Rusya-Ukrayna krizi Türkiye’yi nasıl tesirler?
Rusya-Ukrayna tansiyonunun tırmandığı son devirde bir tarafta uzlaşı uğraşları sürat kazanırken, bir yandan da mümkün bir operasyonun tesirleri tartışılıyor. ABD, NATO ve Türkiye’nin de devreye girmesiyle diploması trafiği son periyotta yeterlice ağırlaştı. Pekala bölgede söylenildiği üzere savaş yakın mı? Batı ile Rusya içinde tırmanan Ukrayna tansiyonunda Türkiye nasıl bir tavır takınıyor? Uzmanlar SÖZCÜ’nün sorularını yanıtladı…
Son devirde tüm dünyanın gözü kulağı Rusya-Ukrayna hududundan gelen haberlere çevrildi.
Rusya’nın Ukrayna sonuna yaptığı askeri yığınak, Batılı ülkeler ile Rusya içinde tansiyonu tırmandırdı.
ABD ve Avrupalı müttefikleri, bu hafta yaptıkları açıklamalarda, Rusya’yı yeni bir işgal teşebbüsüne karşı fazlaca sert tabirlerle uyararak, bunun Moskova için epey ağır sonuçları olacağını kaydettiler. ABD ve Avrupa Birliği “büyük” ekonomik ve mali yaptırımları devreye sokabileceklerini söylemiş oldu.
Rusya tansiyondan Ukrayna’yı sorumlu tutarken, gözler hem Moskova tıpkı vakitte Kiev ile yakın bağlantıları bulunan, NATO üyesi Türkiye’ye çevrilmiş durumda. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bölgede savaş istemediklerini söyleyerek, tansiyonun düşürülmesine katkıda bulunmak için taraflar içinde arabuluculuk yapmayı önerdi.
RUSYA’DAN AÇIKLAMA GELDİ
Teklif Kremlin tarafınca sıcak karşılanmasa da, Rusya’nın Türkiye’nin tekliflerine kapıyı tümüyle kapatmaması da dikkat çekiyor.
Dün ise ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile Cenevre’de bir ortaya gelen Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Rusya’nın Ukrayna’ya taarruz planı olmadığını söylemiş oldu. Pekala Rusya’nın hücum planı yoksa Ukrayna hududundaki askeri yığınak niye var? Bölgede söylenildiği üzere savaş yakın mı? Bu savaşın Türkiye’ye tesirleri ne olur? Daha evvel de ABD tarafınca yaptırım uygulanan Rusya, bahsedildiği üzere ‘büyük’ ekonomik ve mali yaptırımlarla karşılaşır mı? Karşılaşırsa bölge ülkeleri ve Türkiye bundan nasıl etkilenir?
Ankara Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN) Lideri ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
öğretim üyesi Prof. Dr. Salih Yılmaz ve Ankara Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN) Ukrayna Yöneticisi Omeljan Kaipov SÖZCÜ’nün sorularını yanıtladı.
Prof. Dr. Salih Yılmaz’a nazaran, ABD-Rusya özelinde Karadeniz ve Ukrayna’da ağırlaşan rekabet ve kriz hali şu anda Rusya-NATO rekabeti yahut uzlaşısı üzerine döndü.
– Rusya ve Ukrayna içindeki kriz niye bir anda patlak verdi? Rusya’nın sona yığdığı askerler ne manaya geliyor? Sahiden bölgede bir savaş ihtimali var mı?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: “Rusya, 2014’te Kırım’ı ilhakı daha sonrası rekabeti Suriye’ye taşıyarak bir manada kriz alanını kendi sonları uzağına taşımayı başarmıştı. Ancak ABD, Biden idaresiyle birlikte kriz alanını bir daha Rusya sonlarına taşıyarak Rusya’yı global dünyada tehdit olarak göstermeyi amaçlıyor. ABD her ne kadar Rusya’nın kendi sonları içerisinde askeri yığınak yapmasını bir savaş ihtimaline dayandırıyorsa da Rusya’ya nazaran bu durum biraz farklı bedellendiriliyor. Rusya, atak hedefli değil savunma hedefli bir askeri yığınak yapıyor.
