VARİKOSEL NEDİR?
Varikosel, erkeklerde testisleri koruyan gevşek cilt torbası olan erbezi torbalarında, yani öteki ismiyle skrotumda yer alan toplardamarların şişerek genişlemesi ve büyümesi durumunun tıbbi ismidir. Varikosel, bacaklarda görülebilen “variköz ven” yani varisli damarlar ile benzerlik göstermektedir.
Olaylar çoklukla sol testiste olmak üzere, testislerin üst kısmında görülür. Bireyler uzanırken varikoseli bakılırsameyebilir, lakin ayağa kalkıldığında gözler görülecek kadar bariz hale gelebilir. El ile dokunulduğunda torba ortasında plastik borular ya da solucanlar varmış üzere bir his uyandırabilir.
Varikosel çok yaygın bir tıbbi durumdur ve ekseriyetle genç erkekleri tesirler. adamların yüzde 10 ila 15’i içinde bu sorun görülebilir. Varikosel resen bir tıbbi sıkıntıya yol açmayabilir, fakat sıkıntılara yol açarsa bir üroloğa başvurmak en doğrusu olacaktır.
Varikoseller düşük sperm üretiminin ve sperm kalitesinin infertiliteye yani kısırlığa niye olabilecek ölçülere azalmasının ardında yatan yaygın bir niçindir. birebir vakitte, tüm varikosel hadiselerinde sperm üretimi etkilenmez. Varikosel kısırlığın yanı sıra testislerin elbette gelişmemesine yahut büzülmesine niye olabilir.
Birçok varikosel vakit ortasında gelişir. Lakin, birçok olayda varikoselin teşhis edilmesi kolaydır ve bir daha olayların büyük bir çoğunluğunda tedaviye gereksinim yoktur. Varikosel yalnızca semptomlara yol açarsa tedavi edilebilir ve kullanılan formül çoklukla cerrahi müdahaledir.
VARİKOSEL niçinLERİ
Tıp uzmanları varikoselin niye ortaya çıktığına dair kesin bir sonuca çabucak hemen ulaşamamıştır. Bunun ortasında testislere kanın gelip gidişinin gerçekleştiği spermatik korddaki kan akışı ile alakalı bir meseleden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Uzmanlar spermatik kordda bulunan damarların ortasındaki akışı denetim eden valflerin düzgün kan akışını engellediği durumlarda kanın geride toplandığını ve damarlarda genişlemeye niye olduğu kanısına varmıştır.
Bu geriye yanlışsız toplanma hem testislerde hasara niye olabilir tıpkı vakitte erkek doğurganlığında düşüşe sebep verebilir.
Varikosel ekseriyetle erkeklerde ergenlik periyodunda ortaya çıkar. Olağan kaidelerde sol testisin, sağ testise nazaran daha aşağıda durması niçiniyle sol testis toplardamarı üzerinde bulunduğu gözlemlenmektedir.
Varikosel hadiseleri yüzde 90 oranında sol testis toplar damarı üzerinde, yüzde 9 üzere oranla her iki testiste, yani bilateral olarak görülürken, kalan epey az sayıda hadise ise sağ testiste teşhis edilmiştir. Varikosel geliştirilmesine yol açan özel bir risk faktörü belirlenmemiştir.
VARİKOSEL BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bir varikosel ekseriyetle kendi formu dışında ortaya bir belirti yahut semptom çıkarmaz. Nadiren ağrıya niye olabilir. Varikosel ağrısı yavaşça bir rahatsızlıktan keskin bir acıya kadar yayılan bir yelpaze üzerinde hissedilebilir, bilhassa uzun müddet ayakta durma ve fizikî efor harcama ile artabilir.
Sabahtan akşama kadar hissedilen ağrı düzeyinde artış görülebilir. Bireyler sırt üstü uzandıklarında hafifçeleyerek rahatlayabilir. Ağrının yanı sıra erkek doğurganlığında azalmaya niye olabilir.
Varikoseller vakit içerisinde daha bariz hale gelebilir. pek epey olayda içi plastik boru ya da solucan dolu bir torba üzere göründüğü tabir edilmektedir. Çabucak her seferinde sol testiste olmak üzere şişmeye niye olabilir.
Lakin semptom göstermeyen varikoseller genel olarak doğurganlık değerlendirmesi yahut rutin bir fizik muayene sırasında saptanmazlarsa fark edilmeyebilirler. Lakin testis torbasında ağrı yahut şişlik yaşayan, erbezi torbasının ortasında bir kitle hisseden, testislerinin farklı boyutlarda olduğunu fark eden, gençliğinizde bir varikosel geliştiren yahut çocuk sahibi olma ile ilgili problemleri olan bireylerin kesinlikle doktora başvurması gereklidir. Skrotal kitlelere yahut testiküler ağrılara niye olan pek epey tıbbi durum vardır ve bunlardan kimileri acil tedavi gerektirir.
