9 aylık heyecanlı bir bekleme süreci daha sonrası minik mucizenize kavuştunuz, bundan daha sonra ise sihirli ve keyifli bir büyüme serüveni sizleri bekliyor. Onun için daima en doğrusunu, en hoşunu yapmak istiyorsunuz…
Durun kestirim edeyim, olağanda günlük hayatınızda kendi isminize hiç sorgulamadığınız en ufak ayrıntılar başınızı karıştırıyor ve birilerine danışmak istiyorsunuz değil mi ?
bu biçimde buyurun, sizleri alt satırlara gerçek alalım ve anne babaların bebek büyütürken başlarına en sık takılan soruları ve karşılıklarını burada gözden geçirelim…
SORU: Birinci banyoyu ne vakit yaptıralım ?
KARŞILIK: Bebekler doğduklarında ciltte verniks kazeoza denilen gözetici bir cilt katmanı ile doğarlar, o niçinle birinci 24- 48 saat yıkanmasın ki sağlıklı bir cilt yapısının temelleri atılsın isteriz. daha sonrasında doğduğu hastanedeki bebek hemşireleri tarafınca banyo eğitimi verilirken yıkanıp konuta çıkışı sağlanır. Meskendeki birinci banybu biçimdeı ise göbek düştükten daha sonraki 24. saatte kaynatılmış ılıtılmış suyla yapılsın isteriz. Bu süreçte beden temizliğinin müslin bez ya da yumuşak bir sünger ve kaynatılmış ılıtılmış su ile silerek yapılması uygundur. Göbeğin kuru ve pak kalması enfeksiyon gelişmesine mani olacaktır.
SORU: Tırnaklarını kesmek için sahiden kırkının çıkmasını beklemek gerekir mi ?
YANIT: Hayır, tırnak uzamışsa uygun bir bebek tırnak makası ya da bebekler için uygun bir törpü ile tırnaklar tabandan olmamak şartıyla kesilebilir.
SORU: Emzik kullanmasını uygun buluyor musunuz ?
KARŞILIK: Birinci bir ay bebek ve anne göğsü ortasına hiçbir şey girsin istemiyoruz ne emzik, ne biberon !!! çabucak sonrasında hekiminizin önerisi doğrultusunda kullanılabilir.
SORU: Bebeğin yaşadığı ortamın ısısı konusunda bir türlü konuttaki bireylerle anlaşamıyoruz, doğrusu nedir sanki ?
YANIT: Bir bebeğin sağlıklı ve huzurlu olması için uygun ortam ısısı gündüz 22- 24 C, gece ise 20 C dolaylarında olmalıdır.
SORU: Bebeğimin doyduğunu nasıl anlarım ?
YANIT: Burada dikkat edilmesi gereken bir kaç nokta var…
*emerken yutkunma sesini duymak
*emdikten daha sonra sakinleşip bir süre olsun huzurlu uykuya geçişi
*veee en kıymetlisi günlük yaptığı idrar ölçüsü ve rengi: Karnı doyan bir bebek birinci bir hafta boyunca en az günü kadar idrar yapar. Yani birinci gün en az 1 sefer, ikinci gün en az iki sefer, üçüncü gün en az 3 kere gibi… Yedinci sekizinci günden daha sonra günde ortalama 7-8 kez idrar yapmasını bekleriz. Şayet yaptığı idrar ölçüsünü bu türlü görüyorsanız ve bezindeki idrar rengi açıksa karnı doyuyor demektir.
SORU: Ekseriyetle konuttaki büyüklerimiz daima bebeği kalın giydirmemiz istikametinde telkinde bulunuyorlar, sizce yanlışsız mu ?
KARŞILIK: Bebeğin beden ısısı ekseriyetle anne beden ısısıyla paraleldir. O niçinle kış aylarında annenin giydiğinden bir kat fazla giyinik olması kafidir.
SORU: Bebeğimizin ateşini nasıl ölçmeliyiz ve normali kaç olmalı ?
YANIT: Koltukaltından ölçüm: sıradan ölçüm tekniği niçiniyle sık kullanılır. 37.5 C nin üzeri ateş kabul edilir.
