Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, çarşamba günkü Bilim Heyeti toplantısının akabinde “50 yaşından büyük bireyler ve sıhhat çalışanlarımızın hangi aşı ile olursa olsun üçüncü doz aşı olmalarının faydalı olacağını kararlaştırdık. İki doz aşı olmuş 50 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ile sıhhat çalışanlarımız yarından itibaren istedikleri aşı ile üçüncü doz aşılarını olmak üzere randevu alabileceklerdir” duyurusunu yaptı.
Koca ayrıyeten, üçüncü doz aşının hangi aşı tipi ile olduğunun rastgele bir kısıtlaması ya da önceliği olmadığının altını çizdi. Üçüncü dozda aşı tercihini vatandaşlara bıraktıklarını söylemiş oldu.
Pekala bu sonucun bilimsel karşılığı ne? niye üçüncü doza muhtaçlık duyuldu? Öbür ülkelerde üçüncü doz aşı uygulaması var mı? Üçüncü dozda farklı aşı yapılabilir mi?
niye BU TÜRLÜ BİR KARAR ALINDI?
Aslında Sıhhat Bakanı’nın açıklamasından evvel Türk Tabipleri Birliği (TTB), hem sıhhat çalışanları tıpkı vakitte Çin’de üretilen CoronaVac ile aşılanmış 65 yaş üstü şahıslara üçüncü doz “mRna aşısı uygulansın” daveti yapmıştı.
TTB’nin bu davetinin gerisindeki münasebet, Türkiye’nin aşılamada öncelikli olarak kullandığı CoronaVac aşısının, daha bulaşıcı olduğu bilinen ve dünyada süratle yayılan Delta varyantına karşı etkisinin düşük olduğuna yönelik bilimsel değerlendirmelerdi.
Şu anda 80’in üzerinde ülkede görülen Delta varyantının, yüzde 60’a kadar daha bulaşıcı olduğu kestirim ediliyor. Üstelik bu varyantın, aşıların koruyuculuk oranlarını kırdığı da biliniyor.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan TTB Covid-19 İzleme Konseyi Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala, “Son olarak Endonezya ve Hong Kong’da yapılan çalışmalar, CoronaVac aşısının Delta varyantına karşı düşük seviyede tesirli olduğunu gösterdi. Bu bilgiler ışığında, TTB olarak biz Sıhhat Bakanlığı’na şu çağrıyı yaptık: İki doz CoronaVac aşısı olanlara bir doz BionTech/Pfizer aşısı uygulamaya yönelik bir araştırma kurgulansın; bunun neticelerina nazaran de bir siyaset izlensin” dedi.
Pala’nın da kelamını ettiği ve Delta varyantının baskın olduğu belirtilen Endonezya’da, COVID-19 sebebiyle ömrünü kaybeden 26 tabipten en az 10’unun iki doz CoronaVac aşısı olduğu haberleri basına yansımıştı. Ülkenin en kalabalık bölgelerinden Java’da son iki haftada 500’den çok sıhhat çalışanının hastalığa yakalandığı iddia ediliyor. Bunların hepsi de iki doz CoronaVac aşısı olmuş bireylerdi.
Prof. Dr. Kayıhan Pala’ya nazaran, CoronaVac aşısının süratli yayılan Delta varyantına karşı düşük tesir gösterdiğine yönelik bu bulgular, bakanlığı aşı stratejisini değiştirmeye itti.
ÜÇÜNCÜ DOZ AŞI YAPILAN DİĞER ÜLKE VAR MI?
Salgının başında halkını Çin menşeili şirket Sinopharm ile aşılamaya başlayan Körfez ülkeleri Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mayıs ayında aşıda üçüncü doza yeşil ışık yaktı.
Bahreyn’de üçüncü doz için öncelikli kategoride 60 yaş üstü, birtakım kronik hastalığı olanlar ve sıhhat çalışanları yer alıyor. Bu şahıslara, ikinci dozlarının üzerinden altı ay geçtikten daha sonra üçüncü doz aşı veriliyor.
