MS HASTALIĞI NEDİR?
Halk içinde MS hastalığı olarak bilinen Multiple Skleroz; hareket aksaklığı, kaslarda güçsüzlük, kısmi felç, dengesizlik, konuşma ve görme bozuklukları üzere çeşitli belirtilerle ortaya çıkabiliyor.
Ataklar halinde görülen MS, erkeklere oranla bayanlarda 2 kat daha fazla görülüyor. MS (Multipl Skleroz) hastalığı, santral hudut sisteminin yani beynin ve omuriliğin inflamatuar (yangısal) bir hastalığıdır.
Bilhassa santral hudut sistemindeki beyaz husus yapıları hastalanır. Beyaz unsur, santral hudut sisteminin kendi içerisinde ve bu kısım ile bedenin başka kısımları içinde bağlantısı sağlayan hudut liflerinden oluşur.
MS’li hastalarda santral hudut sistemindeki bu beyaz unsurda plak yahut lezyon diye isimlendirilen hasarlı alanlar görülür. Bu hasarlı alanlarda hududu çevreleyen miyelin denilen bir hususta kayıp gözlenir. MS hastalığında gelişebilecek tepkiler evvelde varsayım edilemez ve pek değişkenlik gösterir.
Bu niçinle MS hastalığınıtanımlayabilmek epey güç bir durumdur. Hudut sisteminde etkilenen yere ve etkilenme derecesine nazaran, MS hastalığının tipi ve şiddeti hastadan hastaya değişebilir.
MS hastalığının belirtileri ve tedavisi şahsa özeldir. Emsal biçimde gelişen ve tıpkı bulgularla seyreden iki MS’li hasta bulabilmek mümkün değildir.
Hastalığın bireyin kendisinde ve hastalar içinde farklı seyretmesi, hastalığın vakit içindemasını, beyinde tuttuğu yeri ve bulguların şiddetini farklı kılmaktadır. Genel alarak MS’li olgularda, beynin yahut omuriliğin denetim ettiği her hangi bir işlevin tam yahut yarı tam kaybı gözlenir.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) niçinLERİ NELERDİR?
Bu hususta bir epeyce farklı teoriler bulunmasına karşın MS’in sebebi çabucak hemen kesin olarak tespit edilebilmiş değildir. Yapılan değişik araştırmalarda hastalığa niye olabilecek hayli çeşitli niçinler (daha evvel geçirilmiş virütik enfeksiyonlar, etraftan kaynaklanan kimi zehirli hususlar, beslenme alışkanlıkları, coğrafik etmenler, bedenin savunma sistemindeki bozukluklar) sorgulanmışsa da hiçbiri kesin niye olarak saptanamamıştır.
Birtakım araştırmacılar, MS’e çabucak hemen belirlenemeyen bir virüsün niye olduğunu ileri sürmektedirler. Bu teoriye bakılırsa, çocuklukta yahut gençlik periyodunda bedene giren bu virüs; beş, on ya da on beş yıl üzere bir süre hiç bir belirti göstermeden bedende kalmakta, çabucak sonrasında bir daha bilinmeyen bir niçinle, mesela şiddetli bir üst teneffüs yolu hastalığı sırasında ortaya çıkmaktadır.
Öbür bir küme bilim adamı ise, oto-immün ( bedenin kendi bağışıklık sisteminin niye olduğu) bir hastalık olduğunu düşünmektedirler. Bu teoriye bakılırsa; bedenin bağışıklık sistemi elbette, bedene giren yabancı mikrop ya da viruslara karşı bedeni korumak için karşı hücuma geçip onlarla gayret etmesi gerekirken, MS’li şahıslarda bilinmeyen bir niçinle, merkezi hudut sistemindeki hudutların miyelin kılıfına saldırıp onları tahrip etmektedir.
Bu teorilerin tümünün bir ortada etkileşim gösterdikleri de düşünülebilir. Yani genetik olarak yatkın şahıslarda, MS ile ilgili bilinmeyen bir virüsün, bedenin bağışıklık sistemini olumsuz istikamette harekete geçirerek, hudutların miyelin katmanına saldırmaya ve onu tahrip etmeye yönlendirdiği söylenebilir.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
MS belirtileri, rahatsızlığın erken evrelerinde süreksiz ataklar halinde ortaya çıkarken, tedavide geç kalındığında ilerleyen senelerda görme kaybı, istikrar ya da yürüme bozukluğu ve peltek konuşma üzere kimi belirtiler kalıcı olarak yerleşebilir.
