‘Öngörülemeyen ülke’ Türkiye’nin dış siyasette olağanlaşma uğraşları ne durumda?
senelerca dış siyasetteki agresif yönelimiyle “öngörülemeyen ülke” olarak nitelenen Türkiye, son devirde dış bağlarda U dönüşü yaparak gergin alakalar yaşadığı bir dizi ülkeyle olağanlaşma sürecine girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tartışma yaratan Suudi Arabistan ziyareti de, son senelerda Batı’dan uzaklaşan Ankara’nın Körfez’de ve Orta Doğu’daki yalnızlığını kırma tarafında attığı kıymetli bir adım oldu. Ekonomik kriz niçiniyle güç bir müddetçten geçen Türkiye’nin köprüleri bir daha kurmaya çalıştığı ülkeler içinde Suudi Arabistan, BAE, İsrail, Mısır ve Ermenistan başı çekiyor.
Türkiye, son devirde dış siyasette yıllardır gergin münasebetlere sahip olduğu ülkelerle olağanlaşma yolunda kıymetli adımlar atıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen haftaki Suudi Arabistan ziyareti de bu tarafta dikkat çeken bir gelişme olarak büyük ses getirdi.
Reuters haber ajansı, geçen hafta bu ziyaretle ilgili haberinde Türkiye ekonomisindeki berbat gidişat ve gelecek yıl yapılacak “zorlu” seçimler niçiniyle Erdoğan’ın diplomaside tansiyonu azaltmaya çalıştığını yazdı.
Türkiye’nin bilhassa Körfez bölgesinde ve Orta Doğu’da köprüleri bir daha kurma uğraşlarında, son devirde Batılı ülkelerle, bilhassa de ABD’yle bağlantıların düşük profilli ilerlemesinin ve Ankara’nın yalnızlaşmasının tesiri var. ABD’de Joe Biden’ın başkanlık koltuğuna oturması, ABD-Türkiye alakalarının tarihin en makus periyoduna girmesine yol açtı. Türkiye ABD’yle yakınlaşma eforlarını sürdürürken bir yandan da Avrupa’ya yönelik sert telaffuzları bir kenara bıraktı.
Sıkıntılı bir müddetçten geçen Türkiye’nin son devirde ilgileri onarmak için adımlar attığı öne çıkan ülkeler şöyleki:
KAŞIKÇI CİNAYETİ daha sonraSI U DÖNÜŞÜ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, 2018’de İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti davasının Suudi Arabistan’a devredilmesinin çabucak akabinde Suudi Arabistan’ı ziyaret etmesi yansılara yol açtı. Erdoğan, cinayetin akabinde yaptığı konuşmada Riyad’a sert tenkitlerde bulunarak “Bunlar dünyayı enayi zannediyor. İnsanları enayi zannediyor. Bu millet enayi değil, hesabı sormasını bilir” demişti.
Türkiye’nin TL krizi, yüksek enflasyon ve Rusya-Ukrayna savaşı üzere bir dizi meseleyle karşılaştığı devirde Erdoğan’ın Riyad’da Suudi Veliaht Prensi’yle kucaklaştığı anlar, dünya basınında da büyük ses getirdi.
Ankara’nın Riyad’la ilgileri düzeltme eforları kararı Suudi Arabistan da Türk mallarına 1,5 yıldır fiilen uyguladığı ambargoyu son periyotta gevşetti. İki ülke içindeki alakalar, Katar ve Körfez ülkeleri içindeki krizin geçen yıl aşılmasının akabinde düzelmeye başlamıştı.
BAE’YLE SİL BAŞTAN
Türkiye, ilgilerin en berbat olduğu ülkelerden Birleşik Arap Emirlikleri’yle (BAE) geçen yıl yeni bir sayfa açtı. Arap Baharı sürecinde, Suriye, Akdeniz, Libya ve Katar krizlerinde farklı saflarda yer alan iki ülkenin bağları, BAE’nin 15 Temmuz darbe teşebbüsüne dahil olduğu suçlamasıyla büyük darbe almıştı.
Abu Dabi Veliaht Prensi El Nahyan, kasımda Ankara’yı ziyaret etti.
Ancak Türkiye üzere BAE’nin de son devirde dış siyasette barışçıl bir rota izlemeye başlaması münasebetlerde bahar havası esmesine yol açtı. BAE’nin fiili önderi olan Abu Dabi Veliaht Prensi Pir Muhammed bin Zayed el Nahyan, geçen kasımda Türkiye’ye geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da 10 yıl ortadan daha sonra şubatta BAE’yi ziyaret etti, bu kapsamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile BAE Merkez Bankası içinde yaklaşık 4,9 milyar dolarlık swap muahedesi yapıldı. Ayrıyeten BAE, Türkiye’ye 10 milyar dolar yatırım kelamı verdi.