BAE’de ise ikinci dozun üzerinden altı ay geçtikten daha sonra, kişinin bağışıklık karşılığına nazaran üçüncü doz aşı yapılabiliyor. Her iki ülkede de üçüncü doz olarak inaktif aşı olan Sinopharm’ın COVID-19 aşısı kullanılıyor. Yani üçüncü dozda öbür bir aşı çeşidi kullanılmıyor.
Üçüncü doz aşılamaya yakın devirde başlamayı düşünen ülkeler de var. Örneğin İngiltere, makul yaş kümeleri için üçüncü doz aşı randevularına Eylül ayından itibaren başlamayı düşünüyor.
KARARIN BİLİMSEL TEMELİ VAR MI?
Destekleyici dozlar biroldukça farklı aşıda kullanılıyor. Kızamık, Hepatit üzere aşılar ömür uzunluğu bağışıklık sağlarken, mesela, çocuk felci grip ya da tetanoz üzere gibi kimi aşıların, bağışıklığın sürdürülebilmesi için destekleyici doza muhtaçlığı olduğu biliniyor.
COVID-19’a karşı üretilen aşıların ne kadar bağışıklık sağladığına ait çalışmalar sürse de çabucak hemen aşıların koruyuculuk mühletine ait kesin bir kıymetlendirme yapılamıyor. Fakat bilim insanlarının şu basamaktaki öngörüleri, iki doz aşı olanların, destekleyici doza muhtaçlık duyabileceği istikametinde.
Bu bahiste yapılan ve hala devam eden çalışmalar var. Örneğin İngiltere’deki Southampton Üniversitesi Hastanesi’nde devam eden Cov-Boost çalışması, farklı aşıların karıştırılması sistemiyle üçüncü dozun tesirine bakıyor.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, “İnaktif aşıların koruyuculuk müddeti kısa, antikor seviyeleri de devasa yükseklikte değil. Bizim doğal enfeksiyon geçirdiğimizdeki antikor düzebir daha benziyor. Lakin bu varyantlara karşı korumayabiliyor. ötürüsıyla daha yeterli esirgeyici olduğu bilinen mRna aşısı ile bilinen destek içerik istedik” dedi.
Prof. Dr. Şenol üç doz aşı yapmanın “herhangi bir ziyanı olmadığına” da bilhassa vurgu yaptı.
ÜÇÜNCÜ DOZDA FARKLI AŞILAR UYGULANABİLİR Mİ?
Türkiye’de aşılamada kullanılan iki aşı, BionTech/Pfizer ve CoronaVac’ın kombinasyonunun koruyuculuk tesirine ait bir çalışma yok. Fakat aşılamada farklı aşıların kullanılmasına ait çalışmalar daha evvel yapıldı. Almanya ve İngiltere’de yapılan çalışmalarda AstraZeneca ve BioNTech/Pfizer aşılarının kombine edilerek uygulanmasının bağışıklığı daha fazla kuvvetlendirdiği tespit edilmişti.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Ana Bilim Kolu’ndan Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar, yaptığı değerlendirmede “Üçüncü doza dair rastgele bir saha bilgisi yok elimizde. CoronaVac ile ilgili üçüncü doz verisi de yok. Lakin Biontech/Pfizer aşısının, farklı aşılarla çaprazlama yapıldığında tesirli olduğunu biliyoruz. Bu yüzden 50 yaş üzeri kümeye BionTech/Pfizer öneriyoruz” diye konuştu.
Prof. Dr. Erbaydar’ın üçüncü doz aşıda 50 yaş üstü kümeye BionTech/Pfizer önermesinin niçini, aşının Delta varyantına karşı yüzde 90’a yakın tesirli olduğunu gösteren bilimsel çalışmalar.
çabucak hemen CoronaVac’ın Delta varyantına koruyuculuğuna ait hakemli mecmualarda yayımlanmış bilimsel bir çalışma yok. Fakat CoronaVac’ın üretici firması Sinovac, Haziran ayının başında, Faz 2 çalışmaları sonucunda “üçüncü CoronaVac dozunun, antikor üretimini bir haftada on kata kadar, iki haftada 15 kata kadar arttırdığını gözlemlediklerini” söylemişti. bir daha de yetkililer sonuca ulaşmak için çabucak hemen erken olduğunu, daha fazla çalışmaya gereksinim duyduklarını belirtmişti.