Rusya’ya nazaran, Ukrayna ordusunun Kırım yahut Donbas’ta bir atak gerçekleştireceğini söyleyen Yılmaz, “Belarus ise Ukrayna’nın saldırısı ile başlayacak bir savaşta kendi içerisinde Batı dayanaklı bir darbe teşebbüsü olacağından şüpheleniyor.” dedi.
ABD ve AB her fırsatta Rusya’ya karşı ‘oldukça büyük’ ekonomik ve ticari yaptırımlardan kelam ediyor. Bu durum Rusya’yı ve bölgedeki tesirini nasıl tesirler?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: Rusya’nın Ukrayna üzerinden başlayan krizi NATO ve ABD ile müzakere etme stratejisi başarılı olmuştur. Rusya tehdit algısını azaltmak için NATO’nun Romanya ve Bulgaristan’daki askeri üslerine yerleştirdiği silahları gündeme getirerek bir bakıma ABD’yi Ukrayna meselesini müzakere etmekten uzaklaştırdı. Rus diplomasisinin başarısı olarak gözüken durumda ABD’nin tek silahının ekonomik yaptırımlar olması ise Rusya açısından çözülebilecek bir durumdur.
Rusya’nın sahip olduğu petrol ve doğalgaz dünya pazarında kesinlikle müşteri buluyor. Bu manada alternatif müşteri olarak Çin, Rusya’nın can simidi olarak beliriyor. ABD’nin Çin’i ikna etmeden Rusya’yı ekonomik olarak olumsuz etkilemesi mümkün olmayabilir.
Ankara Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN) Ukrayna Yöneticisi Omeljan Kaipov: ABD’nin asıl maksadı Rusya’yı Karadeniz’e hapsederek Akdeniz’de zayıflatabilmektir. Ukrayna krizi yalnızca göstermelik bir mazerettir. Öteki türlü 2014’te Ukrayna’da ihtilal olmadan Ukrayna’nın AB ve NATO talepleri olumlu karşılanırdı. Hem ABD tıpkı vakitte AB ülkeleri Ukrayna’yı yarı yolda bıraktı denebilir. Rusya da bunu gördüğü için daha talepkar davranıyor.
ABD, aslında Rusya ile kendisi değil NATO-Rusya içinde bir kriz çıkararak sorunu global hale getirmek istiyor. Şayet bu biçimde bir kriz çıkarsa Türkiye’yi de NATO ülkesi olarak yükümlülüklerini yerine getirmeye zorlayacak. Bir olay çıkarması gerekecektir. ABD ve AB ülkeleri 2014 Kırım ilhakında büyük kusurlar yaptılar. Göstermelik yaptırımlarla Rusya’yı
ikna edebileceklerini düşündüler. ABD, şu anda ilan ettiği yaptırımları daha 2014 yılında yapsaydı tahminen tesirli olabilirdi.
‘ABD GÖZE ALAMADIĞI SAVAŞTA UKRAYNA’YI ÖNE SÜRÜYOR’
Olağanda Ukrayna’ya ilişkin Kırım ve Donbas şu anda Rusya tarafınca denetim ediliyor bulunmasına karşın hem ABD birebir vakitte AB güya bu topraklar Rusya’ya aitmiş ve durumu kabullenmişler üzere davranıyorlar. Rusya, 7 yıllık bir müddetçte bu durumu kabullendirecek duruma getirdi. Ukrayna yeni bir devlet ve ordusunun çabucak hemen bir başarısı yok. Hatta Kırım’ı bile savaşmadan Rusya’ya teslim etti. Artık ise Ukrayna ordusundan Rusya’ya karşı savaşması isteniyor. Rusya üzere nükleer bir güç ile savaşmayı ABD kendisi bile göze alamazken Ukrayna ordusunu ön cepheye sürmesi Ukrayna’yı düşündüğünden olmasa gerekir.
