Corona virüsün tesirleri sadece enfekte olunan devirde değil, güzelleştikten daha sonra da görülebiliyor. Post-Covid (Covid daha sonrası) ya da Long-Covid (Uzun Covid) ismi verilen bu durum salgının son periyodunda ön plana çıkan başlıklar içinde yer alıyor.
Hastalığı atlatan kimi şahıslarda haftalar ve hatta aylar daha sonra dahi semptomlar görülebiliyor.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) derlediği bilgilere nazaran Covid müspet olan her on bireyden birinde semptomlar, 12 hafta yahut daha uzun bir süre gözleniyor. Bunlar içinde esas öksürük, nefes darlığı, baş, göğüs ve kas ağrıları, koku alamama, yorgunluk, depresyon ve cilt meseleleri yer alıyor. Uzun Covid hastalığı yavaşça atlatanlarda da görülebiliyor.
“YÜRÜRKEN NEFES NEFESE KALMAYA BAŞLADIM”
DW Türkçe’nin haberine göre İstanbul’da yaşayan 56 yaşındaki Aret Mıgırdiçoğlu corona virüs daha sonrası semptom gösteren epey sayıda beşerden biri. Mıgırdiçoğlu virüse Mart ayının sonunda yakalandı. Teşhisten birkaç gün daha sonra öksürüklerinin artması üzerine hastaneye başvurdu ve yaklaşık bir hafta servis kısmında yattı. yavaşça bir hastalık sürecinin akabinde test kararı negatif çıkınca konutuna döndü.
Ancak asıl şikayetleri bu noktada başladı. Mıgırdiçoğlu birinci vakit içinderda yorgunluğun baş gösterdiğini belirtiyor:
“Normalde iş çıkışlarında 1 saat yürürdüm, rastgele bir sorun olmazdı. Lakin corona virüsten daha sonra 40-45 dakika yürümeye çalıştığımda nefes nefese kalmaya başladım. Merdiven çıkarken yorulduğumu fark ettim.”
“ZONA TEŞHİSİ KONDU”
Mıgırdiçoğlu’nun şikayetleri bununla hudutlu kalmadı. Hastalığı atlattıktan yaklaşık bir ay daha sonra, Mayıs ayında sırt bölgesinde kırmızılıklara rastladı. Acil servise gittiğinde bir cilt hastalığı olan zona teşhisi kondu. Akabinde iki üç gün boyunca hayli şiddetli ağrılar yaşadı:
“Cildiye randevusu aldım ve gittiğimde ‘Beni yatırın’ dedim. Olacak üzere bir ağrı değildi. Bir hafta on gün içerisinde manzara olarak tedaviye karşılık verdim lakin içeride ağrılarım devam ediyordu.”
Aret Mıgırdiçoğlu çabucak sonrasında sırasıyla dahiliye, nöroloji ve algoloji, yani ağrı uzmanlarına göründü. Çeşitli ilaçlar aldı ve toplam iki ayı aşkın bir süre meskeninde dinlenmek zorunda kaldı.
Hekimlerin kendi sıhhat durumu hakkında farklı görüşlere sahip olduğunu kaydeden Mıgırdiçoğlu, kimi uzmanların yaşadıklarını, semptomları niçiniyle corona virüsle ilişkilendirdiğini, kimilerinin ise virüsten bağımsız olduğunu dediğini belirtiyor. Artık ise durumu daha güzel.
“COVİD daha sonraSI ENFEKSİYON HASTALIKLARI GÖRÜLEBİLİR”
Göğüs Hastalıkları Uzmanı ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Kümesi üyesi Dr. Levent Akyıldız, hastalık daha sonrasında beden direnci azaldığı için zona üzere enfeksiyon hastalıklarının görülebileceğini kaydetti.