Uzmanlar, şu etapta, halihazırda iki doz BionTech ile aşılanan 50 yaş üstü bireyler ve sıhhat çalışanlarına üçüncü doz aşının gerekli olmadığı konusunda hemfikir.
Koca ayrıyeten, üçüncü doz aşının hangi aşı tipi ile olduğunun rastgele bir kısıtlaması ya da önceliği olmadığının altını çizdi. Üçüncü dozda aşı tercihini vatandaşlara bıraktıklarını söylemiş oldu.
Pekala bu sonucun bilimsel karşılığı ne? niye üçüncü doza muhtaçlık duyuldu? Öbür ülkelerde üçüncü doz aşı uygulaması var mı? Üçüncü dozda farklı aşı yapılabilir mi?
niye BU TÜRLÜ BİR KARAR ALINDI?
Aslında Sıhhat Bakanı’nın açıklamasından evvel Türk Tabipleri Birliği (TTB), hem sıhhat çalışanları tıpkı vakitte Çin’de üretilen CoronaVac ile aşılanmış 65 yaş üstü şahıslara üçüncü doz “mRna aşısı uygulansın” daveti yapmıştı.
TTB’nin bu davetinin gerisindeki münasebet, Türkiye’nin aşılamada öncelikli olarak kullandığı CoronaVac aşısının, daha bulaşıcı olduğu bilinen ve dünyada süratle yayılan Delta varyantına karşı etkisinin düşük olduğuna yönelik bilimsel değerlendirmelerdi.
Şu anda 80’in üzerinde ülkede görülen Delta varyantının, yüzde 60’a kadar daha bulaşıcı olduğu kestirim ediliyor. Üstelik bu varyantın, aşıların koruyuculuk oranlarını kırdığı da biliniyor.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan TTB Covid-19 İzleme Konseyi Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala, “Son olarak Endonezya ve Hong Kong’da yapılan çalışmalar, CoronaVac aşısının Delta varyantına karşı düşük seviyede tesirli olduğunu gösterdi. Bu bilgiler ışığında, TTB olarak biz Sıhhat Bakanlığı’na şu çağrıyı yaptık: İki doz CoronaVac aşısı olanlara bir doz BionTech/Pfizer aşısı uygulamaya yönelik bir araştırma kurgulansın; bunun neticelerina nazaran de bir siyaset izlensin” dedi.
Pala’nın da kelamını ettiği ve Delta varyantının baskın olduğu belirtilen Endonezya’da, COVID-19 sebebiyle ömrünü kaybeden 26 tabipten en az 10’unun iki doz CoronaVac aşısı olduğu haberleri basına yansımıştı. Ülkenin en kalabalık bölgelerinden Java’da son iki haftada 500’den çok sıhhat çalışanının hastalığa yakalandığı iddia ediliyor. Bunların hepsi de iki doz CoronaVac aşısı olmuş bireylerdi.
Prof. Dr. Kayıhan Pala’ya nazaran, CoronaVac aşısının süratli yayılan Delta varyantına karşı düşük tesir gösterdiğine yönelik bu bulgular, bakanlığı aşı stratejisini değiştirmeye itti.
ÜÇÜNCÜ DOZ AŞI YAPILAN DİĞER ÜLKE VAR MI?
Salgının başında halkını Çin menşeili şirket Sinopharm ile aşılamaya başlayan Körfez ülkeleri Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mayıs ayında aşıda üçüncü doza yeşil ışık yaktı.
Bahreyn’de üçüncü doz için öncelikli kategoride 60 yaş üstü, birtakım kronik hastalığı olanlar ve sıhhat çalışanları yer alıyor. Bu şahıslara, ikinci dozlarının üzerinden altı ay geçtikten daha sonra üçüncü doz aşı veriliyor.
BAE’de ise ikinci dozun üzerinden altı ay geçtikten daha sonra, kişinin bağışıklık karşılığına nazaran üçüncü doz aşı yapılabiliyor. Her iki ülkede de üçüncü doz olarak inaktif aşı olan Sinopharm’ın COVID-19 aşısı kullanılıyor. Yani üçüncü dozda öbür bir aşı çeşidi kullanılmıyor.