– Pekala Türkiye açısından bakıldığında… Mümkün bir savaş bizi nasıl tesirler? Rusya ile son devirde yolunda olan münasebetlerimizi düşündüğümüzde mümkün yaptırımlar Türkiye’yi nasıl tesirler?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: Türkiye açısından bakıldığında ise muhtemel bir savaş kıymetli kayıplar içerebilir. Öncelikle şayet Karadeniz’de bir savaş durumu kelam konusu olursa bu yaz hem Rusya’dan birebir vakitte Ukrayna’dan turist gelmesi zorlaşacaktır. Öteki bir sorun ise Türkiye, buğday muhtaçlığının büyük kısmını Rusya ve Ukrayna’dan karşılıyor. Savaş durumu bu ithalatı da etkileyeceği için besin mamüllerinde süratli artışlar kelam konusu olabilir.
‘TÜRKİYE’DE DOĞALGAZ KRİZİ YAŞANABİLİR’
Savaş durumunda Rusya’nın değerli gelir kaynağı olarak gözüken Karadeniz’de TürkAkım ve MaviAkım üzere doğalgaz boru çizgileri da akına uğraması ihtimali olabilir ki bu biçimde bir durumda Türkiye’de doğalgaz krizine yol açabilir. Türkiye hem Ukrayna birebir vakitte Rusya devlet liderini Türkiye’de davet ederek arabuluculuk teklifiyle aslında bu krizde tarafsız kalacağının sinyallerini vermektedir.
‘TÜRKİYE’DEKİ PROJELER OLUMSUZ ETKİLENİR’
Türkiye, ABD ve AB ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı yaptırımları tanımıyor ve uygulamıyor. Bu manada iki ülke içinde bir anlayış ve yardımlaşmanın olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye her ne kadar Rusya yaptırımlarını uygulamasa da bilhassa bankacılık sisteminde uygulanacak yaptırımlar Türkiye’deki Rusya projelerini olumsuz tesirler. Akkuyu Nükleer Santralinin imali gecikebilir.
Dolar dolanımı olmayacağı için Rusya projelerine orta vermek zorunda kalabilir. bir daha Karadeniz, savaş alanı haline geleceği için ticari yolların kullanması zorlaşacaktır ki bu da fiyatlara yansıyacaktır.
Türkiye ile Rusya içinde bir kriz durumu kelam konusu olmaz. Zira şu andaki kriz Türkiye’yi
direkt ilgilendirmiyor. Lakin krizden ekonomik olarak en hayli etkilenecek ülkelerden birisi de Türkiye olur. Türkiye’nin ABD ile gergin bağları bu ekonomik kayıpları telafi etmesine de pürüz teşkil edebilir.
– Cumhurbaşkanı Erdoğan bölgede savaş istemediklerini söylemiş oldu ve taraflar içinde arabuluculuk yapmayı önerdi. Sizce Türkiye’nin bu noktada tavrı ne olmalı? Nasıl bir diploması yürütülmeli?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: Burada Türkiye’nin yapması gereken inisiyatifi ABD’ye bırakmak değil direkt diplomasi kanalları ile görüşmeleri başlatmaktır. Ukrayna’nın talepleri ile Rusya’nın talepleri içinde bir uzlaşı mümkün. Burada mümkün olmayan Rusya’nın NATO’dan talepleri ve ABD’nin Rusya’dan talepleridir. Kaldı ki hem ABD tıpkı vakitte Rusya birbirleriyle uzlaşıdan fazlaca rekabetin getirilerinin daha epey olduğunu görüyor.
ABD bu kriz ile Rusya’nın AB ülkeleriyle bağını koparırken AB ortasında Almanya ve Fransa’nın yükünü da Rusya ile uygun münasebetlerini de kesmiş olacak. Zira artık buna mani olamazsa gelecekte olası bir AB dağılmasında Rusya, Almanya ve Fransa içinde yeni bir ittifak oluşabilir.
Rusya ise ABD ile kriz alanı oluşturarak tek kutuplu dünya nizamına başkaldırmış oluyor. Bu sayede ABD ile sorunu olan tüm ülkeleri kendi etrafında toplamış oluyor. Çift kutuplu dünya tertibine geçişte başkan rolü oynama fırsatı elde ediyor.