Bu niçinle MS belirtilerini güzel tanımak ve vaktinde tabibe başvurmak epeyce değerlidir. Ayrıyeten ataklar geçtiğinde “nasıl olsa düzeldim” kanısıyla tedaviyi katiyen bırakmamak gerekiyor.
MS’de yorgunluk, halsizlik, uyuşmalar ve bedende elektriklenmeler üzere belirtiler gün ortasında aralıklarla gelişebileceği üzere günlerce, haftalarca da sürebilir.
MS atakları belirtileri ise;
Yorgunluk
Bedenin değişik bölgelerinde bilhassa gövdede, yüzde, kollar ya da bacaklarda uyuşukluk, karıncalanma, güçsüzlük
İstikrar ya da yürüme bozukluğu
Lisanda peltekleşme üzere konuşma bozuklukları
Mesane ve bağırsak sorunları
Baş dönmesi
Görmede bulanıklık
Düşünme, bellek ya da konsantrasyonda zorluk yaşama
Depresyon
Fakat bu belirtiler bireyde MS olduğu ve atak geçirdiği manasına gelmiyor. Bireyde daha evvel olmayan bir nörolojik bulgunun varlığı, 24 saatten çok sürmesi ve berbatlaşması atak varlığına işaret eder. Bu durumda kişinin doktora başvurması gerekiyor.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) NASIL TEŞHİS EDİLİR?
MS hastalığı teşhisinin konulması fazlaca da kolay değildir ve hastalığı teşhis edebilecek özel bir test çabucak hemen geliştirilmemiştir. MS hastalığına tanısı konması demek aslında başka olasılıkları elemek manasına gelir.
MS hastalığını teşhis etmek için kullanılan tetkikler ise şöyledir:
MRI: MRI sinemaları beyin ve omurilik hakkında ayrıntılı bilgi verir ve MS hastalığı teşhisi için son derece değerlidir. MS hastalığı lezyonları bu sinemalarda soluk alanlar olarak görülür.
Beyin omurilik sıvısının incelenmesi: Bu sıvıda, bağışıklık sisteminin aktivitesini gösteren ligklnal bandlar, miyelin proteini saptanabilir.
Uyarılmış cevaplar: Bu testler, sonların mesaj suratlarını ölçme teknikleridir. Miyelin kılıfı hasarlanmış hudutlar, mesajları daha yavaş iletirler.
3 ana tipi vardır:
Görsel uyarılmış cevaplar: Görme ile ilgili hudutları inceler.
İşitsel uyarılmış karşılıklar: İşitme ile ilgili hudutları inceler.
Smatsensriyel uyarılmış karşılıklar: Kol ve bacaklardaki duyusal sonları inceler.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) TEDAVİ METOTLARI
MS hastalığını tümüyle durduracak kesin bir tedavi yoktur, lakin oldukçalu tedavi seçenekleri mevcuttur. Bu tedavilerle hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilmek, atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilmek amaçlanmaktadır.
MS ataklarının sıklığı ve şiddetine bakılırsa ilaç tedavisine karar verilmektedir. Erken periyotta ataklar denetim altına alınabildiğinde, muhtemel hasar da azaltılabilmektedir. Hastalığın seyrinin berbatlaşmasını engelleyecek, muhtemel alevlenmeleri (nüks) yatıştırabilecek ilaçlar kullanılmaktadır.
İlaç tedavisi yanında fizik tedavi halleri de hastanın hayat kalitesini artırabilmektedir. Kronik bir hastalık olan MS’te atakları azaltabilmek için uygulanan antrenman, zayıf kasların güçlenmesine katkıda bulunmaktadır.
MS hastalarının ve ailelerinin hakikat bilgilendirilmesi ve moral dayanak sağlanması, tedavinin tesirini artırabilmektedir. Her hastada farklı seyreden bir hastalık olduğundan, tedavi spesifik semptomlara nazaran şekillendirilmektedir.