Kulaktan ölçüm: Denetimlerde tıpkı kulaktan ölçüm yapılmalıdır, kulağının üstüne yatmadığından emin olunmalıdır. Kulak zarının açığa çıkması için ölçüm esnasında kulak kepçesi hafifçeçe geri ve üst çekilerek ateş ölçer yerleştirilmelidir.. Kulaktan ölçümde 37,8 C üzeri ateş kabul edilebilir.
Ben kendi pratiğimde makat ve ağızdan ateş ölçümünü fazlaca önermiyorum.
Gelelim ateşin değerlendirmesine …
Ateş 39 derecenin üzerine çıkıyor ve 72 saatten daha uzun sürüyorsa
Ateşle birlikte daima ağlama, inleme ve huzursuzluk hali var ise ve ateş düşmesine karşın huzursuzluğu devam ediyorsa,
Daha evvel havale geçirmişse
Ateşle birlikte cildinde kırmızı mor döküntüler oluşuyorsa Daima uyuklama hali, şuur bulanıklığı
Ön bıngıldağında atma ve kabarıklık durumu var ise
Ağız mukozasında kuruluk, gözyaşının olmaması, göz küresinde ve bıngıldakta çöküklük üzere sıvı kaybı bulguları var ise
Güç ve sık nefes alma ense sertliği, devamlı kusma, sık ishal üzere durumlar var ise vakit kaybetmeden kesinlikle doktora başvurmak gerekir.
Unutmayınız ki birinci 3 ay ateş yahut hipotermi dediğimiz beden ısısının düşük olması fazlaca önemli hastalıkların habercisi olabilir, o niçinle bu aylardaki bebeklerde bu usul durumlar gözleniyorsa süratlice doktora başvurulmalıdır…
SORU: Bebeğimin el ve ayakları ekseriyetle soğuk, bu üşüdüğü manasına gelir mi ?
YANIT: Hayır, bebeklerde uç kısımlarda kan deveranı daha yavaş ve cilt ince olduğu için el ve ayak daha soğuk olabilir lakin bu üşüdükleri manasına gelmez. Göğüs ön yüz ve ense kısımlarını elinizle denetim ettiğinizde soğuk değilse huzursuz olmayın
SORU: Bebeğim göğüste bir iki dakika kaldıktan daha sonra bol sütü bir ölçü alıp, ağlayarak memeyi bırakıyor, sebebi ne olabilir ?
KARŞILIK: Sütün fazlaca çok ölçüde ve süratli geldiği durumlarda , sütün akış suratına yetişemeyen bebek ya tıkanır ya da yetişmeye çalışırken hava yutar ve bu durum bebeği huzursuz ettiği için göğüs reddine yol açabilir. Evvel coşkulu sütü biraz sağıp göğüs yatıştırılarak bebek ondan sonrasında emzirilirse bu geçiş süreci kolay atlatılabilir.
SORU: Aile büyüklerimiz sıkça bebeğin susayabileceğini ve bu niçinle ortada bebeğe su vermemiz gerektiğini söylüyor , siz ne öneriyorsunuz ?
KARŞILIK: Anne sütünün % 70 ‘i sudan oluşur ve içeriği bebeğin gerek kalori, gerek sıvı gereksinimini karşılayacak biçimdedir, o niçinle birinci 6 ay ek olarak su verilmesi önerdiğimiz bir uygulama değildir.
SORU: Bebeğimin doğum daha sonrası 1 haftalıkken göğüslerinde şişlik oluştu, niçini nedir ve olağan midir ?
YANIT: Doğum daha sonrası annede süt salgılanmasını sağlayan hormonlar emzirmeyle birlikte bebeğin kanına da karışır ve bu durum bebekte göğüslerin şişmesine yol açabilir ve hatta kimi vakit göğüslerinden süt bile gelebilir. Süreksiz bir durumdur, müdahale önerilmez, sıkıp boşaltmaya çalışmak ya da ovalamak enfeksiyon gelişmesine yol açabilir.Lütfen ellemeyiniz,ovalamayınız.
SORU: Kız bebeğimde ortada vajinal bölgesinden akıntı geliyor, hatta bir seferinde adet kanaması üzere kanlı, mukuslu bir sıvı geldi, ne yapmalıyım ??