Üçüncü doz aşılamaya yakın devirde başlamayı düşünen ülkeler de var. Örneğin İngiltere, makul yaş kümeleri için üçüncü doz aşı randevularına Eylül ayından itibaren başlamayı düşünüyor.
KARARIN BİLİMSEL TEMELİ VAR MI?
Destekleyici dozlar biroldukça farklı aşıda kullanılıyor. Kızamık, Hepatit üzere aşılar ömür uzunluğu bağışıklık sağlarken, mesela, çocuk felci grip ya da tetanoz üzere gibi kimi aşıların, bağışıklığın sürdürülebilmesi için destekleyici doza muhtaçlığı olduğu biliniyor.
COVID-19’a karşı üretilen aşıların ne kadar bağışıklık sağladığına ait çalışmalar sürse de çabucak hemen aşıların koruyuculuk mühletine ait kesin bir kıymetlendirme yapılamıyor. Fakat bilim insanlarının şu basamaktaki öngörüleri, iki doz aşı olanların, destekleyici doza muhtaçlık duyabileceği istikametinde.
Bu bahiste yapılan ve hala devam eden çalışmalar var. Örneğin İngiltere’deki Southampton Üniversitesi Hastanesi’nde devam eden Cov-Boost çalışması, farklı aşıların karıştırılması sistemiyle üçüncü dozun tesirine bakıyor.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, “İnaktif aşıların koruyuculuk müddeti kısa, antikor seviyeleri de devasa yükseklikte değil. Bizim doğal enfeksiyon geçirdiğimizdeki antikor düzebir daha benziyor. Lakin bu varyantlara karşı korumayabiliyor. ötürüsıyla daha yeterli esirgeyici olduğu bilinen mRna aşısı ile bilinen destek içerik istedik” dedi.
Prof. Dr. Şenol üç doz aşı yapmanın “herhangi bir ziyanı olmadığına” da bilhassa vurgu yaptı.
ÜÇÜNCÜ DOZDA FARKLI AŞILAR UYGULANABİLİR Mİ?
Türkiye’de aşılamada kullanılan iki aşı, BionTech/Pfizer ve CoronaVac’ın kombinasyonunun koruyuculuk tesirine ait bir çalışma yok. Fakat aşılamada farklı aşıların kullanılmasına ait çalışmalar daha evvel yapıldı. Almanya ve İngiltere’de yapılan çalışmalarda AstraZeneca ve BioNTech/Pfizer aşılarının kombine edilerek uygulanmasının bağışıklığı daha fazla kuvvetlendirdiği tespit edilmişti.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Ana Bilim Kolu’ndan Prof. Dr. Tuğrul Erbaydar, yaptığı değerlendirmede “Üçüncü doza dair rastgele bir saha bilgisi yok elimizde. CoronaVac ile ilgili üçüncü doz verisi de yok. Lakin Biontech/Pfizer aşısının, farklı aşılarla çaprazlama yapıldığında tesirli olduğunu biliyoruz. Bu yüzden 50 yaş üzeri kümeye BionTech/Pfizer öneriyoruz” diye konuştu.
Prof. Dr. Erbaydar’ın üçüncü doz aşıda 50 yaş üstü kümeye BionTech/Pfizer önermesinin niçini, aşının Delta varyantına karşı yüzde 90’a yakın tesirli olduğunu gösteren bilimsel çalışmalar.
çabucak hemen CoronaVac’ın Delta varyantına koruyuculuğuna ait hakemli mecmualarda yayımlanmış bilimsel bir çalışma yok. Fakat CoronaVac’ın üretici firması Sinovac, Haziran ayının başında, Faz 2 çalışmaları sonucunda “üçüncü CoronaVac dozunun, antikor üretimini bir haftada on kata kadar, iki haftada 15 kata kadar arttırdığını gözlemlediklerini” söylemişti. bir daha de yetkililer sonuca ulaşmak için çabucak hemen erken olduğunu, daha fazla çalışmaya gereksinim duyduklarını belirtmişti.
Uzmanlar, şu etapta, halihazırda iki doz BionTech ile aşılanan 50 yaş üstü bireyler ve sıhhat çalışanlarına üçüncü doz aşının gerekli olmadığı konusunda hemfikir.