Gözlediği hastalar içinde uyku bozukluğu, baş dönmesi, gerilim üzere semptomlara rastlasa da en epey öksürük ve nefes darlığı şikayetleriyle gelindiğini aktaran Dr. Akyıldız, misal biçimde kuvvetli semptomlara grip daha sonrasında fazla rastlanmadığını tabir etti.
“NORMAL HAYATA DÖNEBİLMEK ÖNEMLİ”
Akyıldız corona virüs daha sonrası semptom yaşayanlarla ilgili şu ayrıntıları aktardı:
“Hastalığın kıymetli bir kısmında hastalıkla ilgili gerilim hali hayli hâkim oluyor. Kişinin gündelik ömrünü etkileyecek seviyede kaygılanmalar gözleyebiliyoruz. Bu korku hali bir çeşit kendini doğrulayan kehanet üzere kişinin solunumsal iş yükünü, gündelik yaşama algısını kıymetli ölçüde değiştiren bir perspektif değişikliğine yol açıyor”
Akyıldız bu niçinle şahısların rutin hayatlarına geri dönmesi tarafında tavsiyelerde bulunuyor:
“Olağan ömür üslubuna yakın bir işleyişi gündelik hayata hâkim kılabilmek epeyce kıymetli. Yürüyüş, idman değerli şeyler. Bol sıvı tüketmek, uyku ve istirahatleri düzenlemek, kademeli bir olağanlaşma geçişi için yapılabilecek şeyler.”
“YOLUN BAŞINDAYIZ”
DSÖ de, Dr. Levent Akyıldız da corona virüs daha sonrası semptomlarla ilgili çabucak hemen yolun başında olunduğuna dikkat çekiyor. İlgili açıklamalarda mevzuyla ilgili araştırmaların sürdüğüne, bugün vahim gözüken semptomların gelecekte gerileyebileceğine ya da bugün ortaya çıkmayan bir semptoma gelecekte rastlanabileceğine vurgu yapılıyor.
Türkiye’de geçtiğimiz aylarda kimi hastanelerde Uzun Covid poliklinikleri açıldı. Hastalar bu polikliniklere şikayetlerini bildirdikten daha sonra ilgili branşlara yönlendiriliyor.
Hastalığı atlatan kimi şahıslarda haftalar ve hatta aylar daha sonra dahi semptomlar görülebiliyor.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) derlediği bilgilere nazaran Covid müspet olan her on bireyden birinde semptomlar, 12 hafta yahut daha uzun bir süre gözleniyor. Bunlar içinde esas öksürük, nefes darlığı, baş, göğüs ve kas ağrıları, koku alamama, yorgunluk, depresyon ve cilt meseleleri yer alıyor. Uzun Covid hastalığı yavaşça atlatanlarda da görülebiliyor.
“YÜRÜRKEN NEFES NEFESE KALMAYA BAŞLADIM”
DW Türkçe’nin haberine göre İstanbul’da yaşayan 56 yaşındaki Aret Mıgırdiçoğlu corona virüs daha sonrası semptom gösteren epey sayıda beşerden biri. Mıgırdiçoğlu virüse Mart ayının sonunda yakalandı. Teşhisten birkaç gün daha sonra öksürüklerinin artması üzerine hastaneye başvurdu ve yaklaşık bir hafta servis kısmında yattı. yavaşça bir hastalık sürecinin akabinde test kararı negatif çıkınca konutuna döndü.
Ancak asıl şikayetleri bu noktada başladı. Mıgırdiçoğlu birinci vakit içinderda yorgunluğun baş gösterdiğini belirtiyor:
“Normalde iş çıkışlarında 1 saat yürürdüm, rastgele bir sorun olmazdı. Lakin corona virüsten daha sonra 40-45 dakika yürümeye çalıştığımda nefes nefese kalmaya başladım. Merdiven çıkarken yorulduğumu fark ettim.”
