Corona virüsün yeni varyantı ömrü bir kabusa mı çevirecek, yoksa salgının bitişi için bir başlangıç mı olacak?
Dünya iki haftadır Güney Afrika’nın 24 Kasım’da Dünya Sıhhat Örgütü’ne bildirdiği yeni varyantı konuşuyor.
Yeni varyant ne kadar süratli yayılıyor, ne kadar ölümcül ve aşılara karşı ne kadar sağlam?
Kelam konusu varyantı birinci kere tespit eden Güney Afrikalı tabip Angelique Coetzee, NTV’den Deniz Kilislioğlu’nun sorularını yanıtladı.
Siz bu yeni varyantı birinci tepsit eden hekimsiniz. Bunu nasıl ayırt ettiniz? Bunun yeni bir varyant olduğunu nasıl tanımladınız? Kıssasını anlatabilir misiniz?
Çok değişik bir öykü. 18 Kasım’dı. O günün birinci hastasıydı. 29 yaşında genç bir adamdı, yorgun ve bitkindi, kas ağrıları vardı. Birkaç gün evvel güneş altında uzun saatler çalıştığı için durumunun onunla ilgili olduğunu düşünüyordu. Zira Güney Afrika’da yaz ve biraz sıcak bir periyot geçiriyoruz. Bizim için farklı bir hastaydı, zira bu kadar genç hastalarımız olmuyordu. Ailesi de birlikteindeydi. O bir güneş çarpması sanıyordu lakin ben o denli düşünmedim. Muayene ettim, PCR testi yaptırdım ve müspet çıktı. Üstelik PCR testi kuşkulu geni gösteriyordu. Ailesi de müspet çıktı. Dahası biz o gün uzun müddettir görmediğimiz olumlu hadiseleri bir günde görmeye başladık. ötürüsıyla olağanüstü bir durum vardı. Delta’ya da benzemiyordu. Teneffüsle ilgili olarak bir farklılık vardı.
Bu bilgi tahminen kapalı ve paylaşmak hasta haklarına muhalif olabilir fakat bu birinci hadisenin HIV virüsü taşıyan bir hasta olduğu ayrıntıları paylaşıldı mı? Yanlışsız mu? Hasta HIV’lı miydi?
Hayır. Olağan bir insandı. Bu bilgi, bu tez nasıl ortaya çıktı hiç bilmiyorum. Olağan, sağlıklı, 29 yaşında bir genç adamdı, hiç bir hastalığı yoktu. Hayır değildi.
Şu anda Güney Afrika’daki son datalar nelerdir? Omicron varyantıyla ilgili konuşuyorum. Hadise sayıları ortasındaki oranı nedir?
Çok âlâ bir soru. Fakat sorun şu ki, biz Güney Afrika’da datalar belirtildiğında toplam sayıyı öğrenebiliyoruz. Dün mesela bu sayı 11 bin 500 civarındaydı. Bildiğimiz şu, bu hadiselerin çoğunluğu Omicron olmalı. Zira oransal olarak kendi hastanemizde gördüğümüz şey bu. Natürel Delta hala var. Delta gitmedi. Bu etapta Güney Afrika Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü NICD’den beklentimiz bu olayların kaçının Delta, kaçının Omicron varyantı olduğunu açıklaması. Zira Omicron hastalarını PCR testiyle tespit etmek hayli kolay. Zira PCR testi kararı S-gen yani kuşkulu virüs genini tespit edebiliyor. Ayrıyeten bir daha enstitüden beklentimiz hastanelerde yatan hastaların yatış sebeplerini ve toplam sayıyı da bildirmeleri. Bu hayli kıymetli zira şayet çocuklarda Covid-19 olayları Omicron varyantı sebebiyle artış var ise, bunu lakin bu datalarla anlayabiliriz.
Bu dediğiniz şey fazlaca değerli. Çocuk olaylarda artış görüyor musunuz?