VARİKOSEL KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?
Varikoselin ağrı dışında sebep olabileceği iki genel komplikasyon mevcuttur:
Etkilenen testisin büzülmesi yani atrofisi. İnsan anatomisinde testislerin büyük kısmı sperm üreten tübüllerden meydana gelir. Testisler varikosel durumu niçiniyle hasar görürse, küçülür ve yumuşamaya başlar. Bu büzülmenin ardında yatan niçinler tam olarak bilinmese bile sıkıntılı valflar niçiniyle kanın damarlarda biriktiği, bunun da damar ortasındaki tansiyonu artırarak etraftaki dokuların hasara niye olabilecek toksinlere maruz kalmasına niye olduğu ileri sürülmektedir.
Kısırlık: Varikoseller testis ortasındaki yahut etrafındaki lokal ısıyı devasa yükseklikte tutarak sperm oluşumunu, sperm hareketini yani hareketliliğini etkileyip fonksiyonlarını yerine getirmelerine mahzur olabilir.
VARİKOSEL TANISI NASIL KONUR?
Dikkatli şahıslar kendi kendini muayene ederken testis üstündeki düzensizlik, şişlik yahut ağrıdan varikoseli belirleyebilir. Varikosel daha fazlaca kısırlık şikayetiyle yapılan müracaatlarda hekim muayenesi sırasında teşhis edilir.
Ayrıyeten; uzun mühlet ayakta kalma, spor ya da cinsel aktivite üzere efor gerektiren durumların akabinde yaşanan ağrılar varikosele işaret edebilir. Varikosel muayenesi, genital muayenenin bir modülü olarak yapılmaktadır.
Hasta 21 -22 derecelik oda ısısında ayakta durumda muayene edilmelidir. Hasta ayakta ve dik olarak dururken testisler ve genital bölge gözlemlenir. Hasta, hem olağan konumda tıpkı vakitte ıkınma hareketleri yaptırılarak göz ve elle denetim edilir.
Olağan ve ıkınma hareketleri ile damarsal yapıda genişleme olup olmadığı belirlenmelidir. Bu süreçlerle varikoselin varlığı klinik olarak temalır. Teşhiste altın standart tabip muayenesidir.
birebir vakitte klinik tanıyı desteklemek, varikoselin derecesini belirlemek ve ameliyat sonucu için Skrotal Doppler ultrasonografi çekimi yapılır
VARİKOSEL TEDAVİSİ NASILDIR?
Varikosel teşhisinin akabinde birinci vakit içinderda testis boyutları içinde bir fark olup olmadığı ve testisin kıvamına bakılmalıdır. Sperm parametrelerinin değerlendirildiği semen tahlilinin yapılması tedavide belirleyici olmaktadır. Hastanın sperm parametrelerinde bir sorun yoksa ameliyat edilip edilmemesi tartışmalıdır.
Bu tıp hastalara sperm parametrelerini bozabilecek;
Beslenme alışkanlığı
Sigara ve alkol kullanması
Toksik hususlara maruz kalma
Sperm parametrelerini ve spermin bulunduğu ortamı düzeltici antioksidan ilaçlar ve beslenme hallerini önerilebilmektedir. Teşhisin akabinde hangi varikosel hastalarının ameliyat edilip edilmeyeceği sorusu gündeme gelmektedir.
Varikosel derecesine yani grade bedeline bakarak ameliyat sonucu vermek yanlışsız bir yaklaşım değildir. Birtakım olgularda 1. Derece(Grade 1) varikosel dahi ameliyat edilebilirken, birtakım olgularda 3 derece (Grade 3) varikosel için ameliyat sonucur verilmeyebilmektedir. Ameliyat sonucur hastaya nazaran değişen bir durumdur.
Varikosel teşhisi koyulan fakat infertilite sorunu olmayan ya da sperm parametrelerindeki bozulma sonda olan hasta kümesinde dayanak tedaviler önerilebilir.
Çok şiddetli sperm kaybı yaşamamış, sperm hareketinin büsbütün kaybolmadığı ve sperm biçim bozukluğu asgarî düzeyde olan hastalar için antioksidan casuslar verilebilir.
Lakin varikosel teşhisi konulmuş ve sperm parametreleri bozuk, kısırlık yaşayan hastalarda ameliyat önerilebilir. Bu cins hastalarda rahatsızlığın giderilmesi için idman, beslenme sistemini ve ömür şeklindeki değişikliklerin rastgele bir faydası bulunmamaktadır.
Sonuç olarak;
Sperm parametreleri olağan olan, yalnızca radyolojik olan varikoseli saptanmış, reflüsü olmayan ya da damar çapı olağanın altında olan hastanın ameliyat edilmesine gerek yoktur.
Sperm parametreleri bozulan olgular ameliyattan daha fazla yarar görmektedir.