Halk içinde MS hastalığı olarak bilinen Multiple Skleroz; hareket aksaklığı, kaslarda güçsüzlük, kısmi felç, dengesizlik, konuşma ve görme bozuklukları üzere çeşitli belirtilerle ortaya çıkabiliyor.
Ataklar halinde görülen MS, erkeklere oranla bayanlarda 2 kat daha fazla görülüyor. MS (Multipl Skleroz) hastalığı, santral hudut sisteminin yani beynin ve omuriliğin inflamatuar (yangısal) bir hastalığıdır.
Bilhassa santral hudut sistemindeki beyaz husus yapıları hastalanır. Beyaz unsur, santral hudut sisteminin kendi içerisinde ve bu kısım ile bedenin başka kısımları içinde bağlantısı sağlayan hudut liflerinden oluşur.
MS’li hastalarda santral hudut sistemindeki bu beyaz unsurda plak yahut lezyon diye isimlendirilen hasarlı alanlar görülür. Bu hasarlı alanlarda hududu çevreleyen miyelin denilen bir hususta kayıp gözlenir. MS hastalığında gelişebilecek tepkiler evvelde varsayım edilemez ve pek değişkenlik gösterir.
Bu niçinle MS hastalığınıtanımlayabilmek epey güç bir durumdur. Hudut sisteminde etkilenen yere ve etkilenme derecesine nazaran, MS hastalığının tipi ve şiddeti hastadan hastaya değişebilir.
MS hastalığının belirtileri ve tedavisi şahsa özeldir. Emsal biçimde gelişen ve tıpkı bulgularla seyreden iki MS’li hasta bulabilmek mümkün değildir.
Hastalığın bireyin kendisinde ve hastalar içinde farklı seyretmesi, hastalığın vakit içindemasını, beyinde tuttuğu yeri ve bulguların şiddetini farklı kılmaktadır. Genel alarak MS’li olgularda, beynin yahut omuriliğin denetim ettiği her hangi bir işlevin tam yahut yarı tam kaybı gözlenir.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) niçinLERİ NELERDİR?
Bu hususta bir epeyce farklı teoriler bulunmasına karşın MS’in sebebi çabucak hemen kesin olarak tespit edilebilmiş değildir. Yapılan değişik araştırmalarda hastalığa niye olabilecek hayli çeşitli niçinler (daha evvel geçirilmiş virütik enfeksiyonlar, etraftan kaynaklanan kimi zehirli hususlar, beslenme alışkanlıkları, coğrafik etmenler, bedenin savunma sistemindeki bozukluklar) sorgulanmışsa da hiçbiri kesin niye olarak saptanamamıştır.
Birtakım araştırmacılar, MS’e çabucak hemen belirlenemeyen bir virüsün niye olduğunu ileri sürmektedirler. Bu teoriye bakılırsa, çocuklukta yahut gençlik periyodunda bedene giren bu virüs; beş, on ya da on beş yıl üzere bir süre hiç bir belirti göstermeden bedende kalmakta, çabucak sonrasında bir daha bilinmeyen bir niçinle, mesela şiddetli bir üst teneffüs yolu hastalığı sırasında ortaya çıkmaktadır.
Öbür bir küme bilim adamı ise, oto-immün ( bedenin kendi bağışıklık sisteminin niye olduğu) bir hastalık olduğunu düşünmektedirler. Bu teoriye bakılırsa; bedenin bağışıklık sistemi elbette, bedene giren yabancı mikrop ya da viruslara karşı bedeni korumak için karşı hücuma geçip onlarla gayret etmesi gerekirken, MS’li şahıslarda bilinmeyen bir niçinle, merkezi hudut sistemindeki hudutların miyelin kılıfına saldırıp onları tahrip etmektedir.
Bu teorilerin tümünün bir ortada etkileşim gösterdikleri de düşünülebilir. Yani genetik olarak yatkın şahıslarda, MS ile ilgili bilinmeyen bir virüsün, bedenin bağışıklık sistemini olumsuz istikamette harekete geçirerek, hudutların miyelin katmanına saldırmaya ve onu tahrip etmeye yönlendirdiği söylenebilir.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
MS belirtileri, rahatsızlığın erken evrelerinde süreksiz ataklar halinde ortaya çıkarken, tedavide geç kalındığında ilerleyen senelerda görme kaybı, istikrar ya da yürüme bozukluğu ve peltek konuşma üzere kimi belirtiler kalıcı olarak yerleşebilir.