– Pekala Avrupa’daki öteki ülkeler? AB ortasındaki istikrarlar? Muhtemel bir savaştan ve çekişmeden nasıl etkileniyor?
Omeljan Kaipov: ABD, Ukrayna krizi üzerinden AB ortasında zayıf olan Polonya ve Baltık ülkelerinin dayanağını almayı bilhassa de Almanya’ya baskı oluşturmayı başardı. ABD’nin beklediği Rusya tehdidi İsveç ile Finlandiya’da beklenilen etkiyi göstermedi. Bu iki ülke güya tarafsızmış üzere davranarak bir bakıma Rusya ile kriz istemediklerini gösterdiler. Bu mana da yakın devirde İsveç ile Finlandiya üzerinden bir olay ile kriz çıkmasını da bekleyebiliriz. ABD bu ülkeleri ikna etmek için bir krize muhtaçlık duyacaktır.
AB ortasında Rusya destekçisi olarak görülen Almanya, Macaristan, Avusturya üzere ülkelere karşı faal siyaset yürütüldü. Avusturya’da Rusya yanlısı başbakan rüşvet operasyonunla uzaklaştırıldı. Almanya’da seçimle bir değişim oldu. Macaristan ise tek başına hareket etmekten çekiniyor. Şu anki durum Ukrayna üzerinden AB’ye de bir operasyondur.
ABD, Türkiye’deki İncirlik üssünden istediği üzere faydalanamadığı için bu üssün benzerini Romanya’ya kurdu. Rusya’nın en büyük amaçlarından birisi de Romanya’daki üssü etkisiz hale getirmektir. Rusya, bu üsse nükleer silahlar yerleştirilmesi halinde Avrupa ortasında buna misal bir tedbir almayı düşünüyor. Rusya’nın da misilleme olarak Sırbistan, Venezuela, Küba üzere alternatifleri düşündüğünü görüyoruz. Kaldı ki son günlerde Bosna’da Sırp idaresi üzerinden çıkarılmak istenen krizin Ukrayna’daki krizle de teması vardır.
Alıntıdır
Rusya-Ukrayna tansiyonunun tırmandığı son devirde bir tarafta uzlaşı uğraşları sürat kazanırken, bir yandan da mümkün bir operasyonun tesirleri tartışılıyor. ABD, NATO ve Türkiye’nin de devreye girmesiyle diploması trafiği son periyotta yeterlice ağırlaştı. Pekala bölgede söylenildiği üzere savaş yakın mı? Batı ile Rusya içinde tırmanan Ukrayna tansiyonunda Türkiye nasıl bir tavır takınıyor? Uzmanlar SÖZCÜ’nün sorularını yanıtladı…
Son devirde tüm dünyanın gözü kulağı Rusya-Ukrayna hududundan gelen haberlere çevrildi.
Rusya’nın Ukrayna sonuna yaptığı askeri yığınak, Batılı ülkeler ile Rusya içinde tansiyonu tırmandırdı.
ABD ve Avrupalı müttefikleri, bu hafta yaptıkları açıklamalarda, Rusya’yı yeni bir işgal teşebbüsüne karşı fazlaca sert tabirlerle uyararak, bunun Moskova için epey ağır sonuçları olacağını kaydettiler. ABD ve Avrupa Birliği “büyük” ekonomik ve mali yaptırımları devreye sokabileceklerini söylemiş oldu.
Rusya tansiyondan Ukrayna’yı sorumlu tutarken, gözler hem Moskova tıpkı vakitte Kiev ile yakın bağlantıları bulunan, NATO üyesi Türkiye’ye çevrilmiş durumda. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bölgede savaş istemediklerini söyleyerek, tansiyonun düşürülmesine katkıda bulunmak için taraflar içinde arabuluculuk yapmayı önerdi.
RUSYA’DAN AÇIKLAMA GELDİ
Teklif Kremlin tarafınca sıcak karşılanmasa da, Rusya’nın Türkiye’nin tekliflerine kapıyı tümüyle kapatmaması da dikkat çekiyor.