YANIT: Bu durum da bir daha anniçin geçen hormonların tesiriyle ortaya çıkan pak bir durumdur, önemli bir kanama olmadığı sürece müdahale, tetkik gerekmez.
SORU: Bebeğimizin saç tabanlarında sarı yapışık kabuklanmalar var, nasıl müdahale etmeliyiz ?
YANIT: Halk içinde konak olarak isimlendirdiğimiz bu durum yenidoğanlarda sıkça karşılaşılan bir cilt meselesidir. Öncesinde badem yağı ya da zeytinyağı üzere bir eserle 1 saat kadar yumuşatıp, akabinde konak önleyici şampuanlarla sıkça yıkamak, fırça ile saç tabanlarına masaj yapmak sorunun çözülmesine yardımcı olur.
SORU: Bebeğimin göbeğinde dışarı yanlışsız uzanan iki cm’e yakın bastırınca içeri hakikat itebildiğim bir şişlik var, göbek fıtığı denildi. Bununla ilgili nasıl bir yol izlemeliyiz ?
YANIT: Kimi bebeklerde karın kaslarının zayıf olması ile bağlantılı olarak göbek çukurunda barsakların fıtıklaşması durumu olabilir, ekseriyetle 2 yaşa kadar resen düzelen bir durumdur. Nadiren cerrahi müdahale gerekir. Burada en kıymetli nokta göbeğe jenerasyon sarmak, para bağlamak üzere eski klasik yaklaşımlardan uzak durmaktır. Zira bunlar bilinenin bilakis yanlış yaklaşımlar olup, fıtığın boğulmasına yol açabilen tehlikeli uygulamalardır.
SORU: Yenidoğan bebeğimin cildinde yüzünde toplu iğne başına misal sivilce üzere şeyler var, gövdesinde de orta ara isilik üzere kızarıklıklar oluyor. yol açar, ne yapmam gerekir ?
KARŞILIK: Bunlar birçok vakit dünyaya adaptasyon sürecinde ortaya çıkan hormonal değişiklikler sebebiyle gördüğümüz günahsız durumlardır. Yüzündekiler milia, gövdesindekiler ise toksik eritem olarak isimlendirilir. Sık sık yıkamanız, terlemesine müsaade vermemeniz, cildine hava aldıracak pamuklu giysiler giydirmeniz kâfi olacaktır.
SORU: Bebeğimin göbeği düştükten daha sonra o bölgede sulanma ve akıntı oluyor, doktora başvurmalı mıyız ?
YANIT: Evet hekimin görmesi gerekir. Çoklukla göbek kordonu düştükten daha sonra o bölgede güdük doku kalmışsa bu durum gelişir. Birçok vakit gümüş nitrat dediğimiz bir çubukla o bölgenin kurutulması ile sorun çözülür.
SORU: Sıhhat bakanlığının rutin aşı takvimindeki aşıları yaptırıyoruz, ama bunların haricinde uygulanan bir ekip aşılar varmış, bunlar nelerdir ve bu mevzudaki yaklaşımınızı öğrenebilir miyiz ?
KARŞILIK: Ülkemizde uygulanan aşı takvimi çok geniş kapsamlı bir takvimdir. Ama rotavirüs enfeksiyonu dediğimiz önemli ishal, kusma ve kilo kayıplarına yol açan virüse karşı esirgeyici aşı uygulaması bakanlığımızın hali hazırda uyguladığı aşı takviminde yer almamaktadır. O niçinle bu aşının uygulanmasını öneriyoruz. Bunun haricinde bilhassa erken yaş çocukluk çağında görülen meningokok menenjiti olarak isimlendirdiğimiz beyin ve etrafını saran meninks denilen zar katmanının enfeksiyonuyla seyreden ağır bir enfeksiyon hastalığı mevcut. Buna dair aşılamanın da rutin aşı takviminde yer almasa dahi yapılmasını katiyetle öneriyoruz…Unutmamak gerekir ki ; insanlık tarihi boyunca sıhhat ismine en kıymetli buluşların başında evvel pak su, akabinde ise aşıların icadı gelir.
