Lübnan'ın derinden bölünmüş parlamentosu Perşembe günü yeni bir cumhurbaşkanı seçmeye çalışacak ve potansiyel olarak yıllardır süren siyasi boşluğu sona erdirecek ve onlarca yılın en kanlı savaşını yaşayan ülkeye bir miktar istikrar getirecek.
İki yılı aşkın süredir, bu küçük Akdeniz ülkesi siyasi tıkanıklık nedeniyle felç olmuş durumda ve tarihi bir ekonomik çöküş, İsrail ile Lübnanlı militan grup Hizbullah arasındaki yıkıcı savaş ve çöküş de dahil olmak üzere bir dizi ayaklanma yoluyla zayıf bir geçici hükümet tarafından yönetiliyor. Komşu Suriye'deki Hizbullah Esad rejimi.
Lübnan için bir cumhurbaşkanının seçilmesi, ülkeyi istikrara kavuşturmakla görevli tam teşekküllü bir hükümetin kurulmasına yönelik ilk adım olacaktır. Ancak aciliyete rağmen herhangi birinin seçilip seçilmeyeceği belirsizliğini koruyor.
Ülke parlamentosu mezhepsel çizgilerde bölünmüş durumda ve milletvekilleri, Michel Aoun'un altı yıllık görev süresinin sonunda istifa ettiği Ekim 2022'den bu yana önceki 12 oyda yeni bir cumhurbaşkanı seçemedi.
Perşembe günkü oylama da bundan farklı olamazdı. Lübnan, savaş sonrası mali desteği bir cumhurbaşkanının seçilmesi şartına bağlayan ABD ve diğer yabancı bağışçıların diplomatik baskısı altında. Ancak önde gelen aday, Lübnan ordusunun ABD destekli komutanı (ve eski cumhurbaşkanıyla akrabalığı olmayan) Joseph Aoun'un seçilmek için yeterli oy alıp almayacağı belli değil.
Londra merkezli bir araştırma kuruluşu olan Chatham House'dan Lina Khatib, “Bu seçim, Lübnan'ın çok ihtiyaç duyduğu toparlanma sürecinde esasen gerekli bir dönüm noktasına ulaşmasıyla ilgili” dedi. “Ancak gerçek şu ki, Lübnan'ın çeşitli siyasi çıkar grupları, bu çok kritik zamanda bile bir sonraki başkanın kim olacağı konusunda anlaşmaya varmak için gereken fikir birliğine ulaşmaya yaklaşamıyor.”
Bayan Khatib, “Riskler her zamankinden daha yüksek” dedi.
İsrail ile Hizbullah arasında 14 ay süren savaş, ülkenin büyük bir bölümünü harabeye çevirdi ve yeniden inşayı finanse edecek çok az para var. Dünya Bankası, savaşın tek başına 8,5 milyar dolarlık hasara yol açtığını tahmin ediyor. Lübnan'daki güvenlik durumu da istikrarsızlığını sürdürüyor ve nihayet şekillenen hükümet, ülkeyi, diplomatların kalıcı olmasını umduğu 60 günlük kırılgan bir ateşkese yönlendirmek zorunda kalacak.
İki yılı aşkın süredir Lübnan'daki çıkmaz, devlet kurumlarını felç etti ve ülkenin zaten felç olan ekonomik sıkıntılarını daha da kötüleştirdi. Lübnan'daki baskın siyasi güç olan Hizbullah, ülkedeki birçok kişi tarafından uzun süredir ülkenin en büyük engellerinden biri olarak görülüyor. Grup, geçen yıl oylamadan çekilerek üst düzey bir Uluslararası Para Fonu yetkilisini Lübnan'ın cumhurbaşkanı olarak seçememişti.
Ancak analistler, İsrail'in Hizbullah'a yönelik, grubun liderliğini yok eden ve ülkeyi kontrol eden bir dev imajını yok eden yıldırım saldırısının, Lübnan'ın siyasi çıkmazını kırmak için gerekli fırsatı sağlayabileceğini söylüyor.
Yaklaşan seçimler öncesinde Hizbullah bazı esneklik işaretleri gösteriyor gibi görünse de oylamanın nasıl sonuçlanacağını henüz bilmiyoruz. Pazar günü gruptan üst düzey bir yetkili olan Wafiq Safa, birçok kişinin korktuğu gibi Bay Aoun'un adaylığını veto etmeyeceğinin sinyalini verdi.