İSRAİL’LE “KADEMELİ” NORMALLEŞME
Türkiye-İsrail bağlantılarında yıllar süren gerginliğin akabinde başlayan olağanlaşma süreci, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un martta Türkiye’yi ziyaret ederek Erdoğan’la bir ortaya gelmesi kararı ivme kazandı.
İsrail, Türkiye’nin son periyotta alaka kurmaya çalıştığı ülkeler içinde kıymetli bir yere sahip. İsrail’le yakınlaşma, Türkiye açısından ABD’yle gergin bağları düzeltmek açısından da değer taşıyor. Ayrıyeten potansiyel güç mutabakatlarının da Türkiye için İsrail’e adım atmasını sağlayan en kıymetli niçinlerden biri olabileceği söz ediliyor.
Herzog, Türkiye ziyaretinde Erdoğan’la bir ortaya geldi.
Türkiye-İsrail bağları Mavi Marmara baskını ve 2009’daki Davos doruğunda yaşanan “One Minute” kriziyle giderek gerilmiş, Filistinlilerle yaşanan tansiyonlar daha sonrasında diplomatik bağlar kopma noktasına gelmişti.
Öte yandan İsrail’le kademeli yakınlaşma öngördüklerini ve vakti geldiğinde büyükelçi atayacaklarını duyuran Erdoğan’ın, kasım ayında casusluk savıyla İstanbul’da gözaltına alınan İsrailli bir çiftin özgür bırakılmasına verdiği dayanak de iki ülkenin yakınlaşmasında rol oynadı.
MISIR’LA GÜÇLÜ SÜREÇ
Türkiye-Mısır bağlantıları, 2013’te Mısır’ın Müslüman Kardeşler üyesi eski başkanı Muhammed Mursi’nin devrilmesiyle giderek berbata gitmişti. Libya’da da iki ülke karşı saflarda yer almış, Türkiye Trablus hükümetini desteklerken Mısır da General Halife Hafter’e takviye vermişti. Ayrıyeten Mısır ve Suudi Arabistan, Müslüman Kardeşler’in Türkiye’deki faaliyetlerinden de rahatsızlık duyuyordu.
Ancak iki ülkeden yetkililer, olağanlaşma gayretleri kapsamında son periyotta iki kere bir ortaya geldi. Hatta Ankara’nın 9 yıl daha sonra Kahire’ye büyükelçi atayacağı da sav edildi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen ay yaptığı açıklamada, “Mısır ile ilgileri olağanlaştırma konusunda adımlar atıyoruz. Önümüzdeki günlerde de kimi adımlar atacağız” dedi. Son olarak Müslüman Kardeşler’in yayın organı “Mekameleen” isimli televizyon kanalının Türkiye’deki yayınlarını durdurma sonucu alması dikkat çekti.
Öte yandan Mısır’la bağların normalleşmesinin vakit alacağı, Kahire’nin Ankara’nın uğraşlarına ihtiyatla yaklaştığı söyleniyor.
ERMENİSTAN’LA SÜRATLİ DİPLOMASİ TRAFİĞİ
Ermenistan’la olağanlaşma uğraşlarında son periyotta kıymetli ilerleme kaydedildi. Türkiye ve Ermenistan, diplomatik alakaların tesis edilmesi ve yeni bir müddetcin başlatılmasını koordine etmek için karşılıklı özel temsilciler atadı. Son olarak Dışişleri Bakanlığı “Türkiye ve Ermenistan olağanlaşma süreci 3’üncü görüşmesi, 3 Mayıs 2022 tarihinde Viyana’da gerçekleştirilecektir” açıklamasında bulundu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, martta Antalya’da Ermeni mevkidaşı Ararat Mirzoyan’la görüştü.
İlk görüşme Moskova’da, ikinci görüşme Viyana’da yapılmıştı. Görüşmeler kararı Ermenistan ile Türkiye içinde 2020’de sona eren uçuşlar şubat ayında bir daha başlamıştı. Bu ortada Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan da martta Antalya’da düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu’na katılmıştı.
Ankara-Erivan olağanlaşma süreci, Ermenistan ile Azerbaycan içinde yürütülen ve 2020’deki savaşı hukuken sonlandıracak en son mutabakatın imzalanması eforlarına paralel olarak sürdürülüyor. Öte yandan Ermenistan’ın 1915 argümanları, iki ülke içinde değerli bir tansiyon başlığı olmaya devam ediyor.