Bebeğinizle çıktığınız bu uzun ve heyecanlı serüvenin daima memnun,sağlıklı anılarla dolu olması dileğiyle…
Durun kestirim edeyim, olağanda günlük hayatınızda kendi isminize hiç sorgulamadığınız en ufak ayrıntılar başınızı karıştırıyor ve birilerine danışmak istiyorsunuz değil mi ?
bu biçimde buyurun, sizleri alt satırlara gerçek alalım ve anne babaların bebek büyütürken başlarına en sık takılan soruları ve karşılıklarını burada gözden geçirelim…
SORU: Birinci banyoyu ne vakit yaptıralım ?
KARŞILIK: Bebekler doğduklarında ciltte verniks kazeoza denilen gözetici bir cilt katmanı ile doğarlar, o niçinle birinci 24- 48 saat yıkanmasın ki sağlıklı bir cilt yapısının temelleri atılsın isteriz. daha sonrasında doğduğu hastanedeki bebek hemşireleri tarafınca banyo eğitimi verilirken yıkanıp konuta çıkışı sağlanır. Meskendeki birinci banybu biçimdeı ise göbek düştükten daha sonraki 24. saatte kaynatılmış ılıtılmış suyla yapılsın isteriz. Bu süreçte beden temizliğinin müslin bez ya da yumuşak bir sünger ve kaynatılmış ılıtılmış su ile silerek yapılması uygundur. Göbeğin kuru ve pak kalması enfeksiyon gelişmesine mani olacaktır.
SORU: Tırnaklarını kesmek için sahiden kırkının çıkmasını beklemek gerekir mi ?
YANIT: Hayır, tırnak uzamışsa uygun bir bebek tırnak makası ya da bebekler için uygun bir törpü ile tırnaklar tabandan olmamak şartıyla kesilebilir.
SORU: Emzik kullanmasını uygun buluyor musunuz ?
KARŞILIK: Birinci bir ay bebek ve anne göğsü ortasına hiçbir şey girsin istemiyoruz ne emzik, ne biberon !!! çabucak sonrasında hekiminizin önerisi doğrultusunda kullanılabilir.
SORU: Bebeğin yaşadığı ortamın ısısı konusunda bir türlü konuttaki bireylerle anlaşamıyoruz, doğrusu nedir sanki ?
YANIT: Bir bebeğin sağlıklı ve huzurlu olması için uygun ortam ısısı gündüz 22- 24 C, gece ise 20 C dolaylarında olmalıdır.
SORU: Bebeğimin doyduğunu nasıl anlarım ?
YANIT: Burada dikkat edilmesi gereken bir kaç nokta var…
*emerken yutkunma sesini duymak
*emdikten daha sonra sakinleşip bir süre olsun huzurlu uykuya geçişi
*veee en kıymetlisi günlük yaptığı idrar ölçüsü ve rengi: Karnı doyan bir bebek birinci bir hafta boyunca en az günü kadar idrar yapar. Yani birinci gün en az 1 sefer, ikinci gün en az iki sefer, üçüncü gün en az 3 kere gibi… Yedinci sekizinci günden daha sonra günde ortalama 7-8 kez idrar yapmasını bekleriz. Şayet yaptığı idrar ölçüsünü bu türlü görüyorsanız ve bezindeki idrar rengi açıksa karnı doyuyor demektir.
SORU: Ekseriyetle konuttaki büyüklerimiz daima bebeği kalın giydirmemiz istikametinde telkinde bulunuyorlar, sizce yanlışsız mu ?
KARŞILIK: Bebeğin beden ısısı ekseriyetle anne beden ısısıyla paraleldir. O niçinle kış aylarında annenin giydiğinden bir kat fazla giyinik olması kafidir.
SORU: Bebeğimizin ateşini nasıl ölçmeliyiz ve normali kaç olmalı ?
YANIT: Koltukaltından ölçüm: sıradan ölçüm tekniği niçiniyle sık kullanılır. 37.5 C nin üzeri ateş kabul edilir.
