Tetanos antik Yunan’dan beri cilt bütünlüğünü bozan yaralarla alakalı olduğu bilinen önemli bir enfeksiyondur. ‘Çene kilitleyen’ olarak da bilinir, zira kasılan kaslar ağzı kapatabilir. Ciltte oluşan faydalanma ve kesi sonucunda bedene giren Clostridium tetani isimli bakterinin zehri niçiniyle meydana gelen bu hastalığın sıklığı, zehre karşı geliştirilen aşı yardımıyla 1940’lardan itibaren süratle azalmıştır. Ülkemizde hastane haricinde yapılan doğumlarda yeni doğanlar için hala risk olsa da hastane doğumlarında olay sayısı sıfırlanmıştır, öteki yaşlardaki tetanoslar ise yılda 8 ile 26 içinde bildirilmekte, daha büyük kısmının ise bildirilmediği kestirim edilmektedir.
Dr. Ozan Kocakaya
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ozan Kocakaya, hayati tehlike yaratan tetanosla ilgili bilinmesi gerekenleri şu biçimde anlattı:
NERELERDE BULUNUR?
Clostridium tetani’ye yeryüzünde her yerde rastlamak mümkündür. Tabiatta yaygın olarak toprakta, hayvan ve insan dışkısında, dış etkenlere güçlü, sporlu formda bulunur. Çivi, diken, kıymık batmaları, toprakla kirlenmiş alet faydalanmaları, trafik kazaları ve bilhassa yetersiz yara bakımı tetanos enfeksiyonu açısından risk taşır. Ayrıyeten iğneyle uyuşturucu unsur kullanması, yeni doğan bebeklerin göbek kordonunun uygun olmayan biçimde kesilmesine bağlı olarak da görülebilir.
NE VAKİT DOKTORA BAŞVURULMALI?
■ Delici faydalanma (mesela çivi batması)
■ Tam olarak temizleyemediğiniz kesi, sıyrık
■ faydalanma kararı bedende kesim kaldığından şüpheleniyorsanız (cam ya da metal parçası)
■ Hayvan ısırığı
■ Şeker hastasıysanız ve ayağınızda, bacağınızda yahut bir öteki yerde güzelleşmeyen bir yaranız var ise
■ Çene yahut boynunuzda gevşetemediğiniz gerilme, ağrılı kas spazmı var ise
■ Nefes alma yahut yutkunma kuvvetliğü çekerseniz
■ Bilhassa de son tetanos aşınızın üzerinden 5 yıldan fazla vakit geçtiyse yahut ne vakit tetanos aşısı olduğunuzu bilmiyorsanız bir doktora yahut sıhhat kurumuna başvurmak için vakit kaybetmeyin.
KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
Tetanos önlenebilir bir hastalıktır. Tetanosa yakalanma olasılığınızı azaltmak için şunları yapın;
■ Aşı bağışıklık sisteminize, içeri giren bakterinin zehri ile nasıl savaşacağını öğretir. Ülkemizde tetanos aşısı çocukluk çağı aşı takvimine dahildir.
■ Sistemli hatırlatıcı doz tetanos aşısı olun. Her 10 yılda bir tetanos aşısı yaptırın. Önemli ve kirli faydalanmalarda son 5 yıl ortasında aşı olmamışsanız aşınız yenidenlanır. Önemli yaranız var ise ve tetanos aşısı olmamışsanız yahut son aşınızın tarihini hatırlamıyorsanız bir daha aşı yapılması gereklidir.
■ Kesi ve sıyrıkları sabun ve su ile yıkayın, antibiyotikli krem sürün. Temizleyebildiğinizden emin değilseniz doktora başvurun.
■ Uyuşturucudan uzak durun. Rastgele bir enjeksiyon yapacaksanız iğnenin temizliğinden mutlaka emin olun.
Dr. Ozan Kocakaya
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ozan Kocakaya, hayati tehlike yaratan tetanosla ilgili bilinmesi gerekenleri şu biçimde anlattı:
NERELERDE BULUNUR?
Clostridium tetani’ye yeryüzünde her yerde rastlamak mümkündür. Tabiatta yaygın olarak toprakta, hayvan ve insan dışkısında, dış etkenlere güçlü, sporlu formda bulunur. Çivi, diken, kıymık batmaları, toprakla kirlenmiş alet faydalanmaları, trafik kazaları ve bilhassa yetersiz yara bakımı tetanos enfeksiyonu açısından risk taşır. Ayrıyeten iğneyle uyuşturucu unsur kullanması, yeni doğan bebeklerin göbek kordonunun uygun olmayan biçimde kesilmesine bağlı olarak da görülebilir.
NE VAKİT DOKTORA BAŞVURULMALI?
■ Delici faydalanma (mesela çivi batması)
■ Tam olarak temizleyemediğiniz kesi, sıyrık
■ faydalanma kararı bedende kesim kaldığından şüpheleniyorsanız (cam ya da metal parçası)
■ Hayvan ısırığı
■ Şeker hastasıysanız ve ayağınızda, bacağınızda yahut bir öteki yerde güzelleşmeyen bir yaranız var ise
■ Çene yahut boynunuzda gevşetemediğiniz gerilme, ağrılı kas spazmı var ise
■ Nefes alma yahut yutkunma kuvvetliğü çekerseniz
■ Bilhassa de son tetanos aşınızın üzerinden 5 yıldan fazla vakit geçtiyse yahut ne vakit tetanos aşısı olduğunuzu bilmiyorsanız bir doktora yahut sıhhat kurumuna başvurmak için vakit kaybetmeyin.
KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
Tetanos önlenebilir bir hastalıktır. Tetanosa yakalanma olasılığınızı azaltmak için şunları yapın;
■ Aşı bağışıklık sisteminize, içeri giren bakterinin zehri ile nasıl savaşacağını öğretir. Ülkemizde tetanos aşısı çocukluk çağı aşı takvimine dahildir.
■ Sistemli hatırlatıcı doz tetanos aşısı olun. Her 10 yılda bir tetanos aşısı yaptırın. Önemli ve kirli faydalanmalarda son 5 yıl ortasında aşı olmamışsanız aşınız yenidenlanır. Önemli yaranız var ise ve tetanos aşısı olmamışsanız yahut son aşınızın tarihini hatırlamıyorsanız bir daha aşı yapılması gereklidir.
■ Kesi ve sıyrıkları sabun ve su ile yıkayın, antibiyotikli krem sürün. Temizleyebildiğinizden emin değilseniz doktora başvurun.
■ Uyuşturucudan uzak durun. Rastgele bir enjeksiyon yapacaksanız iğnenin temizliğinden mutlaka emin olun.