Tam olarak değil. Ancak basında fazlaca fazla sayıda çocuğun enfekte olduğu ve hastaneye kaldırıldığı ayrıntıları paylaşılıyor. Lakin bu çocukların Covid -19 sebebiyle mi yoksa diğer hastalıklardan mı hastaneye yattığına dair net bilgimiz yok. Şayet Covid-19 ise bu biçimde bu hadiseler Delta mı, Omicron mu bunu bilmemiz lazım. Natürel bu periyot bir de grip devri. Ya da okula gittikleri için mi daha fazlaca kapıyorlar buna dair bilgileri görmemiz lazım ki bunun niçinini anlayalım.
Hastaneye yatışlara baktığımızda burada ufak bir artış var fakat sıklıkla da aşı olmamış bireyler. Çok küçük bir azınlığın oksijene gereksinimi oluyor. Önümüzdeki hafta ya da iki hafta ortasında bağışıklık sisteminin Omicron varyantına Delta’dan farklı olarak nasıl bir reaksiyon verdiğini anlayacağız. Lakin yineen âlâ haber şu: Bu varyanta yakalanan şahıslar 5 gün yatıyor, ve daha sonra süratli bir biçimde güzelleşiyor. Gördüğümüz bir diğer şey, aşılanmamış bireylerin semptomlarının aşılanmış şahıslara oranla daha ağır olduğu. Başağrısı, boğaz ağrısı ve bitkinlik oluyor. Aşı olmayanlar hayli daha şiddetli ağrılar çekiyorlar.
Pekala Delta varyantıyla Omicron varyantını kıyasladığınızda, hangisinin semptomları daha şiddetli? Ya da daha az?
Omicronun semptomları Deltaya bakılırsa daha az. Delta sıkıntı bir varyanttı. Delta nitekim insanları öldürüyordu. Bu yüzden beşerler yeni bir varyantı duyar duymaz büyük kaygı duydular. Delta nitekim hastalığın hayli şiddetli görüldüğü bir varyanttı. Omicron ile karşılaştırıldığında fazlaca daha şiddetliydi.
Yayılma süratiyle bilgiler neler? Daha mı süratli? Zira Güney Afrika’daki olay grafiği de son birkaç haftada hayli süratli yükseldi. ötürüsıyla akıllara bu varyant daha süratli mı yayılıyor sorusu geldi. Bir de bu varyanttan kimse öldü mü?
Çok değerli sorular fakat Omicron varyantına bağlı vefat olup olmadığına dair kâfi bilgimiz çabucak hemen yok. Vefatlar var bunların Omicron varyantına bağlı olup olmadığına dair teyit yok. ötürüsıyla hala Delta varyantına bağlı olabilir. Yayılım suratına geldiğimizde, bununla ilgili de muhtemelen pik noktasını ne vakit bakılırsaceğimizle ilgili bir bahis bu. Oraya vardığımızda nazaranceğimiz ancak birinci izlenimlerimize göre süratli yayılıyor. Şayet aileden bir kişi olumluysa, ailenin geri kalanı da yüzde 99 hasta oluyor. Lakin yeniden edelim Deltaya göre daha yavaşça semptomları var.
Birtakım tabiplere kimi uzmanlara bakılırsa bu varyant salgının bitişinin başlangıcı olabilir. Kimilerine göre kimilerine göre de salgın baştan başlayabilir. Sizin görüşünüz ne? Omicron varyantını sizce salgının bitişinin başlangıcı mı?
Bu hakikaten cevaplaması epey hayli güç bir soru. Bu sorunuza “evet” yanıtını vermeyi epey isterdim lakin virüsü ve varyantları asla hafifçee almayalım. Bir virüs için gaye öldürmek değil zira insan öldüğünde virüs de ölüyor. Virüs ölmek istemiyor, yaşamak istiyor. ötürüsıyla daha yavaşça geçen bir seyir bakılırsabiliriz. Ancak bunun sonuna geldiğimizi söyleyemem. Sanmıyorum. Fakat yanlış da olabilirim.
Bu varyant aşıdan kaçabiliyor mu?
Evet. Aşı olmuş şahısların de enfekte olduğunu gördük. Güney Afrika’da yalnızca Johnson and Johnson ve Pfizer aşıları var. Hala ‘aşılama sizi şiddetli hastalıktan korur’ diyoruz ancak şu basamakta hastaneye başvuran şahısların sıklıkla aşılı olmadığını görüyoruz. ötürüsıyla bilgilere nazaran aşıların ne kadar koruduğunu biz de görmek istiyoruz.