Dün ise ABD’li mevkidaşı Antony Blinken ile Cenevre’de bir ortaya gelen Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Rusya’nın Ukrayna’ya taarruz planı olmadığını söylemiş oldu. Pekala Rusya’nın hücum planı yoksa Ukrayna hududundaki askeri yığınak niye var? Bölgede söylenildiği üzere savaş yakın mı? Bu savaşın Türkiye’ye tesirleri ne olur? Daha evvel de ABD tarafınca yaptırım uygulanan Rusya, bahsedildiği üzere ‘büyük’ ekonomik ve mali yaptırımlarla karşılaşır mı? Karşılaşırsa bölge ülkeleri ve Türkiye bundan nasıl etkilenir?
Ankara Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN) Lideri ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
öğretim üyesi Prof. Dr. Salih Yılmaz ve Ankara Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN) Ukrayna Yöneticisi Omeljan Kaipov SÖZCÜ’nün sorularını yanıtladı.
Prof. Dr. Salih Yılmaz’a nazaran, ABD-Rusya özelinde Karadeniz ve Ukrayna’da ağırlaşan rekabet ve kriz hali şu anda Rusya-NATO rekabeti yahut uzlaşısı üzerine döndü.
– Rusya ve Ukrayna içindeki kriz niye bir anda patlak verdi? Rusya’nın sona yığdığı askerler ne manaya geliyor? Sahiden bölgede bir savaş ihtimali var mı?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: “Rusya, 2014’te Kırım’ı ilhakı daha sonrası rekabeti Suriye’ye taşıyarak bir manada kriz alanını kendi sonları uzağına taşımayı başarmıştı. Ancak ABD, Biden idaresiyle birlikte kriz alanını bir daha Rusya sonlarına taşıyarak Rusya’yı global dünyada tehdit olarak göstermeyi amaçlıyor. ABD her ne kadar Rusya’nın kendi sonları içerisinde askeri yığınak yapmasını bir savaş ihtimaline dayandırıyorsa da Rusya’ya nazaran bu durum biraz farklı bedellendiriliyor. Rusya, atak hedefli değil savunma hedefli bir askeri yığınak yapıyor.
Rusya’ya nazaran, Ukrayna ordusunun Kırım yahut Donbas’ta bir atak gerçekleştireceğini söyleyen Yılmaz, “Belarus ise Ukrayna’nın saldırısı ile başlayacak bir savaşta kendi içerisinde Batı dayanaklı bir darbe teşebbüsü olacağından şüpheleniyor.” dedi.
ABD ve AB her fırsatta Rusya’ya karşı ‘oldukça büyük’ ekonomik ve ticari yaptırımlardan kelam ediyor. Bu durum Rusya’yı ve bölgedeki tesirini nasıl tesirler?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: Rusya’nın Ukrayna üzerinden başlayan krizi NATO ve ABD ile müzakere etme stratejisi başarılı olmuştur. Rusya tehdit algısını azaltmak için NATO’nun Romanya ve Bulgaristan’daki askeri üslerine yerleştirdiği silahları gündeme getirerek bir bakıma ABD’yi Ukrayna meselesini müzakere etmekten uzaklaştırdı. Rus diplomasisinin başarısı olarak gözüken durumda ABD’nin tek silahının ekonomik yaptırımlar olması ise Rusya açısından çözülebilecek bir durumdur.
Rusya’nın sahip olduğu petrol ve doğalgaz dünya pazarında kesinlikle müşteri buluyor. Bu manada alternatif müşteri olarak Çin, Rusya’nın can simidi olarak beliriyor. ABD’nin Çin’i ikna etmeden Rusya’yı ekonomik olarak olumsuz etkilemesi mümkün olmayabilir.
Ankara Rusya Araştırmaları Enstitüsü (RUSEN) Ukrayna Yöneticisi Omeljan Kaipov: ABD’nin asıl maksadı Rusya’yı Karadeniz’e hapsederek Akdeniz’de zayıflatabilmektir. Ukrayna krizi yalnızca göstermelik bir mazerettir. Öteki türlü 2014’te Ukrayna’da ihtilal olmadan Ukrayna’nın AB ve NATO talepleri olumlu karşılanırdı. Hem ABD tıpkı vakitte AB ülkeleri Ukrayna’yı yarı yolda bıraktı denebilir. Rusya da bunu gördüğü için daha talepkar davranıyor.
