Türkiye bir yandan yangınlarla gayret ederken öbür yandan Covid-19 salgını da devam ediyor. Hadise sayıları 25 bin civarına yükselmiş iken aşılama sürüyor fakat toplum bağışıklığının sağlanması için çabucak hemen kâfi aşılama oranına ulaşılamadı.
Sıhhat Bakanlığı datalarına göre Türkiye’de 18 yaş üstünde birinci doz aşılama oranı yüzde 67,02, ikinci doz aşılama oranı ise yüzde 45,91. Toplumsal bağışıklığa ulaşılabilmesi için bu oranın artırılması gerekiyor lakin toplumda birtakım insanlarda aşı tedirginliği ya da zıtlığı kelam konusu.
Bakanlık ve Türk Tabipler Birliği (TTB) mümkün olduğunca fazlaca sayıda bireye aşı yapmaya çalıştığı esnada kimi tıp hekimlerinin Covid-19 aşılarına aykırı tarafta yaptığı açıklamaların ise kararsız şahısları etkileyebildiği belirtiliyor.
BİLİM TERSLİĞİ YÜKSELEN AKIM
Uzmanlara bakılırsa son senelerda yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada “bilim karşıtlığı” yükselen bir akım. Aşı tersliği da bunun bir kesimi olarak görülüyor.
Ankara Üniversitesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berna Arda, DW Türkçe’ye değerlendirmesinde “bilim karşıtlığının” çeşitli alanlarda görülebildiğini, fakat tıp hekimlerinin bilim aykırılığının hem aldıkları eğitime birebir vakitte etik bedellere ters bir tavır olduğunu belirtiyor:
“Aşı tersi olmak doktorlar açısından hakikaten son derece sakıncalı bir durum. niye? Zira tabipler toplumu yönlendirebilecek, etkileyebilecek şahıslar. Bu bağlamda da bir ölçü da kendi aldıkları eğitime tırnak ortasında ihanet ortasında olduklarını bile düşünmek mümkün.”
Aşı aykırısı hekimler genelde toplumsal medyada faal durumda ve aşılara dair bilimsel olmayan içerikteki bildirilerini milyonlar bakılırsabiliyor. Son günlerde Twitter üzere birtakım toplumsal medya organları ise bu durumun önüne geçmek için bu tabiplerin aşıyla ilgili gönderilerine ikazlar koymaya başladı.
Tıp tabipleri meslek etiği kurallarına ters davranışlarda bulundukları vakit, 6023 Sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu’na göre tabip odaları idare heyetleri tarafınca onur heyetlerine sevk ediliyor.
Hekimlik meslek etiği kurallarının 11. unsuruna bakılırsa doktor, mesleğini uygularken insanları “yanıltıcı, paniğe düşürücü, yanlış yönlendirici” davranışlarda bulunamıyor.
Haziran ayında İstanbul’da düzenlenen bir aktiflikte Covid-19 aşısı zıddı bildiriler verilmiş ve bir tabip da konuşma yapmıştı. Aşılara dair tezleri niçiniyle bu hekim hakkında İstanbul Tabip Odası soruşturma başlatmıştı.
20’Den çok HEKİM HAKKINDA DİSİPLİN SÜRECİ
TTB’den edinilen bilgiye nazaran, şu ana kadar hakkında disiplin süreci başlatılan 20’den çok tabip bulunmakta ve soruşturma süreci hala devam ediyor. Tabip olmayıp sıhhat çalışanı olan bireyler için ise savcılıklara hata duyurusunda bulunuluyor. Bunların sayısının da 100 civarında olduğu belirtiliyor.
Onur konseyleri tarafınca incelenen belgelerde hekimlerin etik kuralları çiğnediğine karar verilirse yazılı ihtar, para cezası ya da 15 günden 6 aya kadar süreksiz meslekten men cezası çıkabiliyor.
TTB Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut’a göre Covid aşısı zıddı tıp tabiplerini iki ana kümeye ayırmak mümkün. Bu tabiplerin birinci ve büyük kısmı uzmanlık alanları haricinde konuşan ve tıptaki son gelişmeleri takip etmeyenler.