Alıntıdır
senelerca dış siyasetteki agresif yönelimiyle “öngörülemeyen ülke” olarak nitelenen Türkiye, son devirde dış bağlarda U dönüşü yaparak gergin alakalar yaşadığı bir dizi ülkeyle olağanlaşma sürecine girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tartışma yaratan Suudi Arabistan ziyareti de, son senelerda Batı’dan uzaklaşan Ankara’nın Körfez’de ve Orta Doğu’daki yalnızlığını kırma tarafında attığı kıymetli bir adım oldu. Ekonomik kriz niçiniyle güç bir müddetçten geçen Türkiye’nin köprüleri bir daha kurmaya çalıştığı ülkeler içinde Suudi Arabistan, BAE, İsrail, Mısır ve Ermenistan başı çekiyor.
Türkiye, son devirde dış siyasette yıllardır gergin münasebetlere sahip olduğu ülkelerle olağanlaşma yolunda kıymetli adımlar atıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen haftaki Suudi Arabistan ziyareti de bu tarafta dikkat çeken bir gelişme olarak büyük ses getirdi.
Reuters haber ajansı, geçen hafta bu ziyaretle ilgili haberinde Türkiye ekonomisindeki berbat gidişat ve gelecek yıl yapılacak “zorlu” seçimler niçiniyle Erdoğan’ın diplomaside tansiyonu azaltmaya çalıştığını yazdı.
Türkiye’nin bilhassa Körfez bölgesinde ve Orta Doğu’da köprüleri bir daha kurma uğraşlarında, son devirde Batılı ülkelerle, bilhassa de ABD’yle bağlantıların düşük profilli ilerlemesinin ve Ankara’nın yalnızlaşmasının tesiri var. ABD’de Joe Biden’ın başkanlık koltuğuna oturması, ABD-Türkiye alakalarının tarihin en makus periyoduna girmesine yol açtı. Türkiye ABD’yle yakınlaşma eforlarını sürdürürken bir yandan da Avrupa’ya yönelik sert telaffuzları bir kenara bıraktı.
Sıkıntılı bir müddetçten geçen Türkiye’nin son devirde ilgileri onarmak için adımlar attığı öne çıkan ülkeler şöyleki:
KAŞIKÇI CİNAYETİ daha sonraSI U DÖNÜŞÜ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, 2018’de İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti davasının Suudi Arabistan’a devredilmesinin çabucak akabinde Suudi Arabistan’ı ziyaret etmesi yansılara yol açtı. Erdoğan, cinayetin akabinde yaptığı konuşmada Riyad’a sert tenkitlerde bulunarak “Bunlar dünyayı enayi zannediyor. İnsanları enayi zannediyor. Bu millet enayi değil, hesabı sormasını bilir” demişti.
Türkiye’nin TL krizi, yüksek enflasyon ve Rusya-Ukrayna savaşı üzere bir dizi meseleyle karşılaştığı devirde Erdoğan’ın Riyad’da Suudi Veliaht Prensi’yle kucaklaştığı anlar, dünya basınında da büyük ses getirdi.
Ankara’nın Riyad’la ilgileri düzeltme eforları kararı Suudi Arabistan da Türk mallarına 1,5 yıldır fiilen uyguladığı ambargoyu son periyotta gevşetti. İki ülke içindeki alakalar, Katar ve Körfez ülkeleri içindeki krizin geçen yıl aşılmasının akabinde düzelmeye başlamıştı.
BAE’YLE SİL BAŞTAN
Türkiye, ilgilerin en berbat olduğu ülkelerden Birleşik Arap Emirlikleri’yle (BAE) geçen yıl yeni bir sayfa açtı. Arap Baharı sürecinde, Suriye, Akdeniz, Libya ve Katar krizlerinde farklı saflarda yer alan iki ülkenin bağları, BAE’nin 15 Temmuz darbe teşebbüsüne dahil olduğu suçlamasıyla büyük darbe almıştı.
Abu Dabi Veliaht Prensi El Nahyan, kasımda Ankara’yı ziyaret etti.
Ancak Türkiye üzere BAE’nin de son devirde dış siyasette barışçıl bir rota izlemeye başlaması münasebetlerde bahar havası esmesine yol açtı. BAE’nin fiili önderi olan Abu Dabi Veliaht Prensi Pir Muhammed bin Zayed el Nahyan, geçen kasımda Türkiye’ye geldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da 10 yıl ortadan daha sonra şubatta BAE’yi ziyaret etti, bu kapsamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile BAE Merkez Bankası içinde yaklaşık 4,9 milyar dolarlık swap muahedesi yapıldı. Ayrıyeten BAE, Türkiye’ye 10 milyar dolar yatırım kelamı verdi.