Washington'daki Orta Doğu Enstitüsü'nün uluslararası ilişkilerden sorumlu başkan yardımcısı Paul Salem, “Hâlâ güçlü olduklarını hesapladılar ancak bazı tavizler vermeleri gerekiyor” dedi. “Artık büyük ve kapsamlı bir kalkınma yardımına ihtiyaçları var ve aynı zamanda içinde var olabilecekleri, kendilerini koruyabilecekleri meşru bir devlete de ihtiyaçları var.”
Bay Salem, “İlk yapı taşı bir başkan seçmektir” dedi.
Lübnan parlamentosunun 128 üyesi, son yıllarda iş kesintileriyle gölgelenen bir süreç olan gizli oyla bir cumhurbaşkanı seçiyor. İlk turda üçte iki çoğunluk gerekiyor ve sonuç analistleri Perşembe günü bu olasılığın düşük olduğunu söylüyor. Ancak daha sonraki turlarda salt çoğunluk yeterlidir.
Perşembe günü bir cumhurbaşkanı seçilirse, Parlamentoya danışarak hükümeti kurmakla görevlendirilecek bir başbakan atayacak. Bu muhtemelen uzun bir süreç olacak ve sonuçta ortaya çıkan yürütme organı, krizden etkilenen ülkeyi yeniden canlandırmak gibi devasa bir görevle baş başa kalacak.
Hizbullah'ın önemli bir müttefiki olan Meclis Başkanı Nebih Berri, geçen hafta yerel medyaya verdiği röportajda Perşembe günü bir cumhurbaşkanı seçmeye kararlı olduğunu söyledi. Aday üzerinde anlaşmaya varılana kadar oylamayı açık tutacağına söz verdi.
Ancak Bay Berri, bu adayın kim olacağı konusunda hala bir fikir birliğine varılmadığını kabul ederek, bu durumun, çıkar gruplarının genellikle fiili oylamadan önce resmi olmayan bir anlaşmaya vardığı önceki seçimlerden bir sapma olduğunu belirtti.
Artan belirsizliğin ortasında, ülkenin geçici hükümetinin kuşatılmış yüzü haline gelen Lübnan Başbakanı Najib Mikati Çarşamba günü iyimser bir ton sergiledi.
Yaptığı açıklamada, “Bugün ve başkanlık koltuğunun boşalmasından bu yana ilk kez kendimi mutlu hissediyorum” dedi. “İnşallah yarın yeni bir Cumhurbaşkanımız olacak.”
İki yılı aşkın süredir, bu küçük Akdeniz ülkesi siyasi tıkanıklık nedeniyle felç olmuş durumda ve tarihi bir ekonomik çöküş, İsrail ile Lübnanlı militan grup Hizbullah arasındaki yıkıcı savaş ve çöküş de dahil olmak üzere bir dizi ayaklanma yoluyla zayıf bir geçici hükümet tarafından yönetiliyor. Komşu Suriye'deki Hizbullah Esad rejimi.
Lübnan için bir cumhurbaşkanının seçilmesi, ülkeyi istikrara kavuşturmakla görevli tam teşekküllü bir hükümetin kurulmasına yönelik ilk adım olacaktır. Ancak aciliyete rağmen herhangi birinin seçilip seçilmeyeceği belirsizliğini koruyor.
Ülke parlamentosu mezhepsel çizgilerde bölünmüş durumda ve milletvekilleri, Michel Aoun'un altı yıllık görev süresinin sonunda istifa ettiği Ekim 2022'den bu yana önceki 12 oyda yeni bir cumhurbaşkanı seçemedi.
Perşembe günkü oylama da bundan farklı olamazdı. Lübnan, savaş sonrası mali desteği bir cumhurbaşkanının seçilmesi şartına bağlayan ABD ve diğer yabancı bağışçıların diplomatik baskısı altında. Ancak önde gelen aday, Lübnan ordusunun ABD destekli komutanı (ve eski cumhurbaşkanıyla akrabalığı olmayan) Joseph Aoun'un seçilmek için yeterli oy alıp almayacağı belli değil.
Londra merkezli bir araştırma kuruluşu olan Chatham House'dan Lina Khatib, “Bu seçim, Lübnan'ın çok ihtiyaç duyduğu toparlanma sürecinde esasen gerekli bir dönüm noktasına ulaşmasıyla ilgili” dedi. “Ancak gerçek şu ki, Lübnan'ın çeşitli siyasi çıkar grupları, bu çok kritik zamanda bile bir sonraki başkanın kim olacağı konusunda anlaşmaya varmak için gereken fikir birliğine ulaşmaya yaklaşamıyor.”