Omicron varyantı olanların yüzde kaçı aşılı yüzde kaçı aşısız. Bununla ilgili data alabilir miyiz? Genel bir sayı yoksa bile kendi hastaneniz için örnek verebilir misiniz?
Birinci adım sıhhat hizmeti veren bir yerde çalışıyorum ve burası bir hastanede değil fakat şöyleki söyleyebilirim başvuranların yüzde 99’u aşılanmamış şahıslar. Fakat özel hastanelerde ikisini de nazaranbiliyorsunuz. Yani aşılanmış, aşılanmış ve akabinde Kovid geçirmiş, hiç aşı olmamış şahısları görüyoruz. Çoğunluk değil lakin olaylarda aşı olmuş şahıslar var.
Bu kaidelerde aşıların bir daha şekillendirilmesi mi gerekecek? Yoksa yeni bir aşı çalışması mı başlayacak?
Burada kıymetli olan şirketlerin ve araştırmacıların aşıyı değiştirip değiştirmeyeceği. Önümüzde diğer varyantlar da olacak. Bu varyantın ne kadar süratli yayıldığı, nasıl yayıldığı üzere bilgiler kıymetli olacak ancak burada kıymetli olan bu son olmayacak.
Güney Afrika Omicron varyantıyla ilgili birinci hadiselere dair elindeki bilgileri ne vakit Dünya Sıhhat Örgütü ile paylaşacak? Örgütün sözcüsü ile konuştuğumda birkaç gün ortasında birinci bilgileri bekliyoruz demişti. Bu birkaç gün önceydi bu. Ne vakit paylaşacaksınız?
Güney Afrika’nın bilgileri paylaşmak için ‘hastalığın şiddetli seyrettiği olaylarla ilgili ayrıntıları tam manasıyla toparlamayı’ beklediğini düşünüyorum. Lakin unutmayın biz yalnızca gördüğümüz hadiseleri raporlayacağız ve dünyayı bilgilendireceğiz. Lakin bu varyantın birinci vakit içinderda Güney Afrika’da görüldüğüne dair bir delil yok. Biz yalnızca bu mutasyonlu virüsü, bu varyantı tanımladık ve bildirdik.
Bu soruyu soracaktım zira kıymetli. Bu varyantın birinci vakit içinderda Güney Afrika’da görülmediğine, Hollanda’da da ya da Avrupa’nın ya da dünyanın farklı yerlerinde görülmüş olabileceğini dair bir epey argüman var. Ben bu soruyu geçtiğimiz günlerde Dünya Sıhhat Örgütü Sözcüsü Dr. Margaret Ann Harris’e sordum ve motamot şu cevabı verdi: Güney Afrika bize bu varyantı bildirdi ve bu fazlaca kıymetliydi lakin bu ülkeye bir cezalandırma olarak döndü. Güney Afrika fazlaca değerli bir iş yaptı ve onlara altın madalya verilmeli lakin dünyanın yaptığı birinci şey ülkeye sonlarını kapatmak oldu ve bu hiç adil değil. Ne söylemek istersiniz?
Söylemek istediğim yalnızca bu. Zira gerçek bu.
bu biçimde şunu sormama müsaade verin. Dünyanın size kapılarını kapatmasıyla sonuçlanan bu tabloya baktığınızda, bu bilgiyi paylaştığınız için bir pişmanlığınız var mı?
Bir tarafım sessiz olmalıydık, çenemizi kapatmalıydık, uyarmadan evvel kendi kendimize bu problemin ne olduğunu anlamalıydık diyor ancak bu etik olmazdı. Yani bir şeyler oluyor, yeni bir mutasyon ve bir gelişme var ve bunu dünyadan saklamak olmazdı. Bir tabip olarak benim bakılırsavim bu. Hipokrat yeminine karşı gelmek olurdu. Bunu yapmamamız gerekirdi. Maalesef, kararı ne kadar makus olursa olsun, yanlışsız olanı yapmaya devam etmek zorundayız. Zira bu yalnızca bizimle ilgili değil, dünya ile ilgili. Bu global bir durum.