Kulaktan ölçüm: Denetimlerde tıpkı kulaktan ölçüm yapılmalıdır, kulağının üstüne yatmadığından emin olunmalıdır. Kulak zarının açığa çıkması için ölçüm esnasında kulak kepçesi hafifçeçe geri ve üst çekilerek ateş ölçer yerleştirilmelidir.. Kulaktan ölçümde 37,8 C üzeri ateş kabul edilebilir.
Ben kendi pratiğimde makat ve ağızdan ateş ölçümünü fazlaca önermiyorum.
Gelelim ateşin değerlendirmesine …
Ateş 39 derecenin üzerine çıkıyor ve 72 saatten daha uzun sürüyorsa
Ateşle birlikte daima ağlama, inleme ve huzursuzluk hali var ise ve ateş düşmesine karşın huzursuzluğu devam ediyorsa,
Daha evvel havale geçirmişse
Ateşle birlikte cildinde kırmızı mor döküntüler oluşuyorsa Daima uyuklama hali, şuur bulanıklığı
Ön bıngıldağında atma ve kabarıklık durumu var ise
Ağız mukozasında kuruluk, gözyaşının olmaması, göz küresinde ve bıngıldakta çöküklük üzere sıvı kaybı bulguları var ise
Güç ve sık nefes alma ense sertliği, devamlı kusma, sık ishal üzere durumlar var ise vakit kaybetmeden kesinlikle doktora başvurmak gerekir.
Unutmayınız ki birinci 3 ay ateş yahut hipotermi dediğimiz beden ısısının düşük olması fazlaca önemli hastalıkların habercisi olabilir, o niçinle bu aylardaki bebeklerde bu usul durumlar gözleniyorsa süratlice doktora başvurulmalıdır…
SORU: Bebeğimin el ve ayakları ekseriyetle soğuk, bu üşüdüğü manasına gelir mi ?
YANIT: Hayır, bebeklerde uç kısımlarda kan deveranı daha yavaş ve cilt ince olduğu için el ve ayak daha soğuk olabilir lakin bu üşüdükleri manasına gelmez. Göğüs ön yüz ve ense kısımlarını elinizle denetim ettiğinizde soğuk değilse huzursuz olmayın
SORU: Bebeğim göğüste bir iki dakika kaldıktan daha sonra bol sütü bir ölçü alıp, ağlayarak memeyi bırakıyor, sebebi ne olabilir ?
KARŞILIK: Sütün fazlaca çok ölçüde ve süratli geldiği durumlarda , sütün akış suratına yetişemeyen bebek ya tıkanır ya da yetişmeye çalışırken hava yutar ve bu durum bebeği huzursuz ettiği için göğüs reddine yol açabilir. Evvel coşkulu sütü biraz sağıp göğüs yatıştırılarak bebek ondan sonrasında emzirilirse bu geçiş süreci kolay atlatılabilir.
SORU: Aile büyüklerimiz sıkça bebeğin susayabileceğini ve bu niçinle ortada bebeğe su vermemiz gerektiğini söylüyor , siz ne öneriyorsunuz ?
KARŞILIK: Anne sütünün % 70 ‘i sudan oluşur ve içeriği bebeğin gerek kalori, gerek sıvı gereksinimini karşılayacak biçimdedir, o niçinle birinci 6 ay ek olarak su verilmesi önerdiğimiz bir uygulama değildir.
SORU: Bebeğimin doğum daha sonrası 1 haftalıkken göğüslerinde şişlik oluştu, niçini nedir ve olağan midir ?
YANIT: Doğum daha sonrası annede süt salgılanmasını sağlayan hormonlar emzirmeyle birlikte bebeğin kanına da karışır ve bu durum bebekte göğüslerin şişmesine yol açabilir ve hatta kimi vakit göğüslerinden süt bile gelebilir. Süreksiz bir durumdur, müdahale önerilmez, sıkıp boşaltmaya çalışmak ya da ovalamak enfeksiyon gelişmesine yol açabilir.Lütfen ellemeyiniz,ovalamayınız.
SORU: Kız bebeğimde ortada vajinal bölgesinden akıntı geliyor, hatta bir seferinde adet kanaması üzere kanlı, mukuslu bir sıvı geldi, ne yapmalıyım ??