ABD, aslında Rusya ile kendisi değil NATO-Rusya içinde bir kriz çıkararak sorunu global hale getirmek istiyor. Şayet bu biçimde bir kriz çıkarsa Türkiye’yi de NATO ülkesi olarak yükümlülüklerini yerine getirmeye zorlayacak. Bir olay çıkarması gerekecektir. ABD ve AB ülkeleri 2014 Kırım ilhakında büyük kusurlar yaptılar. Göstermelik yaptırımlarla Rusya’yı
ikna edebileceklerini düşündüler. ABD, şu anda ilan ettiği yaptırımları daha 2014 yılında yapsaydı tahminen tesirli olabilirdi.
‘ABD GÖZE ALAMADIĞI SAVAŞTA UKRAYNA’YI ÖNE SÜRÜYOR’
Olağanda Ukrayna’ya ilişkin Kırım ve Donbas şu anda Rusya tarafınca denetim ediliyor bulunmasına karşın hem ABD birebir vakitte AB güya bu topraklar Rusya’ya aitmiş ve durumu kabullenmişler üzere davranıyorlar. Rusya, 7 yıllık bir müddetçte bu durumu kabullendirecek duruma getirdi. Ukrayna yeni bir devlet ve ordusunun çabucak hemen bir başarısı yok. Hatta Kırım’ı bile savaşmadan Rusya’ya teslim etti. Artık ise Ukrayna ordusundan Rusya’ya karşı savaşması isteniyor. Rusya üzere nükleer bir güç ile savaşmayı ABD kendisi bile göze alamazken Ukrayna ordusunu ön cepheye sürmesi Ukrayna’yı düşündüğünden olmasa gerekir.
– Pekala Türkiye açısından bakıldığında… Mümkün bir savaş bizi nasıl tesirler? Rusya ile son devirde yolunda olan münasebetlerimizi düşündüğümüzde mümkün yaptırımlar Türkiye’yi nasıl tesirler?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: Türkiye açısından bakıldığında ise muhtemel bir savaş kıymetli kayıplar içerebilir. Öncelikle şayet Karadeniz’de bir savaş durumu kelam konusu olursa bu yaz hem Rusya’dan birebir vakitte Ukrayna’dan turist gelmesi zorlaşacaktır. Öteki bir sorun ise Türkiye, buğday muhtaçlığının büyük kısmını Rusya ve Ukrayna’dan karşılıyor. Savaş durumu bu ithalatı da etkileyeceği için besin mamüllerinde süratli artışlar kelam konusu olabilir.
‘TÜRKİYE’DE DOĞALGAZ KRİZİ YAŞANABİLİR’
Savaş durumunda Rusya’nın değerli gelir kaynağı olarak gözüken Karadeniz’de TürkAkım ve MaviAkım üzere doğalgaz boru çizgileri da akına uğraması ihtimali olabilir ki bu biçimde bir durumda Türkiye’de doğalgaz krizine yol açabilir. Türkiye hem Ukrayna birebir vakitte Rusya devlet liderini Türkiye’de davet ederek arabuluculuk teklifiyle aslında bu krizde tarafsız kalacağının sinyallerini vermektedir.
‘TÜRKİYE’DEKİ PROJELER OLUMSUZ ETKİLENİR’
Türkiye, ABD ve AB ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı yaptırımları tanımıyor ve uygulamıyor. Bu manada iki ülke içinde bir anlayış ve yardımlaşmanın olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye her ne kadar Rusya yaptırımlarını uygulamasa da bilhassa bankacılık sisteminde uygulanacak yaptırımlar Türkiye’deki Rusya projelerini olumsuz tesirler. Akkuyu Nükleer Santralinin imali gecikebilir.
Dolar dolanımı olmayacağı için Rusya projelerine orta vermek zorunda kalabilir. bir daha Karadeniz, savaş alanı haline geleceği için ticari yolların kullanması zorlaşacaktır ki bu da fiyatlara yansıyacaktır.