Yetişkinlik periyodundaki varikosellerde testis boyutları ve kıvamını kıymetlendirerek klinik takibin yapılması değerlidir.
Yalnızca ağrı niçiniyle varikosel ameliyatı hakikat bir yaklaşım değildir.
Ameliyat daha sonrasında yüzde 60-70 sperm parametrelerinde düzelme olur.
Ameliyat daha sonrası değerlendirmenin 6. ayda yapılması ve sperm parametrelerinde değişikliğin belirlenmesi kıymetlidir.
Tedavide kabul edilen yaklaşım mikrocerrahi teknikle kasık bölgesinden yapılan teşebbüslerdir.
VARİKOSEL İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
Varikosel ağrısı nasıldır?
Varikosel ağrısı testiste olan rahatsız edici künt nitelikte kendi muhakkak eden bir ağrıdır. Bu ağrı genelde kasık bölgesinde ve testiste hissedilebildiği üzere vakit zaman bacağa gerçek da yayılabilir. Varikosel ağrıları ağrı kesicilerle geçebilir. Yaşanan ağrı farklı rahatsızlıklarla karıştırılabilir. Testis ağrısı niçiniyle başvuran bir hastada varikoseli varlığının yanında;
Fıtık
İdrar yolu yahut mesaneye düşmüş ürener sistem taşları (böbrek taşları)
Orşit yani testis enfeksiyonu
Testis damarsal yapısının kendi etrafında dönerek kanlanmaya niye olup olmadığı değerlendirilmelidir.
Bu tıp rahatsızlıkların yarattığı ağrılar varikosel ağrılarıyla karıştırılabilir.
Kişinin idrar çıkarmada şikayetinin olup olmadığı, testiste olan şişliğin artıp artmadığı, ağrının ani başlayıp başlamadığı üzere bir grup sorgulamaların yapılması ve laboratuvar formları ayırıcı tanıyı sağlayabilmektedir.
Yaşanan her ağrı varikosel olmak zorunda değildir.
Ağrı uzun mühlet ayakta durmak, yol yürümek, antrenman, cinsel aktivite daha sonrası daha bariz olarak hissedilebilir.
Varikoselde testis manzarası nasıl olur?
Varikosel testiste rastgele bir değişiklik yapmamaktadır. Fakat ileri meskende varikosel hastalarında, birebir bacaklardaki varis üzere testislerde damarlar yüzeysel olarak görülür hale gelir. Varisleşmiş genişlemiş damarlar cilt üzerinden ele gelir ve imaj verir.
Varikosel daha epey kimlerde görülür?
Varikoselin ortaya çıkma sebebi bilinmemektedir. Lakin, kimi risk kümeleri bulunur:
Daha hayli şişman şahıslar
Karın içi basıncını arttıran yüksek yüklü spor yapan bireyler
Kronik astımı ve kronik öksürük nöbetleri geçirenle
Karın içi basıncı arttıran kronik kabızlık yaşayanlar
Varis hastalığında olduğu üzere meslek hastalığı olarak kıymetlendirebilir.
Ayakta kalmayı gerektiren öğretmen, polis üzere meslek kümelerinde daha sık yaşanmaktadır.
Toplardamar hastalığı olduğu için bacaklarda varisi olan şahıslarda varikosel sık olarak görülür.
Bu durumun aksisi olarak varikoseli olan bireylerde varis rahatsızlığı da sık görülebilmektedir.
İki hastalıkta toplardamarlara bağlı olduğu için bu damarlardaki kapakların yetersizlikleri kanın iletimindeki sıkıntılar üzere faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
HANGİ HASTALARDA CERRAHİ AMELİYAT YAPILMALIDIR?
Çocuk sahibi olamamış çiftlerde bayan partnerin olağan yahut düzeltibilir olduğu varikoselli erkekler
Erkekte yapılan sperm analizinde (spermiogram) olağandışı bulgular gösteren hastalar
Daha evvel çocuk sahibi olmuş lakin artık olamayan ve varikosel tanısı almış hastalar
Varikoselin ilerleyici bir hastalık olması niçiniyle yüksek dereceli (2. ve 3. derece) varikoseli olan bekar hastalar
Ağrısı öbür tedavilerle geçmeyen olgular
VARİKOSEL AMELİYAT TEDAVİSİ
Varikoselin günümüzdeki cerrahi tedavisi kasık bölgesinden yapılan yaklaşık 2-3 cm’lik kesi ile testis damarlarına ulaşmak ve hasta damarları bağlayarak iptal etmektir. Bu klasik prosedür haricinde Laparoskopik, Robotik ve Radyolojik Embolizasyon halleri de daha evvel uygulanmış fakat istenen sonuçlar klasik cerrahi kadar başarılı olmadığı için günümüzde kullanılmamaktadır.