YANIT: Bu durum da bir daha anniçin geçen hormonların tesiriyle ortaya çıkan pak bir durumdur, önemli bir kanama olmadığı sürece müdahale, tetkik gerekmez.
SORU: Bebeğimizin saç tabanlarında sarı yapışık kabuklanmalar var, nasıl müdahale etmeliyiz ?
YANIT: Halk içinde konak olarak isimlendirdiğimiz bu durum yenidoğanlarda sıkça karşılaşılan bir cilt meselesidir. Öncesinde badem yağı ya da zeytinyağı üzere bir eserle 1 saat kadar yumuşatıp, akabinde konak önleyici şampuanlarla sıkça yıkamak, fırça ile saç tabanlarına masaj yapmak sorunun çözülmesine yardımcı olur.
SORU: Bebeğimin göbeğinde dışarı yanlışsız uzanan iki cm’e yakın bastırınca içeri hakikat itebildiğim bir şişlik var, göbek fıtığı denildi. Bununla ilgili nasıl bir yol izlemeliyiz ?
YANIT: Kimi bebeklerde karın kaslarının zayıf olması ile bağlantılı olarak göbek çukurunda barsakların fıtıklaşması durumu olabilir, ekseriyetle 2 yaşa kadar resen düzelen bir durumdur. Nadiren cerrahi müdahale gerekir. Burada en kıymetli nokta göbeğe jenerasyon sarmak, para bağlamak üzere eski klasik yaklaşımlardan uzak durmaktır. Zira bunlar bilinenin bilakis yanlış yaklaşımlar olup, fıtığın boğulmasına yol açabilen tehlikeli uygulamalardır.
SORU: Yenidoğan bebeğimin cildinde yüzünde toplu iğne başına misal sivilce üzere şeyler var, gövdesinde de orta ara isilik üzere kızarıklıklar oluyor. yol açar, ne yapmam gerekir ?
KARŞILIK: Bunlar birçok vakit dünyaya adaptasyon sürecinde ortaya çıkan hormonal değişiklikler sebebiyle gördüğümüz günahsız durumlardır. Yüzündekiler milia, gövdesindekiler ise toksik eritem olarak isimlendirilir. Sık sık yıkamanız, terlemesine müsaade vermemeniz, cildine hava aldıracak pamuklu giysiler giydirmeniz kâfi olacaktır.
SORU: Bebeğimin göbeği düştükten daha sonra o bölgede sulanma ve akıntı oluyor, doktora başvurmalı mıyız ?
YANIT: Evet hekimin görmesi gerekir. Çoklukla göbek kordonu düştükten daha sonra o bölgede güdük doku kalmışsa bu durum gelişir. Birçok vakit gümüş nitrat dediğimiz bir çubukla o bölgenin kurutulması ile sorun çözülür.
SORU: Sıhhat bakanlığının rutin aşı takvimindeki aşıları yaptırıyoruz, ama bunların haricinde uygulanan bir ekip aşılar varmış, bunlar nelerdir ve bu mevzudaki yaklaşımınızı öğrenebilir miyiz ?
KARŞILIK: Ülkemizde uygulanan aşı takvimi çok geniş kapsamlı bir takvimdir. Ama rotavirüs enfeksiyonu dediğimiz önemli ishal, kusma ve kilo kayıplarına yol açan virüse karşı esirgeyici aşı uygulaması bakanlığımızın hali hazırda uyguladığı aşı takviminde yer almamaktadır. O niçinle bu aşının uygulanmasını öneriyoruz. Bunun haricinde bilhassa erken yaş çocukluk çağında görülen meningokok menenjiti olarak isimlendirdiğimiz beyin ve etrafını saran meninks denilen zar katmanının enfeksiyonuyla seyreden ağır bir enfeksiyon hastalığı mevcut. Buna dair aşılamanın da rutin aşı takviminde yer almasa dahi yapılmasını katiyetle öneriyoruz…Unutmamak gerekir ki ; insanlık tarihi boyunca sıhhat ismine en kıymetli buluşların başında evvel pak su, akabinde ise aşıların icadı gelir.
Bebeğinizle çıktığınız bu uzun ve heyecanlı serüvenin daima memnun,sağlıklı anılarla dolu olması dileğiyle…