Yeni araştırmalara nazaran Omicron’un Delta’dan 70 kart bulaşıcı olduğunu belirten Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Duran Tok, “Kapalı ve kalabalık bir ortamda uzun mühlet kalacaksak, N95 ya da çift maske kullanmalıyız” dedi.
Teneffüs yollarını enfekte eden virüslerin bilhassa kış aylarında yaygın olduğunu hatırlatan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Duran Tok, hem çevresel faktörlerin Omicron’un lehine olması birebir vakitte enfeksiyonun yayılmasına davetiye çıkaran teneffüs yolları semptomlarının yaygın görülmesi niçiniyle bulaşıcılığın süratle arttığına dikkat çekti. Başka varyantların bilakis Omicron’a yakalanan kişinin, 1 ay geçtikten daha sonra tekrar Omicron’a yakalanabildiğini belirten Doç. Dr. Tok, hastalanmamak için bilhassa maske kullanmasında dikkat edilmesi gereken noktaları şu biçimde anlattı…
Doç. Dr. Duran Tok
Nelere dikkat edilmeli?
Kalabalık olmayan ortamlarda ve açık havalarda gerekli uzaklığa dikkat etmek koşuluyla genelde tek maske kâfi olsa da, uzun mühlet geçirilen kapalı yerlerde ve kalabalık ortamlarda, imkan var ise N95 ve gibisi maskeleri kullanmak daha gerçek olacaktır. Çoğunluğu kalabalık ailelerden oluşan Türkiye nüfusunu, okulları ve öğrenci sayısını düşündüğümüzde 2 maske kullanmak, tek maskeye nazaran büyük avantaj sağlayacaktır.
Açık havada maskesiz bulunmak da riskli
Dışarıda hiç kimse yok iken maske kullanmak kural değildir. Son devirlerde virüsün havada asılı kalıp kalmadığı, açık havada da enfekte edip etmediği formunda sorular alıyoruz. Bir bireye yaklaşıp öksürmedikçe ve aralığa dikkat ettikçe açık havada tek bir cerrahi maske şimdilik kâfi olacaktır.
Maçta ‘gol’ diye bağıran taraftar virüsü 5 metre öteye bulaştırabilir
Bireyler içindeki aralığın 4-5 metre olduğu, maskenin düzgün takıldığı ortamlarda bağırmayan bir taraftar, virüsü yüksek ihtimalle bulaştırmaz. Tribünde en üstte oturan, maskesi uygun olmayan bir taraftar gol anında bağırdığında, rüzgâr da tıpkı istikamette ise virüsü 5-10 metre ileride, daha aşağıda oturan bir taraftara bulaştırabilir.
Cerrahi maske 6 saatten uzun takılmamalı
Cerrahi maskelerin aktiflik mühleti en çok 6 saate kadardır. Bu yüzden gün uzunluğu farklı beşerlerle tıpkı ortamda bulunanların 2-3 kere maske değiştirmesi daha uygun olacaktır. Yıkamak, alkolle temizlemek, ıslatmak, maske takılı iken uzun müddet konuşarak maskeyi nemlendirmek; maske aktifliğini azaltan faktörlerdir. Şayet bu aksilikler yok ve kısa mühlet kullanılmış ise, maskeyi kullandıktan daha sonra pak hava alan ve güneş ışığı nazarann bir ortamda bekleterek yine kullanabiliriz.
Karşılıklı konuşmada tek maske uzun müddet korumaz
Kapalı ortamda yüz yüze, tek maske takmış iki kişinin konuşmasında bulaşma riski, maskenin uygun takılıp takılmamasına, yüksek sesle konuşup konuşmamaya ve müddetin uzunluğuna bakılırsa değişir. Lakin, her şey önlemlere uygun yapılsa bile tek cerrahi maske ile Omicron’un bulaş riski hele aralık de yakınsa yüksektir.
Bez maske kullanmayın
Piyasada fazlaca sayıda maske çeşidi bulunuyor. Lakin gerek bez gerekse cerrahi maske seçerken kimi kriterleri dikkate almalıyız. Koruyuculuğu genelde daha az olan bez maskeleri katiyen tercih etmemeliyiz.