Laparoskopi de testisin bütün damarlarına ulaşabilmenin imkânı yoktur, ötürüsıyla bu damarlar bağlanamaz, bu da cerrahi sürecin eksik yapılması manasına gelir. Ayrıyeten laparoskopik ve roborik usulde karın içi organların faydalanması ihtimali üzere riskler kelam konusudur.
Radyolojik olarak varisli damarları tıkamak (embolizasyon) sistemi de bir vakit içinder kullanılmış fakat biroldukça olguda testis damarlarının içine girebilmek mümkün olamadığı için klasik prosedüre geçilmiştir. Varikosel cerrahi tedavisinde hedef, hastalıklı toplardamarları bağlamak, testise pak kan getiren atardamarı, sperm kanalını (vas deferens) ve lenf damarlarını korumaktır.
Varikosel tedavisinde uygulanan en uygun yolda; varikosel nüksü, arter faydalanması ve ameliyat daha sonrası hidrosel oluşumu (testis ortasında sıvı toplanması) üzere komplikasyon oranları en düşük ve ameliyat daha sonrası sperm parametrelerinde güzelleşme ve gebelik oranları öbür yollardan daha yüksek olmalıdır.
Bu yüzden ameliyat kesinlikle “MİKRO CERRAHİ” tekniği ile yani ameliyat mikroskopu kullanılarak yapılmalıdır. Mikro cerrahi metodu ile hastalığın yine etmesi (nüks) ihtimali %1 iken, ameliyat mikroskopu kullanılmaz ise bu oran %15’dir. Ayrıyeten mikro cerrahi tekniği ile yapılan ameliyat kararında 1. yılda gebelik oranı %43 iken 2. yılda %60’lara varabilmektedir.
Varikosel ameliyatından daha sonra en sık görülen komplikasyon “Hidrosel”dir; hidrosel testis ortasında sıvı toplanmasıdır. Ameliyat sırasında lenf damarlarının bağlanmasından kaynaklanır. Görülme oranı %8’dir. Bu ameliyat genel anestezi ya da bölgesel anestezi ile yapılabilir.
Azoospermik hastalarda varikosel
Azoospermi, menide hiç sperm bulunmaması demektir. Sperm analizinde bu hastalarda canlı yada meyyit sperme rastlanmaz. Bu hastalarda yüksek dereceli varikosel var ise (Grade II ve Grade III varikosel) mikro cerrahi varikoselektomi ameliyatından bu hastalar fayda görür. Ameliyat daha sonrası sperm analizinde hücre görülme oranı %40; gebelik oranı %10 civarındadır
Adolesan varikosel
Ergenlik çağı öncesi çocuklarda rastlanan varikosele adolesan varikosel denir. Bu yaş kümesinde sık rastlanır.10 yaş altı çocuklarda oran %1 iken, adolesan çağda %11 olarak karşımıza çıkar. Bu yaş kümesinde ekseriyetle belirti vermez, muayenede ortaya çıkar.
Adolesan varikoselde kimlere cerrahi tedavi uygulanmalıdır?
Ultrasonografide testis hacimleri içinde 2 ml den yada %10’dan fazla fark var ise, yani testiste hacim kaybı olmuş ise mikro cerrahi varikosel ameliyatı yapılmalıdır. Çocukluk çağında ameliyat olanlarda ameliyat daha sonrası testis hacimleri olağana dönerken 14 yaşından daha sonra ameliyat olanlarda testisin kıvamı iyileşse de hacminde bir düzelme olmamaktadır.
Mikrocerrahide hangi hastalar tedaviden daha fazlaca yararlanır?
İleri derecede varikoseli olanlar (Grade II ve Grade III varikosel)
Normal/ olağana yakın testis hacmi olanlar
Kan Testosteron, FSH bedelleri olağan inhibin B bedelleri düşük olan hastalar
Genetik testleri olağan olan hastalar
İnfertilite (kısırlık) için erken başvuran hastalar
Sperm sayısı 5 milyondan fazla olanlar
Moleküler bozukluk saptanmayan hastalar
VARİKOSEL AMELİYATI daha sonraSI TAKİP NASIL OLMALIDIR?
Varikoselektomi ameliyatı daha sonrası konutta 1 günlük dinlenmeden daha sonra günlük işler yapılabilir. 1-2 hafta daha sonra cinsel aktivasyona, 2-4 hafta daha sonra ağır iş hayatına ve spor faaliyetlerine müsaade verilir.
Varikosel tedavisi daha sonrası olgular belirli aralıklarla tertipli olarak izlenmelidir. Ergenlik çağı öncesi hastalar yılda bir kere rutin muayene ve tetkikle, erişkin hastalar ise çocuk sahibi oluncaya kadar 3 ayda bir sperm analizi ile üroloji polikliniğinde takip edilir.
Varikosel ameliyatından daha sonra çocuk sahibi olunamasa bile aşılama yahut tüp bebek üzere üremeye yardımcı tedavi biçimlerine de yararı olmaktadır.