Bir hekim olarak durmanız gereken noktadasınız lakin bir daha de sormak isterim: kimi vakit politikler bilim insanlarıyla hekimlerle uzmanlarla tıpkı noktada durmuyor. Bu dünyanın her yerinde bu biçimde…. Hükümet yetkililerinden rastgele bir baskı gördünüz mü?
Çok hassas bir Sıhhat Bakanımız olduğunu söylemek durumundayım. Cumhurbaşkanımız da o denli. 1,5 yıldan fazla müddettir Covid-19 Müracaat Konseyimiz var. kimi vakit olağan olarak bizim tekliflerimizi kabul etmedikleri oluyor lakin dışarıya bilgi vermeme konusunda hiç bir vakit baskı olmadı. Hiç olmadı.
Son sorum aşılama ile ilgili olacak. Güney Afrika’daki aşılama oranlarıyla ilgili net bir bilgim yok lakin pandeminin başından beri biliyoruz ki, herkes inançta olmadan hiçkimse inançta olmayacak. Gelişmiş ülkeler kendi vatandaşlarını aşıladı, ancak gelişmemiş ülkelerin hala aşıya ulaşmada sıkıntıları var… Aşının olmadığı yerlerde insanlara her ne oluyorsa, bu tüm dünyaya öteki varyantlar olarak yansıyor. Aşılama ve şirketlerin aşı üretimi konusunda patent, bilgi ve data paylaşmama konusundaki durumları ile ilgili ne söylemek istersiniz?
Bu bir pandemi, keyfi bir durum değil. Paylaşmalıyız. Şirketlerin sırlarını gizlemelerini, bir aşıyı nasıl ürettiklerini saklamalarını anlıyoruz fakat bu hadisede gereğince para kazandılar. Global olarak buna gereksinimimiz var, birkaç kişinin muhtaçlığı olan bir şey değil bu. Bu parayla ilgili olmamalı artık. Zira onu kazandılar. Bu artık mevzu ‘doğru’ olmakla ilgili. beraberinde depolama ile ilgili zorlukların da üstesinden gelmeliyiz. Afrika’da örneğin bu fazlaca güç. Çok sıcak bölgeler var. Eksi 60 dereceden soğuk şartta saklanması gereken aşılar var. Bunların paylaşılması gerekir.
Dünya iki haftadır Güney Afrika’nın 24 Kasım’da Dünya Sıhhat Örgütü’ne bildirdiği yeni varyantı konuşuyor.
Yeni varyant ne kadar süratli yayılıyor, ne kadar ölümcül ve aşılara karşı ne kadar sağlam?
Kelam konusu varyantı birinci kere tespit eden Güney Afrikalı tabip Angelique Coetzee, NTV’den Deniz Kilislioğlu’nun sorularını yanıtladı.
Siz bu yeni varyantı birinci tepsit eden hekimsiniz. Bunu nasıl ayırt ettiniz? Bunun yeni bir varyant olduğunu nasıl tanımladınız? Kıssasını anlatabilir misiniz?
Çok değişik bir öykü. 18 Kasım’dı. O günün birinci hastasıydı. 29 yaşında genç bir adamdı, yorgun ve bitkindi, kas ağrıları vardı. Birkaç gün evvel güneş altında uzun saatler çalıştığı için durumunun onunla ilgili olduğunu düşünüyordu. Zira Güney Afrika’da yaz ve biraz sıcak bir periyot geçiriyoruz. Bizim için farklı bir hastaydı, zira bu kadar genç hastalarımız olmuyordu. Ailesi de birlikteindeydi. O bir güneş çarpması sanıyordu lakin ben o denli düşünmedim. Muayene ettim, PCR testi yaptırdım ve müspet çıktı. Üstelik PCR testi kuşkulu geni gösteriyordu. Ailesi de müspet çıktı. Dahası biz o gün uzun müddettir görmediğimiz olumlu hadiseleri bir günde görmeye başladık. ötürüsıyla olağanüstü bir durum vardı. Delta’ya da benzemiyordu. Teneffüsle ilgili olarak bir farklılık vardı.
Bu bilgi tahminen kapalı ve paylaşmak hasta haklarına muhalif olabilir fakat bu birinci hadisenin HIV virüsü taşıyan bir hasta olduğu ayrıntıları paylaşıldı mı? Yanlışsız mu? Hasta HIV’lı miydi?
