“Başarı yalnızca yetenek ve IQ ile ilgili bir şey değil. Sosyal-duygusal zeka karakter yapısı üzere etkenlere de bağlı” diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz bu istikamette 8 tüyo verdi.
Okul ömrü dendiğinde akıllara birinci olarak okul başarısı gelir. Pekala, başarılı olmanın temel kuralları nelerdir? Çocuklarımıza bu mevzuda nasıl yardımcı olabilir, onları nasıl destekleyebiliriz? İşte Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz’ün bu sorulara yanıtı…
Prof. Dr. Derya Uludüz
1 – ÇABAYI AŞILAYIN
Hayat toz pembe değil kuşkusuz ve siz onları yalnızca muhakkak bir yaşa kadar koruyabileceksiniz. Bu niçinle çocuğunuz evvela hayatın zorluklarıyla başa çıkmayı öğrenmesi gerektiğini bilsin. Lakin bunun da ince bir sonu var. Size gereksinimi olduğunda takviye vermenizde sakınca yok. Çabayı çocuklara öğretecek en âlâ şeylerden biri kadro sporlarıdır. Hem grup ortasında birebir vakitte farklı bir takıma karşı gayret etmenin ne demek olduğunu, kazanmak için emek vermenin değerini anlamalarına yardımcı olacaktır.
2 – SORUMLULUK VERİN
Çocuklara küçük yaşlardan itibaren taşıyabileceği kadar sorumluluk ve gündelik işler verin. Örneğin 4 yaşında bir çocuk kendi pijamalarını katlayabilir, 6 yaşında yatağını düzeltebilir. Hayat uzunluğu her işini siz yapamayacaksınız. Bu niçinle ne kadar erken sorumluluk sahibi olursa sorumluluklara ahenk gücü o kadar yüksek olur. Olağan ki taşıyabileceğinden çoksı değil. Bir ilkokul öğrencisi uyku saatini, çantasını hazırlaması gerektiğini bilmeli. Daima sizin ikazınıza muhtaçlık duymamalı.
3 – SAĞLIKLI BESLENME ALIŞKANLIĞI KAZANDIRIN
Yediklerimiz bizim güç kaynağımızdır. Berbat bir yakıt ile son model bir spor arabayı süremediğiniz üzere makus beslenen bir çocuğun da zihinsel işlevlerinin verimli çalışmasını bekleyemeyiz. Okula gitmedilk evvel şeker, karbonhidrat, fındık kreması üzere besinler güç veriyor üzere görünse de ilerleyen saatlerde çocuğunuzun kan şekerini düşürerek konsantrasyonunu kaybettirecek ve uykusunu getirecektir. Bunun yerine süt, peynir, yumurta, zerzevat içeren çeşitler düşünebilirsiniz. Menemen bu açıdan yeterli bir seçenektir.
4 – NİZAMLI UYUMASINI SAĞLAYIN
Kâfi mühlet ve kalitede uyku uyuyan çocuklarda akademik muvaffakiyet, memnunluk ve öz denetim daha yüksektir. Ayrıyeten uygun uyuyan çocukların IQ testlerinde de daha yüksek puan aldığı görülüyor. Uyku yardımıyla çocuklarda bilişsel fonksiyonlar artıyor, ruhsal olarak daha sağlıklı hale geliyorlar.
5 – ANTRENMANA YÖNLENDİRİN
Antrenman yapmak, beyin sıhhati için gerekli kimyasalları uyarıyor. Bu kimyasalların artması da öğrenmeyi artırıyor, hafızayı ve düşünme kapasitesini geliştiriyor ayrıyeten sonlar ortası kontakları güçlendiriyor.
6 – GERİLİM İDARESİNİ ÖĞRETİN
Spor ve sanatla ilgilenmek gerilim ve korku seviyelerini azaltmaya yardımcı değerli etkenler. Natürel gerilim ile başa çıkmayı öğrenmede yetiştirme üslubu, olaylara bakış açısı, rol model alınan ebeveynlerin ömür üslubu ve kişilik yapısı da fazlaca değerli. Şayet ebeveyn olarak gerilim idaresinde başarısız ve telaşlı bir yetişkinseniz birebir panik duygusu çocuğa da geçecektir. Sorumluluk sahibi olmayı öğrenen çocuklar gerilim idaresini daha yeterli yaparken gereğinden çok sorumluluk yüklenmesi onlarda yalnızlık hissi yaratabilir.
7 – TEKNOLOJİYİ SINIRLAYIN
Teknolojiye mola vermek reçeteye yazılmış bir ilaç kadar değerli. Çocukların uyku saatine yakın saatlerde dahi cep telefonu, bilgisayar ya da tabletlerle oynamaması gerekiyor. Zira bu aygıtlardan yayılan mavi ışık uykuyu getiren hormonların salınımını engelliyor. Teknolojiye orta verip, çocuğunuzla birlikte tabiatta vakit geçirin. Bu durum beyin kontaklarını çoğaltır ve değişen teknolojinin olumsuz yan tesirlerinden korur. Bunun yanı sıra kortizol düzeyleri ve kan basıncını denetim altına alır ve odaklanmayı artırır.
8 – TOPLUMSALLAŞMASINI SAĞLAYIN
Gerçek toplumsal temasın olmaması, beyindeki hudut hücrelerini kaplayan miyelin katmanını bozarak hudut iletiminde meseleler ortaya çıkmasına niye olabilir. Ayrıyeten toplumsallaşmak, genel manada gerilim ve tasayı azaltır, ruh halini güzelleştirir. Yapılan araştırmalarda, toplumsal istikametten etkin olan çocukların daha güzel akademik muvaffakiyet sergilediğini ortaya koyuyor.