Varikosel, erkeklerde testisleri koruyan gevşek cilt torbası olan erbezi torbalarında, yani öteki ismiyle skrotumda yer alan toplardamarların şişerek genişlemesi ve büyümesi durumunun tıbbi ismidir. Varikosel, bacaklarda görülebilen “variköz ven” yani varisli damarlar ile benzerlik göstermektedir.
Olaylar çoklukla sol testiste olmak üzere, testislerin üst kısmında görülür. Bireyler uzanırken varikoseli bakılırsameyebilir, lakin ayağa kalkıldığında gözler görülecek kadar bariz hale gelebilir. El ile dokunulduğunda torba ortasında plastik borular ya da solucanlar varmış üzere bir his uyandırabilir.
Varikosel çok yaygın bir tıbbi durumdur ve ekseriyetle genç erkekleri tesirler. adamların yüzde 10 ila 15’i içinde bu sorun görülebilir. Varikosel resen bir tıbbi sıkıntıya yol açmayabilir, fakat sıkıntılara yol açarsa bir üroloğa başvurmak en doğrusu olacaktır.
Varikoseller düşük sperm üretiminin ve sperm kalitesinin infertiliteye yani kısırlığa niye olabilecek ölçülere azalmasının ardında yatan yaygın bir niçindir. birebir vakitte, tüm varikosel hadiselerinde sperm üretimi etkilenmez. Varikosel kısırlığın yanı sıra testislerin elbette gelişmemesine yahut büzülmesine niye olabilir.
Birçok varikosel vakit ortasında gelişir. Lakin, birçok olayda varikoselin teşhis edilmesi kolaydır ve bir daha olayların büyük bir çoğunluğunda tedaviye gereksinim yoktur. Varikosel yalnızca semptomlara yol açarsa tedavi edilebilir ve kullanılan formül çoklukla cerrahi müdahaledir.
VARİKOSEL niçinLERİ
Tıp uzmanları varikoselin niye ortaya çıktığına dair kesin bir sonuca çabucak hemen ulaşamamıştır. Bunun ortasında testislere kanın gelip gidişinin gerçekleştiği spermatik korddaki kan akışı ile alakalı bir meseleden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Uzmanlar spermatik kordda bulunan damarların ortasındaki akışı denetim eden valflerin düzgün kan akışını engellediği durumlarda kanın geride toplandığını ve damarlarda genişlemeye niye olduğu kanısına varmıştır.
Bu geriye yanlışsız toplanma hem testislerde hasara niye olabilir tıpkı vakitte erkek doğurganlığında düşüşe sebep verebilir.
Varikosel ekseriyetle erkeklerde ergenlik periyodunda ortaya çıkar. Olağan kaidelerde sol testisin, sağ testise nazaran daha aşağıda durması niçiniyle sol testis toplardamarı üzerinde bulunduğu gözlemlenmektedir.
Varikosel hadiseleri yüzde 90 oranında sol testis toplar damarı üzerinde, yüzde 9 üzere oranla her iki testiste, yani bilateral olarak görülürken, kalan epey az sayıda hadise ise sağ testiste teşhis edilmiştir. Varikosel geliştirilmesine yol açan özel bir risk faktörü belirlenmemiştir.
VARİKOSEL BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bir varikosel ekseriyetle kendi formu dışında ortaya bir belirti yahut semptom çıkarmaz. Nadiren ağrıya niye olabilir. Varikosel ağrısı yavaşça bir rahatsızlıktan keskin bir acıya kadar yayılan bir yelpaze üzerinde hissedilebilir, bilhassa uzun müddet ayakta durma ve fizikî efor harcama ile artabilir.
Sabahtan akşama kadar hissedilen ağrı düzeyinde artış görülebilir. Bireyler sırt üstü uzandıklarında hafifçeleyerek rahatlayabilir. Ağrının yanı sıra erkek doğurganlığında azalmaya niye olabilir.
Varikoseller vakit içerisinde daha bariz hale gelebilir. pek epey olayda içi plastik boru ya da solucan dolu bir torba üzere göründüğü tabir edilmektedir. Çabucak her seferinde sol testiste olmak üzere şişmeye niye olabilir.
Lakin semptom göstermeyen varikoseller genel olarak doğurganlık değerlendirmesi yahut rutin bir fizik muayene sırasında saptanmazlarsa fark edilmeyebilirler. Lakin testis torbasında ağrı yahut şişlik yaşayan, erbezi torbasının ortasında bir kitle hisseden, testislerinin farklı boyutlarda olduğunu fark eden, gençliğinizde bir varikosel geliştiren yahut çocuk sahibi olma ile ilgili problemleri olan bireylerin kesinlikle doktora başvurması gereklidir. Skrotal kitlelere yahut testiküler ağrılara niye olan pek epey tıbbi durum vardır ve bunlardan kimileri acil tedavi gerektirir.