Hayır. Olağan bir insandı. Bu bilgi, bu tez nasıl ortaya çıktı hiç bilmiyorum. Olağan, sağlıklı, 29 yaşında bir genç adamdı, hiç bir hastalığı yoktu. Hayır değildi.
Şu anda Güney Afrika’daki son datalar nelerdir? Omicron varyantıyla ilgili konuşuyorum. Hadise sayıları ortasındaki oranı nedir?
Çok âlâ bir soru. Fakat sorun şu ki, biz Güney Afrika’da datalar belirtildiğında toplam sayıyı öğrenebiliyoruz. Dün mesela bu sayı 11 bin 500 civarındaydı. Bildiğimiz şu, bu hadiselerin çoğunluğu Omicron olmalı. Zira oransal olarak kendi hastanemizde gördüğümüz şey bu. Natürel Delta hala var. Delta gitmedi. Bu etapta Güney Afrika Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü NICD’den beklentimiz bu olayların kaçının Delta, kaçının Omicron varyantı olduğunu açıklaması. Zira Omicron hastalarını PCR testiyle tespit etmek hayli kolay. Zira PCR testi kararı S-gen yani kuşkulu virüs genini tespit edebiliyor. Ayrıyeten bir daha enstitüden beklentimiz hastanelerde yatan hastaların yatış sebeplerini ve toplam sayıyı da bildirmeleri. Bu hayli kıymetli zira şayet çocuklarda Covid-19 olayları Omicron varyantı sebebiyle artış var ise, bunu lakin bu datalarla anlayabiliriz.
Bu dediğiniz şey fazlaca değerli. Çocuk olaylarda artış görüyor musunuz?
Tam olarak değil. Ancak basında fazlaca fazla sayıda çocuğun enfekte olduğu ve hastaneye kaldırıldığı ayrıntıları paylaşılıyor. Lakin bu çocukların Covid -19 sebebiyle mi yoksa diğer hastalıklardan mı hastaneye yattığına dair net bilgimiz yok. Şayet Covid-19 ise bu biçimde bu hadiseler Delta mı, Omicron mu bunu bilmemiz lazım. Natürel bu periyot bir de grip devri. Ya da okula gittikleri için mi daha fazlaca kapıyorlar buna dair bilgileri görmemiz lazım ki bunun niçinini anlayalım.
Hastaneye yatışlara baktığımızda burada ufak bir artış var fakat sıklıkla da aşı olmamış bireyler. Çok küçük bir azınlığın oksijene gereksinimi oluyor. Önümüzdeki hafta ya da iki hafta ortasında bağışıklık sisteminin Omicron varyantına Delta’dan farklı olarak nasıl bir reaksiyon verdiğini anlayacağız. Lakin yineen âlâ haber şu: Bu varyanta yakalanan şahıslar 5 gün yatıyor, ve daha sonra süratli bir biçimde güzelleşiyor. Gördüğümüz bir diğer şey, aşılanmamış bireylerin semptomlarının aşılanmış şahıslara oranla daha ağır olduğu. Başağrısı, boğaz ağrısı ve bitkinlik oluyor. Aşı olmayanlar hayli daha şiddetli ağrılar çekiyorlar.
Pekala Delta varyantıyla Omicron varyantını kıyasladığınızda, hangisinin semptomları daha şiddetli? Ya da daha az?
Omicronun semptomları Deltaya bakılırsa daha az. Delta sıkıntı bir varyanttı. Delta nitekim insanları öldürüyordu. Bu yüzden beşerler yeni bir varyantı duyar duymaz büyük kaygı duydular. Delta nitekim hastalığın hayli şiddetli görüldüğü bir varyanttı. Omicron ile karşılaştırıldığında fazlaca daha şiddetliydi.
Yayılma süratiyle bilgiler neler? Daha mı süratli? Zira Güney Afrika’daki olay grafiği de son birkaç haftada hayli süratli yükseldi. ötürüsıyla akıllara bu varyant daha süratli mı yayılıyor sorusu geldi. Bir de bu varyanttan kimse öldü mü?