Bulut’a nazaran asıl tehlikeli olan kesim ise başkaları yani aşı zıtlığını maddi menfaat sağlamak için kullananlar. Bulut bu mevzuya şöyleki açıklık getiriyor:
“Bunların bir kısmı alternatif tıp uygulayıcıları, bir kısmı ise kitap muharrir çizerleri. Kitapların satışından gelir elde etmeyi düşünüyor. Bir kısmı medyada tanınan olmak istiyor. Farklı ve alışılmamış bir fikir söyleyerek tanınan olmak hedefiyle, ismi medyada daha hayli görünsün, muayenehanesine daha fazlaca hasta gelsin üzere fikirlerle bunu yapıyorlar.”
AŞI ZITLIĞININ TÜZEL BOYUTU
Aşılara yönelik kimi vakit bireylerde tedirginlik, kararsızlık ya da aykırılık olabiliyor lakin uzmanlara nazaran olağan bir kişinin aşı aykırılığı ile bir tıp tabibinin aşı aksiliği içinde yalnızca etik açıdan değil türel açıdan da kıymetli fark var.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden tıp hukukçusu Doç. Dr. Sevtap Metin, hasta ile hekim içinde bilgi açısından “asimetrik bir ilişki” bulunduğuna, epey teknik olan tıp bilgisine bunun eğitimini almamış şahısların sahip olamayacağına işaret ederek, bu niçinle tıpta etik pahaların hayli değerli olduğunu aktarıyor.
Metin, “bayağı insanın aşı aykırılığı ile bir tabibin kamuoyuna yönelik aşı tersi beyanları içinde kıymetli farklar var. Zira aşı olup olmama konusunda bir karar verme durumunda kalacak olan beşerler ve bu zıtlığı tabibin ağzından duyuyor oluşları haliyle kararları üzerinde tesir yapabiliyor” diyor.
“Akademik özgürlük” ya da “bilimsel kanıyı paylaşma” üzere münasebetler ile uzmanlığı olmayan ve delile dayalı bilgilere dayanmayan telaffuzların kamuoyu ile paylaşılmasının yanlış yönlendirmeye sebep olabileceğini söyleyen Metin, bu niçinle türel açıdan yaptırıma tabi olduğunu tabir ediyor. Metin, “Hekimin tıp etiğinde önde gelen sorumluluğu ‘önce ziyan verme’ prensibinde karşılığını bulur” hatırlatmasında bulunuyor.
Bu ortada TTB’nin aşı aykırısı tabiplerle ilgili disiplin sürecinin önümüzdeki devirde sonuçlanması bekleniyor.
Sıhhat Bakanlığı datalarına göre Türkiye’de 18 yaş üstünde birinci doz aşılama oranı yüzde 67,02, ikinci doz aşılama oranı ise yüzde 45,91. Toplumsal bağışıklığa ulaşılabilmesi için bu oranın artırılması gerekiyor lakin toplumda birtakım insanlarda aşı tedirginliği ya da zıtlığı kelam konusu.
Bakanlık ve Türk Tabipler Birliği (TTB) mümkün olduğunca fazlaca sayıda bireye aşı yapmaya çalıştığı esnada kimi tıp hekimlerinin Covid-19 aşılarına aykırı tarafta yaptığı açıklamaların ise kararsız şahısları etkileyebildiği belirtiliyor.
BİLİM TERSLİĞİ YÜKSELEN AKIM
Uzmanlara bakılırsa son senelerda yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada “bilim karşıtlığı” yükselen bir akım. Aşı tersliği da bunun bir kesimi olarak görülüyor.
Ankara Üniversitesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berna Arda, DW Türkçe’ye değerlendirmesinde “bilim karşıtlığının” çeşitli alanlarda görülebildiğini, fakat tıp hekimlerinin bilim aykırılığının hem aldıkları eğitime birebir vakitte etik bedellere ters bir tavır olduğunu belirtiyor:
“Aşı tersi olmak doktorlar açısından hakikaten son derece sakıncalı bir durum. niye? Zira tabipler toplumu yönlendirebilecek, etkileyebilecek şahıslar. Bu bağlamda da bir ölçü da kendi aldıkları eğitime tırnak ortasında ihanet ortasında olduklarını bile düşünmek mümkün.”
Aşı aykırısı hekimler genelde toplumsal medyada faal durumda ve aşılara dair bilimsel olmayan içerikteki bildirilerini milyonlar bakılırsabiliyor. Son günlerde Twitter üzere birtakım toplumsal medya organları ise bu durumun önüne geçmek için bu tabiplerin aşıyla ilgili gönderilerine ikazlar koymaya başladı.