VARİKOSEL KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?
Varikoselin ağrı dışında sebep olabileceği iki genel komplikasyon mevcuttur:
Etkilenen testisin büzülmesi yani atrofisi. İnsan anatomisinde testislerin büyük kısmı sperm üreten tübüllerden meydana gelir. Testisler varikosel durumu niçiniyle hasar görürse, küçülür ve yumuşamaya başlar. Bu büzülmenin ardında yatan niçinler tam olarak bilinmese bile sıkıntılı valflar niçiniyle kanın damarlarda biriktiği, bunun da damar ortasındaki tansiyonu artırarak etraftaki dokuların hasara niye olabilecek toksinlere maruz kalmasına niye olduğu ileri sürülmektedir.
Kısırlık: Varikoseller testis ortasındaki yahut etrafındaki lokal ısıyı devasa yükseklikte tutarak sperm oluşumunu, sperm hareketini yani hareketliliğini etkileyip fonksiyonlarını yerine getirmelerine mahzur olabilir.
VARİKOSEL TANISI NASIL KONUR?
Dikkatli şahıslar kendi kendini muayene ederken testis üstündeki düzensizlik, şişlik yahut ağrıdan varikoseli belirleyebilir. Varikosel daha fazlaca kısırlık şikayetiyle yapılan müracaatlarda hekim muayenesi sırasında teşhis edilir.
Ayrıyeten; uzun mühlet ayakta kalma, spor ya da cinsel aktivite üzere efor gerektiren durumların akabinde yaşanan ağrılar varikosele işaret edebilir. Varikosel muayenesi, genital muayenenin bir modülü olarak yapılmaktadır.
Hasta 21 -22 derecelik oda ısısında ayakta durumda muayene edilmelidir. Hasta ayakta ve dik olarak dururken testisler ve genital bölge gözlemlenir. Hasta, hem olağan konumda tıpkı vakitte ıkınma hareketleri yaptırılarak göz ve elle denetim edilir.
Olağan ve ıkınma hareketleri ile damarsal yapıda genişleme olup olmadığı belirlenmelidir. Bu süreçlerle varikoselin varlığı klinik olarak temalır. Teşhiste altın standart tabip muayenesidir.
birebir vakitte klinik tanıyı desteklemek, varikoselin derecesini belirlemek ve ameliyat sonucu için Skrotal Doppler ultrasonografi çekimi yapılır
VARİKOSEL TEDAVİSİ NASILDIR?
Varikosel teşhisinin akabinde birinci vakit içinderda testis boyutları içinde bir fark olup olmadığı ve testisin kıvamına bakılmalıdır. Sperm parametrelerinin değerlendirildiği semen tahlilinin yapılması tedavide belirleyici olmaktadır. Hastanın sperm parametrelerinde bir sorun yoksa ameliyat edilip edilmemesi tartışmalıdır.
Bu tıp hastalara sperm parametrelerini bozabilecek;
Beslenme alışkanlığı
Sigara ve alkol kullanması
Toksik hususlara maruz kalma
Sperm parametrelerini ve spermin bulunduğu ortamı düzeltici antioksidan ilaçlar ve beslenme hallerini önerilebilmektedir. Teşhisin akabinde hangi varikosel hastalarının ameliyat edilip edilmeyeceği sorusu gündeme gelmektedir.
Varikosel derecesine yani grade bedeline bakarak ameliyat sonucu vermek yanlışsız bir yaklaşım değildir. Birtakım olgularda 1. Derece(Grade 1) varikosel dahi ameliyat edilebilirken, birtakım olgularda 3 derece (Grade 3) varikosel için ameliyat sonucur verilmeyebilmektedir. Ameliyat sonucur hastaya nazaran değişen bir durumdur.
Varikosel teşhisi koyulan fakat infertilite sorunu olmayan ya da sperm parametrelerindeki bozulma sonda olan hasta kümesinde dayanak tedaviler önerilebilir.
Çok şiddetli sperm kaybı yaşamamış, sperm hareketinin büsbütün kaybolmadığı ve sperm biçim bozukluğu asgarî düzeyde olan hastalar için antioksidan casuslar verilebilir.
Lakin varikosel teşhisi konulmuş ve sperm parametreleri bozuk, kısırlık yaşayan hastalarda ameliyat önerilebilir. Bu cins hastalarda rahatsızlığın giderilmesi için idman, beslenme sistemini ve ömür şeklindeki değişikliklerin rastgele bir faydası bulunmamaktadır.
Sonuç olarak;
Sperm parametreleri olağan olan, yalnızca radyolojik olan varikoseli saptanmış, reflüsü olmayan ya da damar çapı olağanın altında olan hastanın ameliyat edilmesine gerek yoktur.
Sperm parametreleri bozulan olgular ameliyattan daha fazla yarar görmektedir.