Çok değerli sorular fakat Omicron varyantına bağlı vefat olup olmadığına dair kâfi bilgimiz çabucak hemen yok. Vefatlar var bunların Omicron varyantına bağlı olup olmadığına dair teyit yok. ötürüsıyla hala Delta varyantına bağlı olabilir. Yayılım suratına geldiğimizde, bununla ilgili de muhtemelen pik noktasını ne vakit bakılırsaceğimizle ilgili bir bahis bu. Oraya vardığımızda nazaranceğimiz ancak birinci izlenimlerimize göre süratli yayılıyor. Şayet aileden bir kişi olumluysa, ailenin geri kalanı da yüzde 99 hasta oluyor. Lakin yeniden edelim Deltaya göre daha yavaşça semptomları var.
Birtakım tabiplere kimi uzmanlara bakılırsa bu varyant salgının bitişinin başlangıcı olabilir. Kimilerine göre kimilerine göre de salgın baştan başlayabilir. Sizin görüşünüz ne? Omicron varyantını sizce salgının bitişinin başlangıcı mı?
Bu hakikaten cevaplaması epey hayli güç bir soru. Bu sorunuza “evet” yanıtını vermeyi epey isterdim lakin virüsü ve varyantları asla hafifçee almayalım. Bir virüs için gaye öldürmek değil zira insan öldüğünde virüs de ölüyor. Virüs ölmek istemiyor, yaşamak istiyor. ötürüsıyla daha yavaşça geçen bir seyir bakılırsabiliriz. Ancak bunun sonuna geldiğimizi söyleyemem. Sanmıyorum. Fakat yanlış da olabilirim.
Bu varyant aşıdan kaçabiliyor mu?
Evet. Aşı olmuş şahısların de enfekte olduğunu gördük. Güney Afrika’da yalnızca Johnson and Johnson ve Pfizer aşıları var. Hala ‘aşılama sizi şiddetli hastalıktan korur’ diyoruz ancak şu basamakta hastaneye başvuran şahısların sıklıkla aşılı olmadığını görüyoruz. ötürüsıyla bilgilere nazaran aşıların ne kadar koruduğunu biz de görmek istiyoruz.
Omicron varyantı olanların yüzde kaçı aşılı yüzde kaçı aşısız. Bununla ilgili data alabilir miyiz? Genel bir sayı yoksa bile kendi hastaneniz için örnek verebilir misiniz?
Birinci adım sıhhat hizmeti veren bir yerde çalışıyorum ve burası bir hastanede değil fakat şöyleki söyleyebilirim başvuranların yüzde 99’u aşılanmamış şahıslar. Fakat özel hastanelerde ikisini de nazaranbiliyorsunuz. Yani aşılanmış, aşılanmış ve akabinde Kovid geçirmiş, hiç aşı olmamış şahısları görüyoruz. Çoğunluk değil lakin olaylarda aşı olmuş şahıslar var.
Bu kaidelerde aşıların bir daha şekillendirilmesi mi gerekecek? Yoksa yeni bir aşı çalışması mı başlayacak?
Burada kıymetli olan şirketlerin ve araştırmacıların aşıyı değiştirip değiştirmeyeceği. Önümüzde diğer varyantlar da olacak. Bu varyantın ne kadar süratli yayıldığı, nasıl yayıldığı üzere bilgiler kıymetli olacak ancak burada kıymetli olan bu son olmayacak.
Güney Afrika Omicron varyantıyla ilgili birinci hadiselere dair elindeki bilgileri ne vakit Dünya Sıhhat Örgütü ile paylaşacak? Örgütün sözcüsü ile konuştuğumda birkaç gün ortasında birinci bilgileri bekliyoruz demişti. Bu birkaç gün önceydi bu. Ne vakit paylaşacaksınız?
Güney Afrika’nın bilgileri paylaşmak için ‘hastalığın şiddetli seyrettiği olaylarla ilgili ayrıntıları tam manasıyla toparlamayı’ beklediğini düşünüyorum. Lakin unutmayın biz yalnızca gördüğümüz hadiseleri raporlayacağız ve dünyayı bilgilendireceğiz. Lakin bu varyantın birinci vakit içinderda Güney Afrika’da görüldüğüne dair bir delil yok. Biz yalnızca bu mutasyonlu virüsü, bu varyantı tanımladık ve bildirdik.