Bu niçinle MS belirtilerini güzel tanımak ve vaktinde tabibe başvurmak epeyce değerlidir. Ayrıyeten ataklar geçtiğinde “nasıl olsa düzeldim” kanısıyla tedaviyi katiyen bırakmamak gerekiyor.
MS’de yorgunluk, halsizlik, uyuşmalar ve bedende elektriklenmeler üzere belirtiler gün ortasında aralıklarla gelişebileceği üzere günlerce, haftalarca da sürebilir.
MS atakları belirtileri ise;
Yorgunluk
Bedenin değişik bölgelerinde bilhassa gövdede, yüzde, kollar ya da bacaklarda uyuşukluk, karıncalanma, güçsüzlük
İstikrar ya da yürüme bozukluğu
Lisanda peltekleşme üzere konuşma bozuklukları
Mesane ve bağırsak sorunları
Baş dönmesi
Görmede bulanıklık
Düşünme, bellek ya da konsantrasyonda zorluk yaşama
Depresyon
Fakat bu belirtiler bireyde MS olduğu ve atak geçirdiği manasına gelmiyor. Bireyde daha evvel olmayan bir nörolojik bulgunun varlığı, 24 saatten çok sürmesi ve berbatlaşması atak varlığına işaret eder. Bu durumda kişinin doktora başvurması gerekiyor.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) NASIL TEŞHİS EDİLİR?
MS hastalığı teşhisinin konulması fazlaca da kolay değildir ve hastalığı teşhis edebilecek özel bir test çabucak hemen geliştirilmemiştir. MS hastalığına tanısı konması demek aslında başka olasılıkları elemek manasına gelir.
MS hastalığını teşhis etmek için kullanılan tetkikler ise şöyledir:
MRI: MRI sinemaları beyin ve omurilik hakkında ayrıntılı bilgi verir ve MS hastalığı teşhisi için son derece değerlidir. MS hastalığı lezyonları bu sinemalarda soluk alanlar olarak görülür.
Beyin omurilik sıvısının incelenmesi: Bu sıvıda, bağışıklık sisteminin aktivitesini gösteren ligklnal bandlar, miyelin proteini saptanabilir.
Uyarılmış cevaplar: Bu testler, sonların mesaj suratlarını ölçme teknikleridir. Miyelin kılıfı hasarlanmış hudutlar, mesajları daha yavaş iletirler.
3 ana tipi vardır:
Görsel uyarılmış cevaplar: Görme ile ilgili hudutları inceler.
İşitsel uyarılmış karşılıklar: İşitme ile ilgili hudutları inceler.
Smatsensriyel uyarılmış karşılıklar: Kol ve bacaklardaki duyusal sonları inceler.
MS HASTALIĞI (MULTİPLE SKLEROZ) TEDAVİ METOTLARI
MS hastalığını tümüyle durduracak kesin bir tedavi yoktur, lakin oldukçalu tedavi seçenekleri mevcuttur. Bu tedavilerle hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilmek, atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilmek amaçlanmaktadır.
MS ataklarının sıklığı ve şiddetine bakılırsa ilaç tedavisine karar verilmektedir. Erken periyotta ataklar denetim altına alınabildiğinde, muhtemel hasar da azaltılabilmektedir. Hastalığın seyrinin berbatlaşmasını engelleyecek, muhtemel alevlenmeleri (nüks) yatıştırabilecek ilaçlar kullanılmaktadır.
İlaç tedavisi yanında fizik tedavi halleri de hastanın hayat kalitesini artırabilmektedir. Kronik bir hastalık olan MS’te atakları azaltabilmek için uygulanan antrenman, zayıf kasların güçlenmesine katkıda bulunmaktadır.
MS hastalarının ve ailelerinin hakikat bilgilendirilmesi ve moral dayanak sağlanması, tedavinin tesirini artırabilmektedir. Her hastada farklı seyreden bir hastalık olduğundan, tedavi spesifik semptomlara nazaran şekillendirilmektedir.