“ZONA TEŞHİSİ KONDU”
Mıgırdiçoğlu’nun şikayetleri bununla hudutlu kalmadı. Hastalığı atlattıktan yaklaşık bir ay daha sonra, Mayıs ayında sırt bölgesinde kırmızılıklara rastladı. Acil servise gittiğinde bir cilt hastalığı olan zona teşhisi kondu. Akabinde iki üç gün boyunca hayli şiddetli ağrılar yaşadı:
“Cildiye randevusu aldım ve gittiğimde ‘Beni yatırın’ dedim. Olacak üzere bir ağrı değildi. Bir hafta on gün içerisinde manzara olarak tedaviye karşılık verdim lakin içeride ağrılarım devam ediyordu.”
Aret Mıgırdiçoğlu çabucak sonrasında sırasıyla dahiliye, nöroloji ve algoloji, yani ağrı uzmanlarına göründü. Çeşitli ilaçlar aldı ve toplam iki ayı aşkın bir süre meskeninde dinlenmek zorunda kaldı.
Hekimlerin kendi sıhhat durumu hakkında farklı görüşlere sahip olduğunu kaydeden Mıgırdiçoğlu, kimi uzmanların yaşadıklarını, semptomları niçiniyle corona virüsle ilişkilendirdiğini, kimilerinin ise virüsten bağımsız olduğunu dediğini belirtiyor. Artık ise durumu daha güzel.
“COVİD daha sonraSI ENFEKSİYON HASTALIKLARI GÖRÜLEBİLİR”
Göğüs Hastalıkları Uzmanı ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Kümesi üyesi Dr. Levent Akyıldız, hastalık daha sonrasında beden direnci azaldığı için zona üzere enfeksiyon hastalıklarının görülebileceğini kaydetti.
Gözlediği hastalar içinde uyku bozukluğu, baş dönmesi, gerilim üzere semptomlara rastlasa da en epey öksürük ve nefes darlığı şikayetleriyle gelindiğini aktaran Dr. Akyıldız, misal biçimde kuvvetli semptomlara grip daha sonrasında fazla rastlanmadığını tabir etti.
“NORMAL HAYATA DÖNEBİLMEK ÖNEMLİ”
Akyıldız corona virüs daha sonrası semptom yaşayanlarla ilgili şu ayrıntıları aktardı:
“Hastalığın kıymetli bir kısmında hastalıkla ilgili gerilim hali hayli hâkim oluyor. Kişinin gündelik ömrünü etkileyecek seviyede kaygılanmalar gözleyebiliyoruz. Bu korku hali bir çeşit kendini doğrulayan kehanet üzere kişinin solunumsal iş yükünü, gündelik yaşama algısını kıymetli ölçüde değiştiren bir perspektif değişikliğine yol açıyor”
Akyıldız bu niçinle şahısların rutin hayatlarına geri dönmesi tarafında tavsiyelerde bulunuyor:
“Olağan ömür üslubuna yakın bir işleyişi gündelik hayata hâkim kılabilmek epeyce kıymetli. Yürüyüş, idman değerli şeyler. Bol sıvı tüketmek, uyku ve istirahatleri düzenlemek, kademeli bir olağanlaşma geçişi için yapılabilecek şeyler.”
“YOLUN BAŞINDAYIZ”
DSÖ de, Dr. Levent Akyıldız da corona virüs daha sonrası semptomlarla ilgili çabucak hemen yolun başında olunduğuna dikkat çekiyor. İlgili açıklamalarda mevzuyla ilgili araştırmaların sürdüğüne, bugün vahim gözüken semptomların gelecekte gerileyebileceğine ya da bugün ortaya çıkmayan bir semptoma gelecekte rastlanabileceğine vurgu yapılıyor.
Türkiye’de geçtiğimiz aylarda kimi hastanelerde Uzun Covid poliklinikleri açıldı. Hastalar bu polikliniklere şikayetlerini bildirdikten daha sonra ilgili branşlara yönlendiriliyor.