İSRAİL’LE “KADEMELİ” NORMALLEŞME
Türkiye-İsrail bağlantılarında yıllar süren gerginliğin akabinde başlayan olağanlaşma süreci, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un martta Türkiye’yi ziyaret ederek Erdoğan’la bir ortaya gelmesi kararı ivme kazandı.
İsrail, Türkiye’nin son periyotta alaka kurmaya çalıştığı ülkeler içinde kıymetli bir yere sahip. İsrail’le yakınlaşma, Türkiye açısından ABD’yle gergin bağları düzeltmek açısından da değer taşıyor. Ayrıyeten potansiyel güç mutabakatlarının da Türkiye için İsrail’e adım atmasını sağlayan en kıymetli niçinlerden biri olabileceği söz ediliyor.
Herzog, Türkiye ziyaretinde Erdoğan’la bir ortaya geldi.
Türkiye-İsrail bağları Mavi Marmara baskını ve 2009’daki Davos doruğunda yaşanan “One Minute” kriziyle giderek gerilmiş, Filistinlilerle yaşanan tansiyonlar daha sonrasında diplomatik bağlar kopma noktasına gelmişti.
Öte yandan İsrail’le kademeli yakınlaşma öngördüklerini ve vakti geldiğinde büyükelçi atayacaklarını duyuran Erdoğan’ın, kasım ayında casusluk savıyla İstanbul’da gözaltına alınan İsrailli bir çiftin özgür bırakılmasına verdiği dayanak de iki ülkenin yakınlaşmasında rol oynadı.
MISIR’LA GÜÇLÜ SÜREÇ
Türkiye-Mısır bağlantıları, 2013’te Mısır’ın Müslüman Kardeşler üyesi eski başkanı Muhammed Mursi’nin devrilmesiyle giderek berbata gitmişti. Libya’da da iki ülke karşı saflarda yer almış, Türkiye Trablus hükümetini desteklerken Mısır da General Halife Hafter’e takviye vermişti. Ayrıyeten Mısır ve Suudi Arabistan, Müslüman Kardeşler’in Türkiye’deki faaliyetlerinden de rahatsızlık duyuyordu.
Ancak iki ülkeden yetkililer, olağanlaşma gayretleri kapsamında son periyotta iki kere bir ortaya geldi. Hatta Ankara’nın 9 yıl daha sonra Kahire’ye büyükelçi atayacağı da sav edildi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen ay yaptığı açıklamada, “Mısır ile ilgileri olağanlaştırma konusunda adımlar atıyoruz. Önümüzdeki günlerde de kimi adımlar atacağız” dedi. Son olarak Müslüman Kardeşler’in yayın organı “Mekameleen” isimli televizyon kanalının Türkiye’deki yayınlarını durdurma sonucu alması dikkat çekti.
Öte yandan Mısır’la bağların normalleşmesinin vakit alacağı, Kahire’nin Ankara’nın uğraşlarına ihtiyatla yaklaştığı söyleniyor.
ERMENİSTAN’LA SÜRATLİ DİPLOMASİ TRAFİĞİ
Ermenistan’la olağanlaşma uğraşlarında son periyotta kıymetli ilerleme kaydedildi. Türkiye ve Ermenistan, diplomatik alakaların tesis edilmesi ve yeni bir müddetcin başlatılmasını koordine etmek için karşılıklı özel temsilciler atadı. Son olarak Dışişleri Bakanlığı “Türkiye ve Ermenistan olağanlaşma süreci 3’üncü görüşmesi, 3 Mayıs 2022 tarihinde Viyana’da gerçekleştirilecektir” açıklamasında bulundu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, martta Antalya’da Ermeni mevkidaşı Ararat Mirzoyan’la görüştü.
İlk görüşme Moskova’da, ikinci görüşme Viyana’da yapılmıştı. Görüşmeler kararı Ermenistan ile Türkiye içinde 2020’de sona eren uçuşlar şubat ayında bir daha başlamıştı. Bu ortada Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan da martta Antalya’da düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu’na katılmıştı.
Ankara-Erivan olağanlaşma süreci, Ermenistan ile Azerbaycan içinde yürütülen ve 2020’deki savaşı hukuken sonlandıracak en son mutabakatın imzalanması eforlarına paralel olarak sürdürülüyor. Öte yandan Ermenistan’ın 1915 argümanları, iki ülke içinde değerli bir tansiyon başlığı olmaya devam ediyor.
Alıntıdır