabalarına zarar veren bir karar” olduğunu söyledi.
Reform karşıtları için bu, uzun zamandır beklenen bir zaferdi; ancak bu zafer, ülkenin artık savaş zamanındaki birliktelikten derin iç bölünmelere sürüklenebileceği korkusunu artırdı. Protestolar sırasında yasanın geçmesi halinde askerlik yapmayı reddedeceklerini açıklayan binlerce yedek asker, bu yeminlerini bozarak savaş başladıktan sonra askere yazıldı.
Yargı reformunun karşıtları, bunun mahkemenin hükümetin aşırı müdahalesini engelleme kabiliyetini azaltacağından ve aynı zamanda hükümetin yolsuzluk suçlamalarından yargılanan Bay Netanyahu hakkındaki kovuşturmayı sona erdirmesini çok daha kolaylaştıracağından korkuyorlardı.
Yargı reformuna karşı protesto düzenleyen aktivist gruplardan Kaplan Force, Yargıtay'ın kararını memnuniyetle karşıladı ve tüm taraflara karara uyma çağrısında bulundu. Grup, yaptığı açıklamada, “Bugün demokrasiyi koruma mücadelesinde İsrail vatandaşlarının zaferiyle bir bölüm sona erdi” dedi.
Yedek askerler tarafından oluşturulan revizyon karşıtı bir grup olan Silah Arkadaşları, ulusal bölünme riskleri konusunda uyarıda bulundu ve ayrıca ulusa karara saygı duyma çağrısında bulundu.
Grup, “Yüksek Mahkeme'nin bağımsızlığının arkasındayız” dedi.
Mahkemenin kararı büyük ölçüde Avustralya, Birleşik Krallık ve Kanada da dahil olmak üzere birçok yargı sistemi tarafından kullanılan yasal bir standart olan “makullük” kavramına dayanıyordu. Bir mahkemenin, ilgili tüm faktörler dikkate alınmadan, her bir faktöre ilgili ağırlık verilmeden veya ilgisiz faktörlere çok fazla ağırlık verilerek alındığına karar vermesi durumunda, bir hükümet eyleminin makul olmadığı kabul edilir.
Başbakanın siyasi müttefikleri makullüğün çok belirsiz bir kavram olduğunu, İsrail hukukunda hiçbir zaman düzenlenmediğini ve yargıçların bunu subjektif bir şekilde uyguladığını savunuyor.
Bay Netanhayu'nun yeniden tasarımı, Yüksek Mahkeme'nin, milletvekilleri ve bakanların kararlarını bozmak için standardı kullanma hakkını elinden aldı. Bu, hükümetin ülkenin en güçlü mahkemesinin yetkisini sınırlama planının ilk adımıydı.
Yüksek Mahkeme, bazı yargıçlarının, tecrübeli ultra-Ortodoks siyasetçi Aryeh Deri'nin Bay Netanyahu'nun Kabinesinde görev almasının makul olma standardını öne sürmesi hükümeti kızdırdı. Yargıçlar, yakın zamanda vergi kaçakçılığından mahkumiyeti göz önüne alındığında Bay Deri'nin atanmasının uygun olmadığını söyledi.
Mahkemenin yetkilerini kısıtlayan yasa tasarısı, İsrail'in anayasaya yakın statüdeki temel yasalarından birinde değişiklik yaptı. Hükümet, Yüksek Mahkeme'nin anayasa konusunda karar verme yetkisinin olmadığını savundu. Ancak Pazartesi günü mahkeme 12'ye 3 oyla bu yetkiye sahip olduğuna karar verdi ve ardından 8'e 7 oyla değişikliği reddetti.
İsrailli analistler, Yüksek Mahkeme'nin daha önce hiçbir zaman müdahale etmediğini veya temel bir yasayı bozmadığını söylüyor. Yüksek Mahkeme geçmişte bu tür yasaları tartışmıştı ancak bunlar üzerinde hiçbir zaman karar vermedi.
İsrail'in liberal demokrasisinin pek çok savunucusu, Yüksek Mahkeme'nin aşırı müdahale ettiği yönündeki suçlamalara yanıt vererek, tek bir parlamentosu olan, resmi bir yazılı anayasası olmayan ve büyük ölçüde törensel bir başkanı olan bir ülkede, en yüksek mahkemenin, Yüksek Mahkeme hükümetinin gücüne karşı tek kale olduğunu söylüyor. dır-dir. Ve onlara göre makullük standardı, yargıçların kullanabileceği en önemli araçlardan biridir.
Netanyahu'nun koalisyonunun üyeleri mahkemenin halk yönetimini engellediğini söylüyor. Bazıları mahkemenin kararını Gazze'deki savaş bitene kadar ertelemesi çağrısında bulundu.
Kararın zamanlaması çok önemliydi: Emekli olan iki yargıç, kararın Ocak ortasından sonra verilmiş olması halinde artık kararda yer alamayacaktı. Hukuk analistleri, bu yargıçlar olmasaydı mahkemenin yasayı 7'ye 6 oyla onaylamaya karar vereceğini hesapladı.