Yetişkinlik periyodundaki varikosellerde testis boyutları ve kıvamını kıymetlendirerek klinik takibin yapılması değerlidir.
Yalnızca ağrı niçiniyle varikosel ameliyatı hakikat bir yaklaşım değildir.
Ameliyat daha sonrasında yüzde 60-70 sperm parametrelerinde düzelme olur.
Ameliyat daha sonrası değerlendirmenin 6. ayda yapılması ve sperm parametrelerinde değişikliğin belirlenmesi kıymetlidir.
Tedavide kabul edilen yaklaşım mikrocerrahi teknikle kasık bölgesinden yapılan teşebbüslerdir.
VARİKOSEL İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
Varikosel ağrısı nasıldır?
Varikosel ağrısı testiste olan rahatsız edici künt nitelikte kendi muhakkak eden bir ağrıdır. Bu ağrı genelde kasık bölgesinde ve testiste hissedilebildiği üzere vakit zaman bacağa gerçek da yayılabilir. Varikosel ağrıları ağrı kesicilerle geçebilir. Yaşanan ağrı farklı rahatsızlıklarla karıştırılabilir. Testis ağrısı niçiniyle başvuran bir hastada varikoseli varlığının yanında;
Fıtık
İdrar yolu yahut mesaneye düşmüş ürener sistem taşları (böbrek taşları)
Orşit yani testis enfeksiyonu
Testis damarsal yapısının kendi etrafında dönerek kanlanmaya niye olup olmadığı değerlendirilmelidir.
Bu tıp rahatsızlıkların yarattığı ağrılar varikosel ağrılarıyla karıştırılabilir.
Kişinin idrar çıkarmada şikayetinin olup olmadığı, testiste olan şişliğin artıp artmadığı, ağrının ani başlayıp başlamadığı üzere bir grup sorgulamaların yapılması ve laboratuvar formları ayırıcı tanıyı sağlayabilmektedir.
Yaşanan her ağrı varikosel olmak zorunda değildir.
Ağrı uzun mühlet ayakta durmak, yol yürümek, antrenman, cinsel aktivite daha sonrası daha bariz olarak hissedilebilir.
Varikoselde testis manzarası nasıl olur?
Varikosel testiste rastgele bir değişiklik yapmamaktadır. Fakat ileri meskende varikosel hastalarında, birebir bacaklardaki varis üzere testislerde damarlar yüzeysel olarak görülür hale gelir. Varisleşmiş genişlemiş damarlar cilt üzerinden ele gelir ve imaj verir.
Varikosel daha epey kimlerde görülür?
Varikoselin ortaya çıkma sebebi bilinmemektedir. Lakin, kimi risk kümeleri bulunur:
Daha hayli şişman şahıslar
Karın içi basıncını arttıran yüksek yüklü spor yapan bireyler
Kronik astımı ve kronik öksürük nöbetleri geçirenle
Karın içi basıncı arttıran kronik kabızlık yaşayanlar
Varis hastalığında olduğu üzere meslek hastalığı olarak kıymetlendirebilir.
Ayakta kalmayı gerektiren öğretmen, polis üzere meslek kümelerinde daha sık yaşanmaktadır.
Toplardamar hastalığı olduğu için bacaklarda varisi olan şahıslarda varikosel sık olarak görülür.
Bu durumun aksisi olarak varikoseli olan bireylerde varis rahatsızlığı da sık görülebilmektedir.
İki hastalıkta toplardamarlara bağlı olduğu için bu damarlardaki kapakların yetersizlikleri kanın iletimindeki sıkıntılar üzere faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
HANGİ HASTALARDA CERRAHİ AMELİYAT YAPILMALIDIR?
Çocuk sahibi olamamış çiftlerde bayan partnerin olağan yahut düzeltibilir olduğu varikoselli erkekler
Erkekte yapılan sperm analizinde (spermiogram) olağandışı bulgular gösteren hastalar
Daha evvel çocuk sahibi olmuş lakin artık olamayan ve varikosel tanısı almış hastalar
Varikoselin ilerleyici bir hastalık olması niçiniyle yüksek dereceli (2. ve 3. derece) varikoseli olan bekar hastalar
Ağrısı öbür tedavilerle geçmeyen olgular
VARİKOSEL AMELİYAT TEDAVİSİ
Varikoselin günümüzdeki cerrahi tedavisi kasık bölgesinden yapılan yaklaşık 2-3 cm’lik kesi ile testis damarlarına ulaşmak ve hasta damarları bağlayarak iptal etmektir. Bu klasik prosedür haricinde Laparoskopik, Robotik ve Radyolojik Embolizasyon halleri de daha evvel uygulanmış fakat istenen sonuçlar klasik cerrahi kadar başarılı olmadığı için günümüzde kullanılmamaktadır.