Tıp tabipleri meslek etiği kurallarına ters davranışlarda bulundukları vakit, 6023 Sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu’na göre tabip odaları idare heyetleri tarafınca onur heyetlerine sevk ediliyor.
Hekimlik meslek etiği kurallarının 11. unsuruna bakılırsa doktor, mesleğini uygularken insanları “yanıltıcı, paniğe düşürücü, yanlış yönlendirici” davranışlarda bulunamıyor.
Haziran ayında İstanbul’da düzenlenen bir aktiflikte Covid-19 aşısı zıddı bildiriler verilmiş ve bir tabip da konuşma yapmıştı. Aşılara dair tezleri niçiniyle bu hekim hakkında İstanbul Tabip Odası soruşturma başlatmıştı.
20’Den çok HEKİM HAKKINDA DİSİPLİN SÜRECİ
TTB’den edinilen bilgiye nazaran, şu ana kadar hakkında disiplin süreci başlatılan 20’den çok tabip bulunmakta ve soruşturma süreci hala devam ediyor. Tabip olmayıp sıhhat çalışanı olan bireyler için ise savcılıklara hata duyurusunda bulunuluyor. Bunların sayısının da 100 civarında olduğu belirtiliyor.
Onur konseyleri tarafınca incelenen belgelerde hekimlerin etik kuralları çiğnediğine karar verilirse yazılı ihtar, para cezası ya da 15 günden 6 aya kadar süreksiz meslekten men cezası çıkabiliyor.
TTB Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut’a göre Covid aşısı zıddı tıp tabiplerini iki ana kümeye ayırmak mümkün. Bu tabiplerin birinci ve büyük kısmı uzmanlık alanları haricinde konuşan ve tıptaki son gelişmeleri takip etmeyenler.
Bulut’a nazaran asıl tehlikeli olan kesim ise başkaları yani aşı zıtlığını maddi menfaat sağlamak için kullananlar. Bulut bu mevzuya şöyleki açıklık getiriyor:
“Bunların bir kısmı alternatif tıp uygulayıcıları, bir kısmı ise kitap muharrir çizerleri. Kitapların satışından gelir elde etmeyi düşünüyor. Bir kısmı medyada tanınan olmak istiyor. Farklı ve alışılmamış bir fikir söyleyerek tanınan olmak hedefiyle, ismi medyada daha hayli görünsün, muayenehanesine daha fazlaca hasta gelsin üzere fikirlerle bunu yapıyorlar.”
AŞI ZITLIĞININ TÜZEL BOYUTU
Aşılara yönelik kimi vakit bireylerde tedirginlik, kararsızlık ya da aykırılık olabiliyor lakin uzmanlara nazaran olağan bir kişinin aşı aykırılığı ile bir tıp tabibinin aşı aksiliği içinde yalnızca etik açıdan değil türel açıdan da kıymetli fark var.
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden tıp hukukçusu Doç. Dr. Sevtap Metin, hasta ile hekim içinde bilgi açısından “asimetrik bir ilişki” bulunduğuna, epey teknik olan tıp bilgisine bunun eğitimini almamış şahısların sahip olamayacağına işaret ederek, bu niçinle tıpta etik pahaların hayli değerli olduğunu aktarıyor.
Metin, “bayağı insanın aşı aykırılığı ile bir tabibin kamuoyuna yönelik aşı tersi beyanları içinde kıymetli farklar var. Zira aşı olup olmama konusunda bir karar verme durumunda kalacak olan beşerler ve bu zıtlığı tabibin ağzından duyuyor oluşları haliyle kararları üzerinde tesir yapabiliyor” diyor.
“Akademik özgürlük” ya da “bilimsel kanıyı paylaşma” üzere münasebetler ile uzmanlığı olmayan ve delile dayalı bilgilere dayanmayan telaffuzların kamuoyu ile paylaşılmasının yanlış yönlendirmeye sebep olabileceğini söyleyen Metin, bu niçinle türel açıdan yaptırıma tabi olduğunu tabir ediyor. Metin, “Hekimin tıp etiğinde önde gelen sorumluluğu ‘önce ziyan verme’ prensibinde karşılığını bulur” hatırlatmasında bulunuyor.
Bu ortada TTB’nin aşı aykırısı tabiplerle ilgili disiplin sürecinin önümüzdeki devirde sonuçlanması bekleniyor.