Bayan Khatib, “Riskler her zamankinden daha yüksek” dedi.
İsrail ile Hizbullah arasında 14 ay süren savaş, ülkenin büyük bir bölümünü harabeye çevirdi ve yeniden inşayı finanse edecek çok az para var. Dünya Bankası, savaşın tek başına 8,5 milyar dolarlık hasara yol açtığını tahmin ediyor. Lübnan'daki güvenlik durumu da istikrarsızlığını sürdürüyor ve nihayet şekillenen hükümet, ülkeyi, diplomatların kalıcı olmasını umduğu 60 günlük kırılgan bir ateşkese yönlendirmek zorunda kalacak.
İki yılı aşkın süredir Lübnan'daki çıkmaz, devlet kurumlarını felç etti ve ülkenin zaten felç olan ekonomik sıkıntılarını daha da kötüleştirdi. Lübnan'daki baskın siyasi güç olan Hizbullah, ülkedeki birçok kişi tarafından uzun süredir ülkenin en büyük engellerinden biri olarak görülüyor. Grup, geçen yıl oylamadan çekilerek üst düzey bir Uluslararası Para Fonu yetkilisini Lübnan'ın cumhurbaşkanı olarak seçememişti.
Ancak analistler, İsrail'in Hizbullah'a yönelik, grubun liderliğini yok eden ve ülkeyi kontrol eden bir dev imajını yok eden yıldırım saldırısının, Lübnan'ın siyasi çıkmazını kırmak için gerekli fırsatı sağlayabileceğini söylüyor.
Yaklaşan seçimler öncesinde Hizbullah bazı esneklik işaretleri gösteriyor gibi görünse de oylamanın nasıl sonuçlanacağını henüz bilmiyoruz. Pazar günü gruptan üst düzey bir yetkili olan Wafiq Safa, birçok kişinin korktuğu gibi Bay Aoun'un adaylığını veto etmeyeceğinin sinyalini verdi.
Washington'daki Orta Doğu Enstitüsü'nün uluslararası ilişkilerden sorumlu başkan yardımcısı Paul Salem, “Hâlâ güçlü olduklarını hesapladılar ancak bazı tavizler vermeleri gerekiyor” dedi. “Artık büyük ve kapsamlı bir kalkınma yardımına ihtiyaçları var ve aynı zamanda içinde var olabilecekleri, kendilerini koruyabilecekleri meşru bir devlete de ihtiyaçları var.”
Bay Salem, “İlk yapı taşı bir başkan seçmektir” dedi.
Lübnan parlamentosunun 128 üyesi, son yıllarda iş kesintileriyle gölgelenen bir süreç olan gizli oyla bir cumhurbaşkanı seçiyor. İlk turda üçte iki çoğunluk gerekiyor ve sonuç analistleri Perşembe günü bu olasılığın düşük olduğunu söylüyor. Ancak daha sonraki turlarda salt çoğunluk yeterlidir.
Perşembe günü bir cumhurbaşkanı seçilirse, Parlamentoya danışarak hükümeti kurmakla görevlendirilecek bir başbakan atayacak. Bu muhtemelen uzun bir süreç olacak ve sonuçta ortaya çıkan yürütme organı, krizden etkilenen ülkeyi yeniden canlandırmak gibi devasa bir görevle baş başa kalacak.
Hizbullah'ın önemli bir müttefiki olan Meclis Başkanı Nebih Berri, geçen hafta yerel medyaya verdiği röportajda Perşembe günü bir cumhurbaşkanı seçmeye kararlı olduğunu söyledi. Aday üzerinde anlaşmaya varılana kadar oylamayı açık tutacağına söz verdi.
Ancak Bay Berri, bu adayın kim olacağı konusunda hala bir fikir birliğine varılmadığını kabul ederek, bu durumun, çıkar gruplarının genellikle fiili oylamadan önce resmi olmayan bir anlaşmaya vardığı önceki seçimlerden bir sapma olduğunu belirtti.
Artan belirsizliğin ortasında, ülkenin geçici hükümetinin kuşatılmış yüzü haline gelen Lübnan Başbakanı Najib Mikati Çarşamba günü iyimser bir ton sergiledi.
Yaptığı açıklamada, “Bugün ve başkanlık koltuğunun boşalmasından bu yana ilk kez kendimi mutlu hissediyorum” dedi. “İnşallah yarın yeni bir Cumhurbaşkanımız olacak.”