Kurban Bayramı’na sayılı günler kala etlerin satın alma ve kesim sürecinden tüketimine kadar dikkat edilmesi gereken biroldukca nokta var. Kırmızı etin hakikat tüketildiği takdirde kıymetli faydaları olduğuna dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu hususta bilinmesi gerekenleri şu biçimde anlattı…
BAYRAMDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Öncelikle kurbanlık hayvanı sıhhat kontrollerinden geçmiş hayvan pazarlarından almalısınız. Hayvanların kesildiği yer, sıhhat denetimleri, rastgele bir bakteri ya da virüs taşıyıp taşımadıklarına epeyce dikkat edilmeli. Ayrıyeten hala tam ve tesirli bir tedavisi bulunamayan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) riski de gözardı edilmemeli. Bu hastalığa yakalanmak için kenenin deri altına girmesi gerekmiyor. KKKA taşıyan kurbanlık hayvanla her türlü temas risk taşıyor. Kesim evresinde ise et mümkün olduğunca büyük kesimlere ayrılarak süratlice buzdolabında soğutulmalı. Sıcaklar niçiniyle ziyanlı mikroplar süratle çoğalabiliyor. Etlerin buzdolabında en çok 3 gün, buzlukta -4 derece ile en çok 7 gün, derin dondurucuda -32 derece ile en çok 3 ay bekletilmesi gerekiyor.
BEYİN VE TİROİD İŞLEVLERİ İÇİN ÇOK DEĞERLİ
Yalnızca 176 kalori ve yüzde 10 yağ içeren 100 gram kırmızı ette günlük gereksinimimiz olan B3 vitamininin yüzde 25’i, B6 vitamininin yüzde 20’si, B12 vitamininin yüzde 40’ı, demir muhtaçlığını yüzde 15’i, çinko muhtaçlığının yüzde 35’i, selenyum gereksiniminin yüzde 25’i bulunur. B12 vitaminini sebzelerden almak ise mümkün değildir. En âlâ B12 kaynağı karaciğerdir. Sığır karaciğerinin 70 gramlık porsiyonu 70 mikrogram B12 vitamini içerir, günlük önerilen B12 ölçüsü ise yaklaşık 2 mikrogram. Kırmızı et kreatin ve karnitin açısından da pek zengindir. Kreatin kaslarda güç depolarını doldurur ve kas gücünü artırır.
Karnitin ise yağın güce dönüşmesinde değerlidir. Et tüketmeyenlerde bu hususların pahası düşüktür, bu da kas ve beyin işlevlerini olumsuz tesirler. Kırmızı etin nerdeyse hiç bilinmeyen bir öteki yararı da tiroid hormonunu dengelemesidir. Tiroid hormonu, epinefrin, norepinefrin ve dopamin üzere bedende hayli değerli unsurların yapılmasında rol oynar.
Bu hususlar, mide, kalp ve akciğer üzere organlar ile beynimiz içinde irtibatı sağlayan kimyasal mesajcılardır. Bu niçinle his durum, uyku, konsantrasyon ve kiloyu etkileyebilir, istikrarda olmadığında da olumsuz belirtilere niye olabilir. Kırmızı et doymuş yağ içerir. Doymuş yağların fazla tüketimi ziyanlı olsa da az ölçüde doymuş yağ bağışıklık işlevini güçlendirmek ve sağlıklı bir hudut ve sindirim sistemi oluşturmak için gereklidir.
ÖĞLEN YEMEĞİNDE BOL YEŞİLLİKLİ SALATAYLA TÜKETİN
Sabah kahvaltısında kavurma tüketmeyin. Kavurma kahvaltı için ağır bir seçenektir. Ülkü olan kavurmanızı öğlen yemeğinde tüketmek olacaktır. Akşam yemeklerinde de ağır yağlı et yemeklerinden uzak durun. Sindirimi sıkıntı olduğu üzere kolesterol ve tansiyon hastaları için de tehlikelidir. Etin yanında kesinlikle bol yeşillikli salata tüketin.
Bu hem ortasındaki demirin daha uygun emilmesini sağlar tıpkı vakitte sindirimi kolaylaştırır. C vitamini demirin emilimini artırır. Bilhassa C vitamininden güçlü olan yeşil biber, roka, marul, kıvırcık, maydanoz ve domatesle hazırlanan salataya limon ve sirke ekleyerek demir emilimini artırabilirsiniz.
BAYRAMDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Öncelikle kurbanlık hayvanı sıhhat kontrollerinden geçmiş hayvan pazarlarından almalısınız. Hayvanların kesildiği yer, sıhhat denetimleri, rastgele bir bakteri ya da virüs taşıyıp taşımadıklarına epeyce dikkat edilmeli. Ayrıyeten hala tam ve tesirli bir tedavisi bulunamayan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) riski de gözardı edilmemeli. Bu hastalığa yakalanmak için kenenin deri altına girmesi gerekmiyor. KKKA taşıyan kurbanlık hayvanla her türlü temas risk taşıyor. Kesim evresinde ise et mümkün olduğunca büyük kesimlere ayrılarak süratlice buzdolabında soğutulmalı. Sıcaklar niçiniyle ziyanlı mikroplar süratle çoğalabiliyor. Etlerin buzdolabında en çok 3 gün, buzlukta -4 derece ile en çok 7 gün, derin dondurucuda -32 derece ile en çok 3 ay bekletilmesi gerekiyor.
BEYİN VE TİROİD İŞLEVLERİ İÇİN ÇOK DEĞERLİ
Yalnızca 176 kalori ve yüzde 10 yağ içeren 100 gram kırmızı ette günlük gereksinimimiz olan B3 vitamininin yüzde 25’i, B6 vitamininin yüzde 20’si, B12 vitamininin yüzde 40’ı, demir muhtaçlığını yüzde 15’i, çinko muhtaçlığının yüzde 35’i, selenyum gereksiniminin yüzde 25’i bulunur. B12 vitaminini sebzelerden almak ise mümkün değildir. En âlâ B12 kaynağı karaciğerdir. Sığır karaciğerinin 70 gramlık porsiyonu 70 mikrogram B12 vitamini içerir, günlük önerilen B12 ölçüsü ise yaklaşık 2 mikrogram. Kırmızı et kreatin ve karnitin açısından da pek zengindir. Kreatin kaslarda güç depolarını doldurur ve kas gücünü artırır.
Karnitin ise yağın güce dönüşmesinde değerlidir. Et tüketmeyenlerde bu hususların pahası düşüktür, bu da kas ve beyin işlevlerini olumsuz tesirler. Kırmızı etin nerdeyse hiç bilinmeyen bir öteki yararı da tiroid hormonunu dengelemesidir. Tiroid hormonu, epinefrin, norepinefrin ve dopamin üzere bedende hayli değerli unsurların yapılmasında rol oynar.
Bu hususlar, mide, kalp ve akciğer üzere organlar ile beynimiz içinde irtibatı sağlayan kimyasal mesajcılardır. Bu niçinle his durum, uyku, konsantrasyon ve kiloyu etkileyebilir, istikrarda olmadığında da olumsuz belirtilere niye olabilir. Kırmızı et doymuş yağ içerir. Doymuş yağların fazla tüketimi ziyanlı olsa da az ölçüde doymuş yağ bağışıklık işlevini güçlendirmek ve sağlıklı bir hudut ve sindirim sistemi oluşturmak için gereklidir.
ÖĞLEN YEMEĞİNDE BOL YEŞİLLİKLİ SALATAYLA TÜKETİN
Sabah kahvaltısında kavurma tüketmeyin. Kavurma kahvaltı için ağır bir seçenektir. Ülkü olan kavurmanızı öğlen yemeğinde tüketmek olacaktır. Akşam yemeklerinde de ağır yağlı et yemeklerinden uzak durun. Sindirimi sıkıntı olduğu üzere kolesterol ve tansiyon hastaları için de tehlikelidir. Etin yanında kesinlikle bol yeşillikli salata tüketin.
Bu hem ortasındaki demirin daha uygun emilmesini sağlar tıpkı vakitte sindirimi kolaylaştırır. C vitamini demirin emilimini artırır. Bilhassa C vitamininden güçlü olan yeşil biber, roka, marul, kıvırcık, maydanoz ve domatesle hazırlanan salataya limon ve sirke ekleyerek demir emilimini artırabilirsiniz.