Okul ömrü dendiğinde akıllara birinci olarak okul başarısı gelir. Pekala, başarılı olmanın temel kuralları nelerdir? Çocuklarımıza bu mevzuda nasıl yardımcı olabilir, onları nasıl destekleyebiliriz? İşte Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz’ün bu sorulara yanıtı…
Prof. Dr. Derya Uludüz
1 – ÇABAYI AŞILAYIN
Hayat toz pembe değil kuşkusuz ve siz onları yalnızca muhakkak bir yaşa kadar koruyabileceksiniz. Bu niçinle çocuğunuz evvela hayatın zorluklarıyla başa çıkmayı öğrenmesi gerektiğini bilsin. Lakin bunun da ince bir sonu var. Size gereksinimi olduğunda takviye vermenizde sakınca yok. Çabayı çocuklara öğretecek en âlâ şeylerden biri kadro sporlarıdır. Hem grup ortasında birebir vakitte farklı bir takıma karşı gayret etmenin ne demek olduğunu, kazanmak için emek vermenin değerini anlamalarına yardımcı olacaktır.
2 – SORUMLULUK VERİN
Çocuklara küçük yaşlardan itibaren taşıyabileceği kadar sorumluluk ve gündelik işler verin. Örneğin 4 yaşında bir çocuk kendi pijamalarını katlayabilir, 6 yaşında yatağını düzeltebilir. Hayat uzunluğu her işini siz yapamayacaksınız. Bu niçinle ne kadar erken sorumluluk sahibi olursa sorumluluklara ahenk gücü o kadar yüksek olur. Olağan ki taşıyabileceğinden çoksı değil. Bir ilkokul öğrencisi uyku saatini, çantasını hazırlaması gerektiğini bilmeli. Daima sizin ikazınıza muhtaçlık duymamalı.
3 – SAĞLIKLI BESLENME ALIŞKANLIĞI KAZANDIRIN
Yediklerimiz bizim güç kaynağımızdır. Berbat bir yakıt ile son model bir spor arabayı süremediğiniz üzere makus beslenen bir çocuğun da zihinsel işlevlerinin verimli çalışmasını bekleyemeyiz. Okula gitmedilk evvel şeker, karbonhidrat, fındık kreması üzere besinler güç veriyor üzere görünse de ilerleyen saatlerde çocuğunuzun kan şekerini düşürerek konsantrasyonunu kaybettirecek ve uykusunu getirecektir. Bunun yerine süt, peynir, yumurta, zerzevat içeren çeşitler düşünebilirsiniz. Menemen bu açıdan yeterli bir seçenektir.
4 – NİZAMLI UYUMASINI SAĞLAYIN
Kâfi mühlet ve kalitede uyku uyuyan çocuklarda akademik muvaffakiyet, memnunluk ve öz denetim daha yüksektir. Ayrıyeten uygun uyuyan çocukların IQ testlerinde de daha yüksek puan aldığı görülüyor. Uyku yardımıyla çocuklarda bilişsel fonksiyonlar artıyor, ruhsal olarak daha sağlıklı hale geliyorlar.
5 – ANTRENMANA YÖNLENDİRİN
Antrenman yapmak, beyin sıhhati için gerekli kimyasalları uyarıyor. Bu kimyasalların artması da öğrenmeyi artırıyor, hafızayı ve düşünme kapasitesini geliştiriyor ayrıyeten sonlar ortası kontakları güçlendiriyor.
6 – GERİLİM İDARESİNİ ÖĞRETİN
Spor ve sanatla ilgilenmek gerilim ve korku seviyelerini azaltmaya yardımcı değerli etkenler. Natürel gerilim ile başa çıkmayı öğrenmede yetiştirme üslubu, olaylara bakış açısı, rol model alınan ebeveynlerin ömür üslubu ve kişilik yapısı da fazlaca değerli. Şayet ebeveyn olarak gerilim idaresinde başarısız ve telaşlı bir yetişkinseniz birebir panik duygusu çocuğa da geçecektir. Sorumluluk sahibi olmayı öğrenen çocuklar gerilim idaresini daha yeterli yaparken gereğinden çok sorumluluk yüklenmesi onlarda yalnızlık hissi yaratabilir.
7 – TEKNOLOJİYİ SINIRLAYIN
Teknolojiye mola vermek reçeteye yazılmış bir ilaç kadar değerli. Çocukların uyku saatine yakın saatlerde dahi cep telefonu, bilgisayar ya da tabletlerle oynamaması gerekiyor. Zira bu aygıtlardan yayılan mavi ışık uykuyu getiren hormonların salınımını engelliyor. Teknolojiye orta verip, çocuğunuzla birlikte tabiatta vakit geçirin. Bu durum beyin kontaklarını çoğaltır ve değişen teknolojinin olumsuz yan tesirlerinden korur. Bunun yanı sıra kortizol düzeyleri ve kan basıncını denetim altına alır ve odaklanmayı artırır.
8 – TOPLUMSALLAŞMASINI SAĞLAYIN
Gerçek toplumsal temasın olmaması, beyindeki hudut hücrelerini kaplayan miyelin katmanını bozarak hudut iletiminde meseleler ortaya çıkmasına niye olabilir. Ayrıyeten toplumsallaşmak, genel manada gerilim ve tasayı azaltır, ruh halini güzelleştirir. Yapılan araştırmalarda, toplumsal istikametten etkin olan çocukların daha güzel akademik muvaffakiyet sergilediğini ortaya koyuyor.