Laparoskopi de testisin bütün damarlarına ulaşabilmenin imkânı yoktur, ötürüsıyla bu damarlar bağlanamaz, bu da cerrahi sürecin eksik yapılması manasına gelir. Ayrıyeten laparoskopik ve roborik usulde karın içi organların faydalanması ihtimali üzere riskler kelam konusudur.
Radyolojik olarak varisli damarları tıkamak (embolizasyon) sistemi de bir vakit içinder kullanılmış fakat biroldukça olguda testis damarlarının içine girebilmek mümkün olamadığı için klasik prosedüre geçilmiştir. Varikosel cerrahi tedavisinde hedef, hastalıklı toplardamarları bağlamak, testise pak kan getiren atardamarı, sperm kanalını (vas deferens) ve lenf damarlarını korumaktır.
Varikosel tedavisinde uygulanan en uygun yolda; varikosel nüksü, arter faydalanması ve ameliyat daha sonrası hidrosel oluşumu (testis ortasında sıvı toplanması) üzere komplikasyon oranları en düşük ve ameliyat daha sonrası sperm parametrelerinde güzelleşme ve gebelik oranları öbür yollardan daha yüksek olmalıdır.
Bu yüzden ameliyat kesinlikle “MİKRO CERRAHİ” tekniği ile yani ameliyat mikroskopu kullanılarak yapılmalıdır. Mikro cerrahi metodu ile hastalığın yine etmesi (nüks) ihtimali %1 iken, ameliyat mikroskopu kullanılmaz ise bu oran %15’dir. Ayrıyeten mikro cerrahi tekniği ile yapılan ameliyat kararında 1. yılda gebelik oranı %43 iken 2. yılda %60’lara varabilmektedir.
Varikosel ameliyatından daha sonra en sık görülen komplikasyon “Hidrosel”dir; hidrosel testis ortasında sıvı toplanmasıdır. Ameliyat sırasında lenf damarlarının bağlanmasından kaynaklanır. Görülme oranı %8’dir. Bu ameliyat genel anestezi ya da bölgesel anestezi ile yapılabilir.
Azoospermik hastalarda varikosel
Azoospermi, menide hiç sperm bulunmaması demektir. Sperm analizinde bu hastalarda canlı yada meyyit sperme rastlanmaz. Bu hastalarda yüksek dereceli varikosel var ise (Grade II ve Grade III varikosel) mikro cerrahi varikoselektomi ameliyatından bu hastalar fayda görür. Ameliyat daha sonrası sperm analizinde hücre görülme oranı %40; gebelik oranı %10 civarındadır
Adolesan varikosel
Ergenlik çağı öncesi çocuklarda rastlanan varikosele adolesan varikosel denir. Bu yaş kümesinde sık rastlanır.10 yaş altı çocuklarda oran %1 iken, adolesan çağda %11 olarak karşımıza çıkar. Bu yaş kümesinde ekseriyetle belirti vermez, muayenede ortaya çıkar.
Adolesan varikoselde kimlere cerrahi tedavi uygulanmalıdır?
Ultrasonografide testis hacimleri içinde 2 ml den yada %10’dan fazla fark var ise, yani testiste hacim kaybı olmuş ise mikro cerrahi varikosel ameliyatı yapılmalıdır. Çocukluk çağında ameliyat olanlarda ameliyat daha sonrası testis hacimleri olağana dönerken 14 yaşından daha sonra ameliyat olanlarda testisin kıvamı iyileşse de hacminde bir düzelme olmamaktadır.
Mikrocerrahide hangi hastalar tedaviden daha fazlaca yararlanır?
İleri derecede varikoseli olanlar (Grade II ve Grade III varikosel)
Normal/ olağana yakın testis hacmi olanlar
Kan Testosteron, FSH bedelleri olağan inhibin B bedelleri düşük olan hastalar
Genetik testleri olağan olan hastalar
İnfertilite (kısırlık) için erken başvuran hastalar
Sperm sayısı 5 milyondan fazla olanlar
Moleküler bozukluk saptanmayan hastalar
VARİKOSEL AMELİYATI daha sonraSI TAKİP NASIL OLMALIDIR?
Varikoselektomi ameliyatı daha sonrası konutta 1 günlük dinlenmeden daha sonra günlük işler yapılabilir. 1-2 hafta daha sonra cinsel aktivasyona, 2-4 hafta daha sonra ağır iş hayatına ve spor faaliyetlerine müsaade verilir.
Varikosel tedavisi daha sonrası olgular belirli aralıklarla tertipli olarak izlenmelidir. Ergenlik çağı öncesi hastalar yılda bir kere rutin muayene ve tetkikle, erişkin hastalar ise çocuk sahibi oluncaya kadar 3 ayda bir sperm analizi ile üroloji polikliniğinde takip edilir.
Varikosel ameliyatından daha sonra çocuk sahibi olunamasa bile aşılama yahut tüp bebek üzere üremeye yardımcı tedavi biçimlerine de yararı olmaktadır.