Teneffüs yollarını enfekte eden virüslerin bilhassa kış aylarında yaygın olduğunu hatırlatan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Duran Tok, hem çevresel faktörlerin Omicron’un lehine olması birebir vakitte enfeksiyonun yayılmasına davetiye çıkaran teneffüs yolları semptomlarının yaygın görülmesi niçiniyle bulaşıcılığın süratle arttığına dikkat çekti. Başka varyantların bilakis Omicron’a yakalanan kişinin, 1 ay geçtikten daha sonra tekrar Omicron’a yakalanabildiğini belirten Doç. Dr. Tok, hastalanmamak için bilhassa maske kullanmasında dikkat edilmesi gereken noktaları şu biçimde anlattı…
Doç. Dr. Duran Tok
Nelere dikkat edilmeli?
Kalabalık olmayan ortamlarda ve açık havalarda gerekli uzaklığa dikkat etmek koşuluyla genelde tek maske kâfi olsa da, uzun mühlet geçirilen kapalı yerlerde ve kalabalık ortamlarda, imkan var ise N95 ve gibisi maskeleri kullanmak daha gerçek olacaktır. Çoğunluğu kalabalık ailelerden oluşan Türkiye nüfusunu, okulları ve öğrenci sayısını düşündüğümüzde 2 maske kullanmak, tek maskeye nazaran büyük avantaj sağlayacaktır.
Açık havada maskesiz bulunmak da riskli
Dışarıda hiç kimse yok iken maske kullanmak kural değildir. Son devirlerde virüsün havada asılı kalıp kalmadığı, açık havada da enfekte edip etmediği formunda sorular alıyoruz. Bir bireye yaklaşıp öksürmedikçe ve aralığa dikkat ettikçe açık havada tek bir cerrahi maske şimdilik kâfi olacaktır.
Maçta ‘gol’ diye bağıran taraftar virüsü 5 metre öteye bulaştırabilir
Bireyler içindeki aralığın 4-5 metre olduğu, maskenin düzgün takıldığı ortamlarda bağırmayan bir taraftar, virüsü yüksek ihtimalle bulaştırmaz. Tribünde en üstte oturan, maskesi uygun olmayan bir taraftar gol anında bağırdığında, rüzgâr da tıpkı istikamette ise virüsü 5-10 metre ileride, daha aşağıda oturan bir taraftara bulaştırabilir.
Cerrahi maske 6 saatten uzun takılmamalı
Cerrahi maskelerin aktiflik mühleti en çok 6 saate kadardır. Bu yüzden gün uzunluğu farklı beşerlerle tıpkı ortamda bulunanların 2-3 kere maske değiştirmesi daha uygun olacaktır. Yıkamak, alkolle temizlemek, ıslatmak, maske takılı iken uzun müddet konuşarak maskeyi nemlendirmek; maske aktifliğini azaltan faktörlerdir. Şayet bu aksilikler yok ve kısa mühlet kullanılmış ise, maskeyi kullandıktan daha sonra pak hava alan ve güneş ışığı nazarann bir ortamda bekleterek yine kullanabiliriz.
Karşılıklı konuşmada tek maske uzun müddet korumaz
Kapalı ortamda yüz yüze, tek maske takmış iki kişinin konuşmasında bulaşma riski, maskenin uygun takılıp takılmamasına, yüksek sesle konuşup konuşmamaya ve müddetin uzunluğuna bakılırsa değişir. Lakin, her şey önlemlere uygun yapılsa bile tek cerrahi maske ile Omicron’un bulaş riski hele aralık de yakınsa yüksektir.
Bez maske kullanmayın
Piyasada fazlaca sayıda maske çeşidi bulunuyor. Lakin gerek bez gerekse cerrahi maske seçerken kimi kriterleri dikkate almalıyız. Koruyuculuğu genelde daha az olan bez maskeleri katiyen tercih etmemeliyiz.