Türkiye ile Rusya içinde bir kriz durumu kelam konusu olmaz. Zira şu andaki kriz Türkiye’yi
direkt ilgilendirmiyor. Lakin krizden ekonomik olarak en hayli etkilenecek ülkelerden birisi de Türkiye olur. Türkiye’nin ABD ile gergin bağları bu ekonomik kayıpları telafi etmesine de pürüz teşkil edebilir.
– Cumhurbaşkanı Erdoğan bölgede savaş istemediklerini söylemiş oldu ve taraflar içinde arabuluculuk yapmayı önerdi. Sizce Türkiye’nin bu noktada tavrı ne olmalı? Nasıl bir diploması yürütülmeli?
Prof. Dr. Salih Yılmaz: Burada Türkiye’nin yapması gereken inisiyatifi ABD’ye bırakmak değil direkt diplomasi kanalları ile görüşmeleri başlatmaktır. Ukrayna’nın talepleri ile Rusya’nın talepleri içinde bir uzlaşı mümkün. Burada mümkün olmayan Rusya’nın NATO’dan talepleri ve ABD’nin Rusya’dan talepleridir. Kaldı ki hem ABD tıpkı vakitte Rusya birbirleriyle uzlaşıdan fazlaca rekabetin getirilerinin daha epey olduğunu görüyor.
ABD bu kriz ile Rusya’nın AB ülkeleriyle bağını koparırken AB ortasında Almanya ve Fransa’nın yükünü da Rusya ile uygun münasebetlerini de kesmiş olacak. Zira artık buna mani olamazsa gelecekte olası bir AB dağılmasında Rusya, Almanya ve Fransa içinde yeni bir ittifak oluşabilir.
Rusya ise ABD ile kriz alanı oluşturarak tek kutuplu dünya nizamına başkaldırmış oluyor. Bu sayede ABD ile sorunu olan tüm ülkeleri kendi etrafında toplamış oluyor. Çift kutuplu dünya tertibine geçişte başkan rolü oynama fırsatı elde ediyor.
– Pekala Avrupa’daki öteki ülkeler? AB ortasındaki istikrarlar? Muhtemel bir savaştan ve çekişmeden nasıl etkileniyor?
Omeljan Kaipov: ABD, Ukrayna krizi üzerinden AB ortasında zayıf olan Polonya ve Baltık ülkelerinin dayanağını almayı bilhassa de Almanya’ya baskı oluşturmayı başardı. ABD’nin beklediği Rusya tehdidi İsveç ile Finlandiya’da beklenilen etkiyi göstermedi. Bu iki ülke güya tarafsızmış üzere davranarak bir bakıma Rusya ile kriz istemediklerini gösterdiler. Bu mana da yakın devirde İsveç ile Finlandiya üzerinden bir olay ile kriz çıkmasını da bekleyebiliriz. ABD bu ülkeleri ikna etmek için bir krize muhtaçlık duyacaktır.
AB ortasında Rusya destekçisi olarak görülen Almanya, Macaristan, Avusturya üzere ülkelere karşı faal siyaset yürütüldü. Avusturya’da Rusya yanlısı başbakan rüşvet operasyonunla uzaklaştırıldı. Almanya’da seçimle bir değişim oldu. Macaristan ise tek başına hareket etmekten çekiniyor. Şu anki durum Ukrayna üzerinden AB’ye de bir operasyondur.
ABD, Türkiye’deki İncirlik üssünden istediği üzere faydalanamadığı için bu üssün benzerini Romanya’ya kurdu. Rusya’nın en büyük amaçlarından birisi de Romanya’daki üssü etkisiz hale getirmektir. Rusya, bu üsse nükleer silahlar yerleştirilmesi halinde Avrupa ortasında buna misal bir tedbir almayı düşünüyor. Rusya’nın da misilleme olarak Sırbistan, Venezuela, Küba üzere alternatifleri düşündüğünü görüyoruz. Kaldı ki son günlerde Bosna’da Sırp idaresi üzerinden çıkarılmak istenen krizin Ukrayna’daki krizle de teması vardır.
Alıntıdır