Bu soruyu soracaktım zira kıymetli. Bu varyantın birinci vakit içinderda Güney Afrika’da görülmediğine, Hollanda’da da ya da Avrupa’nın ya da dünyanın farklı yerlerinde görülmüş olabileceğini dair bir epey argüman var. Ben bu soruyu geçtiğimiz günlerde Dünya Sıhhat Örgütü Sözcüsü Dr. Margaret Ann Harris’e sordum ve motamot şu cevabı verdi: Güney Afrika bize bu varyantı bildirdi ve bu fazlaca kıymetliydi lakin bu ülkeye bir cezalandırma olarak döndü. Güney Afrika fazlaca değerli bir iş yaptı ve onlara altın madalya verilmeli lakin dünyanın yaptığı birinci şey ülkeye sonlarını kapatmak oldu ve bu hiç adil değil. Ne söylemek istersiniz?
Söylemek istediğim yalnızca bu. Zira gerçek bu.
bu biçimde şunu sormama müsaade verin. Dünyanın size kapılarını kapatmasıyla sonuçlanan bu tabloya baktığınızda, bu bilgiyi paylaştığınız için bir pişmanlığınız var mı?
Bir tarafım sessiz olmalıydık, çenemizi kapatmalıydık, uyarmadan evvel kendi kendimize bu problemin ne olduğunu anlamalıydık diyor ancak bu etik olmazdı. Yani bir şeyler oluyor, yeni bir mutasyon ve bir gelişme var ve bunu dünyadan saklamak olmazdı. Bir tabip olarak benim bakılırsavim bu. Hipokrat yeminine karşı gelmek olurdu. Bunu yapmamamız gerekirdi. Maalesef, kararı ne kadar makus olursa olsun, yanlışsız olanı yapmaya devam etmek zorundayız. Zira bu yalnızca bizimle ilgili değil, dünya ile ilgili. Bu global bir durum.
Bir hekim olarak durmanız gereken noktadasınız lakin bir daha de sormak isterim: kimi vakit politikler bilim insanlarıyla hekimlerle uzmanlarla tıpkı noktada durmuyor. Bu dünyanın her yerinde bu biçimde…. Hükümet yetkililerinden rastgele bir baskı gördünüz mü?
Çok hassas bir Sıhhat Bakanımız olduğunu söylemek durumundayım. Cumhurbaşkanımız da o denli. 1,5 yıldan fazla müddettir Covid-19 Müracaat Konseyimiz var. kimi vakit olağan olarak bizim tekliflerimizi kabul etmedikleri oluyor lakin dışarıya bilgi vermeme konusunda hiç bir vakit baskı olmadı. Hiç olmadı.
Son sorum aşılama ile ilgili olacak. Güney Afrika’daki aşılama oranlarıyla ilgili net bir bilgim yok lakin pandeminin başından beri biliyoruz ki, herkes inançta olmadan hiçkimse inançta olmayacak. Gelişmiş ülkeler kendi vatandaşlarını aşıladı, ancak gelişmemiş ülkelerin hala aşıya ulaşmada sıkıntıları var… Aşının olmadığı yerlerde insanlara her ne oluyorsa, bu tüm dünyaya öteki varyantlar olarak yansıyor. Aşılama ve şirketlerin aşı üretimi konusunda patent, bilgi ve data paylaşmama konusundaki durumları ile ilgili ne söylemek istersiniz?
Bu bir pandemi, keyfi bir durum değil. Paylaşmalıyız. Şirketlerin sırlarını gizlemelerini, bir aşıyı nasıl ürettiklerini saklamalarını anlıyoruz fakat bu hadisede gereğince para kazandılar. Global olarak buna gereksinimimiz var, birkaç kişinin muhtaçlığı olan bir şey değil bu. Bu parayla ilgili olmamalı artık. Zira onu kazandılar. Bu artık mevzu ‘doğru’ olmakla ilgili. beraberinde depolama ile ilgili zorlukların da üstesinden gelmeliyiz. Afrika’da örneğin bu fazlaca güç. Çok sıcak bölgeler var. Eksi 60 dereceden soğuk şartta saklanması gereken aşılar var. Bunların paylaşılması gerekir.